Küresel ısınmanın etkileriyle mücadele ettiğimiz bu dönemde, serin kalmak için pahalı ve enerji tüketen klimalara bağımlılığımız giderek artıyor. Ancak çözüm, binlerce yıl öncesinin kadim bilgeliğinde saklı olabilir. İndus Vadisi'ndeki Harappan uygarlığının yaklaşık 3000 yıl önce keşfettiği pişmiş toprak (terakota), modern mimarlar ve bilim insanları tarafından yeniden keşfedilerek, bunaltıcı sıcaklara karşı çevre dostu bir alternatif sunuyor.
BİLİMSEL SIR: GÖZENEKLİ YÜZEYİN DOĞAL SERİNLİĞİ
Peki, bu basit malzeme sıcak havayı nasıl serinletiyor? Bengaluru'daki Azim Premji Üniversitesi'nden çevre bilimleri araştırmacısı Adithya Pradyumna, bu durumun terakota'nın gözenekli yapısından kaynaklandığını belirtiyor. Malzemenin içine sızan su, yüzeydeki küçük gözeneklerden yavaşça buharlaşıyor. Bu buharlaşma süreci, çevreden ısıyı emerek ortamın doğal bir şekilde serinlemesini sağlıyor. Bu basit ama etkili prensip, Hindistan'da suyu serin tutmak için kullanılan geleneksel "matka" testilerinin çalışma mantığının aynısı.
MODERN MİMARİDE TERAKOTA DEVRİMİ
Günümüz mimarları ve tasarımcıları, bu kadim tekniği modern binalara entegre ederek "pasif soğutma" adı verilen bir devrim yaratıyor. Enerjiye dayalı klimalar yerine, bina tasarımında pişmiş toprağı kullanarak doğal ve sürdürülebilir bir serinlik elde ediliyor.
Bu alandaki yenilikçi uygulamalardan bazıları şöyle:
Ant studio: Bu Hint şirketi, beton binaları kaplamak için petek şeklinde terakota yapılar tasarlayarak iç ortam sıcaklığını 6 ila 8 derece düşürebiliyor.
MittiCool: Bu şirket ise hiç elektrik kullanmadan çalışan ve yiyecekleri üç günden fazla taze tutabilen kilden yapılmış buzdolapları üretiyor.
Bu yeni yaklaşım, "biyoklimatik mimari" olarak adlandırılıyor ve bazı durumlarda klima kullanımını yüzde 70'e varan oranlarda azaltabileceği öngörülüyor. Bu durum, pişmiş toprağın sadece geçmişin bir kalıntısı olmadığını, aynı zamanda gezegenin geleceği için de umut vaat eden sürdürülebilir bir çözüm olduğunu kanıtlıyor.
