Amerikan Psikoloji Derneği (APA), kısa süreli videoların ruh sağlığı ve bilişsel işlevler üzerinde olumsuz etkileri olabileceğini açıkladı. Oxford Sözlüğü’nün geçen yıl “Yılın Kelimesi” seçtiği “beyin çürümesi” (brain rot) kavramı, artık bir internet memesi olmaktan çıkıp ölçülebilir nörobilişsel hasara yol açan gerçek bir sendrom olarak değerlendiriliyor.
APA’nın yayımladığı “Duygular, Hisler ve Odaklanma: Kısa Formlu Video Kullanımının Bilişsel ve Ruh Sağlığı ile İlişkilerini İnceleyen Sistematik Bir İnceleme ve Meta-Analiz” başlıklı çalışmada, TikTok, Instagram Reels ve YouTube Shorts gibi kısa video platformlarının etkisi ele alındı. Araştırmada 71 çalışmadan elde edilen 98.299 katılımcının verileri incelendi; sonuçlar, kısa video tüketimi arttıkça dikkat süresi ve engelleyici kontrol becerilerinde belirgin düşüş yaşandığını gösterdi.
OLUMSUZLUKLARA NEDEN OLABİLİYOR
Çalışmaya göre gençler günde ortalama 6,5 saat kısa video izliyor. Sürekli hızlı ve uyarıcı içeriklere maruz kalmak, okuma, problem çözme ve derin öğrenme gibi daha yavaş ve zahmetli bilişsel görevlerde duyarsızlaşmaya yol açıyor. Bu alışkanlık, beynin ödül sistemini tetikleyerek kullanımın pekişmesine sebep oluyor ve sosyal izolasyon, düşük yaşam memnuniyeti, özgüven ve beden algısında olumsuzluklara neden olabiliyor.
Araştırma, kısa video platformlarının yoğun kullanımının uyku kalitesini düşürdüğünü, anksiyete ve yalnızlık hissini artırdığını da ortaya koyuyor. APA, bulguların kısa videoların bireyler üzerindeki sağlık, davranış ve refah etkilerini anlamak açısından önem taşıdığını belirtiyor. Çalışmanın, gelecekteki araştırmalar ve toplum sağlığını destekleyecek politikalar için kritik bir temel sunduğu vurgulanıyor.
