Yüzde ve vücudun belli bölgelerinde kabarcıkların ortaya çıkmasıyla görülen suçiçeği, bulaşıcı bir hastalıktır ve insan ömründe bir kere mutlaka geçirir. En sık kış sonlarına doğru ve ilkbaharın başlarına doğru görülür. Peki suçiçeği kaç günde ve nasıl geçer? İşte detaylar…
SU ÇİÇEĞİ NEDİR NE ZAMAN VE KAÇ GÜNDE GEÇER?
Herpes virüsü türü olan suçiçeği-zoster virüsünün (VZV) neden olduğu oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle yumuşak bir hastalıktır, yüzdeki kaşıntılı bir döküntü, kafa derisi ve gövdesi pembe lekeler ve dört ila beş gün sonra kuruyan ve kabuk haline gelen küçük sıvı dolu kabarcıklarla karakterizedir. Ciddi komplikasyonlar, nadir de olsa, esas olarak bebeklerde, ergenlerde, yetişkinlerde ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde ortaya çıkabilir. Bu komplikasyonlar arasında cilt kabarcıklarının, pnömoninin ve ensefalitin (beynin iltihabı) bakteriyel enfeksiyonları bulunur. Kuzeydoğu gibi ılıman iklimlerde, suçiçeği en sık kış sonlarında ve ilkbaharın başlarında görülür. Suçiçeği hastalığı ortalama bir haftada geçer.
NE ZAMAN GEÇİRİLİR?
Suçiçeği yaygın bir çocukluk hastalığıdır ve vakaların yüzde 90'ı on yaşından küçük çocuklarda görülür. Suçiçeği aşısının ABD'de bulunmasından önce neredeyse herkes suçiçeği geliştirdi. Aşılananların çoğunda su çiçeği olmaz. Aşılanan ve su çiçeği geliştirenler genellikle hafif bir hastalık şekline sahiptir. Daha az lekeleri vardır ve daha hızlı iyileşirler.
NASIL YAYILIR?
Su çiçeği, enfekte bir kişinin kabarcıklarına, tükürüğüne veya mukusuna doğrudan dokunarak kişiden kişiye bulaşır. Virüs ayrıca öksürme ve hapşırma yoluyla hava yoluyla bulaşabilir. Suçiçeği, enfekte olmuş bir kişiden giysi gibi taze kirli bulaşmış maddelere dokunarak dolaylı olarak yayılabilir. Zona hastalığı olan bir kişinin kabarcıklarıyla doğrudan temas, hiç su çiçeği geçirmemiş ve aşılanmamış bir kişide su çiçeği oluşmasına neden olabilir. Kuru ve kabuklu kabarcıklar artık su çiçeği bulaştıramaz.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
İlk belirtiler ani hafif ateş başlangıcı ve yorgun ve zayıf hissetmeyi içerir. Bunları yakında kaşıntılı blister benzeri bir döküntü izler. Kabarcıklar nihayetinde kurur, kabuklanır ve kabuk oluşturur. Kabarcıklar kapalı halde vücudun açıkta kalan kısımlarından daha yaygın olma eğilimindedir. Kafa derisi, koltuk altı, gövde ve hatta göz kapaklarında ve ağızda görünebilirler. Çocuklarda bazen hafif veya asemptomatik enfeksiyonlar görülür. Hastalık genellikle küçük bebeklerde ve yetişkinlerde çocuklara göre daha ciddidir.
NE KADAR SÜREDE ORTAYA ÇIKAR?
Semptomlar genellikle su çiçeği veya herpes zoster (zona) olan birine maruz kaldıktan sonra 14 ila 16 gün (on ila 21 gün arasında) görülür.
İLİŞKİLİ KOMPLİKASYONLAR NELER?
Anneleri bağışık olmayan yeni doğan çocuklar (bir aydan az) şiddetli, uzun süreli veya ölümcül suçiçeği geçirebilir. Kanseri, insan bağışıklık yetersizliği virüsü (HIV) olanlar veya bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar da dahil olmak üzere zayıf bir bağışıklık sistemi olan herhangi bir kişinin, şiddetli bir suçiçeği veya zona formu geliştirme riski artabilir.
Reye Sendromu, hastalık sırasında aspirin veya aspirin içeren ürünler alan çocuklarla bağlantılı olağandışı bir suçiçeği komplikasyonudur. Reye Sendromu tüm organ sistemlerini etkileyen ciddi bir hastalıktır, ancak en önemlisi beyin ve karaciğeri öldürücü olabilir. Reye Sendromunun kesin nedeni bilinmemektedir. Aspirin veya aspirin içeren ürünler asla su çiçeği olan 18 yaşın altındaki çocuklara verilmemelidir.
NE ZAMAN VE NE KADAR SÜREYLE YAYILIR?
Bir kişi, tüm kabarcıklar kuru ve kabuk haline gelene kadar döküntü ortaya çıkmadan bir ila iki gün önce su çiçeği iletebilir. Bağışıklık sistemi zayıf olan insanlar daha uzun süre bulaşıcı olabilir.
TEDAVİSİ VAR MI?
Asiklovir, suçiçeği tedavisi için onaylanmıştır. Bununla birlikte, suçiçeği sağlıklı çocuklarda hafif olma eğiliminde olduğundan, çoğu doktor asiklovir reçete etmenin gerekli olduğunu düşünmemektedir. Asiklovir, orta ila şiddetli suçiçeği riski taşıyan sağlıklı kişiler için düşünülebilir. Asiklovir kullanımı hakkında öneriler için doktorunuza danışmanız önemlidir.
Çoğu insan suçiçeği bir kereden fazla almaz. Bununla birlikte, suçiçeği-zoster virüsü ilk enfeksiyondan sonra vücutta kaldığından, enfeksiyon yıllar sonra bazı yaşlı yetişkinlerde ve bazen çocuklarda zona şeklinde dönebilir.
AŞISI VAR MI?
Çocukları su çiçeği hastalığına karşı korumak için bir aşı ilk kez 1995 yılında ruhsatlandırılmıştır. Hiç su çiçeği geçirmemiş olan çocuklara rutin olarak ilk doz 12 ila 15 ayda ve ikinci doz dört ila altı yaşlarında olmak üzere iki doz suçiçeği aşısı yapılmalıdır. Suçiçeği geçirmemiş veya suçiçeği aşısı almamış 13 yaş ve üstü kişiler en az 28 gün arayla iki doz suçiçeği aşısı almalıdır.
Suçiçeği aşısı, 12 aylıktan 12 yaşına kadar olan çocuklarda kullanımı onaylanmış kızamık-kabakulak-kızamıkçık (MMRV) adı verilen bir kombinasyonda kızamık-kabakulak-kızamıkçık (MMR) aşısı ile birlikte verilebilir.
New York eyaletinde, anaokulu öncesi programlara ve okullara kayıtlı çocuklar için suçiçeği aşısı gereklidir. Hiç suçiçeği geçirmemiş sağlık personeli ve üniversite öğrencileri için aşılama önerilir.
YAYILMAYI ÖNLEMEK İÇİN NE YAPILMASI LAZIMDIR?
Toplumda suçiçeği aşılarının yüksek seviyelerde tutulması suçiçeği yayılımını kontrol etmek için kritik öneme sahiptir. Suçiçeği hastalığının daha fazla yayılmasını önlemek için, hastalığa yakalanan insanlar evde kalmalı ve duyarlı olanları maruz bırakmamalıdır. Enfekte kişiler, kabarcıklar kuruyana ve kabuklanana kadar evde kalmalıdır. Bağışıklık sistemi olmayan yenidoğanların ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerin su çiçeği maruziyetinden kaçınmak çok önemlidir.
Salgın kontrolü için suçiçeği aşısı önerilir. Bir salgın sırasında, yeterli bağışıklık kanıtına sahip olmayan kişiler, uygun şekilde birinci veya ikinci dozlarını almalıdır.
2006 yılında, ağır hastalık ve komplikasyonlar açısından yüksek risk altında olan ve su çiçeği hastalığına maruz kalmış suçiçeği hastalığına karşı bağışıklık kanıtı olmadan VariZIG ™ adlı yeni bir ürün piyasaya sürüldü. VariZIG alması önerilen hasta grupları arasında zayıf bir bağışıklık sistemi olan hastalar, hamile kadınlar, anneleri doğum sırasında suçiçeği semptomları olan yenidoğanlarda (doğumdan beş gün önce ila iki gün önce) ve yeni doğan bebekler olarak su çiçeği maruz kalan bazı prematüre bebekler bulunur.
