Covid-19 salgını nedeniyle insanların uzun süre evlerinde kalmalarından dolayı 'agorafobi', yani 'dışarı çıkma korkusu' vakalarında artış yaşandı. Agorafobisi olan bir kişi, bildiği veya güvenli olduğunu düşündüğü ortamlardan ayrılmaktan korkar. İşte, agorafobi doğal tedavi yöntemleri...
Son yüzyılın en ölümcül salgın hastalığı olan koronavirüs nedeniyle uzun süre evlerinde kalan insanlarda, kalabalık alanlara girme ve dışarı çıkma korkusu ortaya çıktı. 'Agorafobi' olarak adlandırılan bu rahatsızlığın çözümü için hastanelerin ruh sağlığı ve sinir hastalıkları bölümüne gitmek gerekiyor.
AGORAFOBİ NEDİR?
Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre agorafobinin kelime anlamı 'alan korkusu' demek. Tek başına ev dışına çıkamama, açık ve kalabalık alanda olamama, duraklarda sıra bekleyememe, köprü üzerinde ya da trafikte panikleme gibi durumları içerir. Yaşayanların zaman zaman isim koymakta zorlandığı agorafobi, kalp krizi geçirecek hatta ölecekmiş gibi düşüncelere neden olur.
Agorafobili kişilerde korkuyu tetikleyebilecek durumlar şöyle:
* Kalabalık veya kapalı alanlar
* Açık ve uzak alanlar
* Evden uzakta olmak
AGORAFOBİ NEDEN OLUR?
Agorafobinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin etkileşiminden kaynaklandığına inanılıyor. Örneğin; aşırı içe dönüklük, agorafobi teşhisi olasılığının artmasıyla ilişkilidir. Kaçınan, bağımlı ve ilgili kişilik özelliklerine sahip kişilerde de agorafobi gelişme olasılığı daha yüksek olabilir.
İnsanların içsel duygusal çatışmalara nasıl tepki verdiklerine odaklanan ruh sağlığı teorisi (psikanalitik teori), agorafobiyi, çözülmemiş bir Oidipal çatışmadan kaynaklanan bir boşluk hissinin sonucu olarak tanımlar. Agorafobi, bazı zihinsel bozukluklar gibi, bir dizi psikolojik ve çevresel risk faktörüyle ilişkili olsa da, bazı bireyler için genetik bir bileşen nedeniyle ortaya çıkabilir.
AGORAFOBİ KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Agorafobi her yaşta gelişebilir; ancak semptomlar genellikle 25-35 yaşlarında ortaya çıkar ve kadınları erkeklerden daha sık etkiler.
Ayrımcılığa uğradığını hisseden kişilerin, agorafobi de dahil olmak üzere bir dizi kaygı bozukluğundan muzdarip olma riskinin daha yüksek olduğu düşünülmektedir.
Kişide panik atak öyküsü olması da agorafobi gelişimi için bir risk faktörüdür. Agorafobik bireylerde de panik atak görülme riski vardır. Agorafobi ile birlikte ortaya çıkma eğiliminde olan diğer anksiyete bozuklukları arasında sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) ve yaygın anksiyete bozukluğu yer alır.
AGORAFOBİNİN BELİRTİLERİ NELER?
* Yüksek kalp atış hızı
* Bir korku veya dehşet duygusu
* Uyku bozukluğu, yorgunluk hissi
* Konsantrasyon bozukluğu
* Aşırı terleme
* Ağız kuruluğu
* Nefes almada zorluk
* Göğüs ağrısı
* Titreme
* Mide bulantısı ve ishal
* Mevcut durumdan kaçma dürtüsü
* Baş dönmesi
* Yutma güçlüğü
* Bayılacağı hissine kapılmak
* Ölüm korkusu
AGORAFOBİ NASIL ANLAŞILIR?
* Kişi evden çıkmakta zorlanıyor veya tek başına çıkmıyorsa,
* Kalabalık ortamlarda bulunmak istemiyorsa,
* Tünele girmekte, sinema veya tiyatroya gitmekte, kapalı otoparklarda bulunmakta, MR cihazı gibi dar alanlarda bulunmakta zorlanıyorsa,
* Asansör, uçak, otobüs gibi yerlerde bulunamıyorsa,
* Bu tür yerlerde bulunduğunda panikleyip, nefes darlığı çekeceğini, bayılacağını, kalp krizi geçireceğini veya bayılacağını düşünüp, istediği zaman o ortamdan çıkamayacağını düşünüyorsa,
* Günün büyük bölümü bu kaygılar ile geçiyorsa,
* Kaygılar aile, iş veya okul yaşantısını etkiliyorsa,
* Bu kaygıyı kontrol altına alamıyorsa,
* Yaşanan bu durum 6 aydan daha uzun süredir devam ediyorsa agorafobinin varlığından söz edilebilir.
AGORAFOBİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Agorafobili kişiye doğru bir yaklaşım sergilemek gerekir. En doğru tedavi yöntemi bir terapiste görünmektir. Agorafobi anksiyete ilaçları ve antidepresanlar ile tedavi edilebilir. Agorafobi tedavi süreçleri çoğu zaman olumlu sonuç verir. Tedavi yönteminin etkisi hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilir.
İlaç tedavisine alternatif olarak bilişsel davranışçı terapinin agorafobiden muzdarip bazı bireyler için etkili olduğu gösterilebilir. Bilişsel davranışçı terapi yoluyla agorafobiden etkilenen bireyler, kaygıyla ilgili semptomları daha iyi yönetmeye ve bunlarla başa çıkmalarına yardımcı olacak önemli beceriler geliştirmeyi öğrenebilir.
