Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in azat ettiği kölesi Zeyd bin Harise, 581 yılında Yemen’de doğdu. Küçük yaşta ailesinin yanından kaçırılarak köle olarak satılan Zeyd bin Harise, Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen sahabelerdendir.
İslam tarihinde Bedir, Uhud ve Hendek savaşlarına katılan Zeyd bin Harise, Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed Sallallahu Aleyhi ve Sellem tarafından Mute Savaşı’nda İslam Ordusunun komutanı olarak görevlendirildi. Zeyd bin Harise, İslamiyet’i kabul ederek Müslüman olan ilk 4 kişiden birisidir.
ZEYD BİN HARİSE KİMDİR?
Hz. Hatice tarafından Hz. Muhammed’e köle olarak hediye edilen Zeyd bin Harise, 581 yılında Yemen’de dünyaya gelmiştir. Anne ve babası Kelb kabilesin Haris bin Şurahbil ile Su’da bint Salebe’dir.
Zeyd bin Harise, daha küçük yaştayken annesi ile birlikte akrabaları olan Beni Maan kabilesine ziyarete giderken yolda baskına uğramış ve ailesinin yanında esir alınarak kaçırılmıştır.
Ailesinin yanından 8 yaşında kaçırılan Zeyd, Mekke’ye götürülerek burada köle olarak satılmıştır. Onu Hakim bin Hizam satın almış ve halası Hz. Hatice’ye hediye etmiştir. Hz. Hatice de Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed ile evlendikten sonra Zeyd’i Hz. Muhammed’e hediye etmiştir.
Yıllar geçtikten sonra ailesi Zeyd’i bulmuş ve peygamberimizden geri almak istemiştir. Hz. Peygamber, Zeyd bin Harise’yi azad etmiş ve dilediğini yapabileceğini söylemiştir. Zeyd, Hz. Muhammed’den ayrılmak istememiştir ve bunun üzerine Hz. Muhammed, onu evlat edindiğini ve artık kendisine mirasçı olduğunu söylemiştir. Bu günden sonra Zeyb bin Harise, Zeyd bin Muhammed olarak anılmaya başlanmıştır. Bu ta ki Kur'an-ı Kerim’in öz ve üvey evlatların aynı olmadığını bildirdiği ayet söyleninceye kadar devam etmiştir.
İslamiyet’in gelişi ve Hz Muhammed’in Peygamber olmasından sonra İslamiyet’i kabul edip Müslüman olan ilk 4 kişiden birisi olmuştur.
622 yılında Hz. Muhammed ile birlikte Hicrete katılmış ve Mekke’den Medine’ye göç etmiştir. Hz. Peygamberle birlikte İslamiyet’i anlatma ve yayma amacı ile Taif’e gitmiştir. Taiflilerin Hz. Peygamberi kovması ve taşa tutması üzerine Zeyd bin Harise’nin Peygambere siper olduğu rivayet edilmektedir.
Hz. Peygamber, Zeyd’i önce Ümmü Eymen bint Salebe ile evlendirmiştir. Ancak Ümmü Eymen’in yaşlı olması ve bazı başla nedenlerden dolayı Zeyd’in halasının kızı Zeyneb bint Cahş ile evlendirmiştir.
Zeyd ile Zeyneb’in evliliği fazla uzun sürmemiş ve boşanmışlardır. Bu gelişmeden sonra Hz. Muhammed, Allah’ın Emri üzerine Zeyneb bint Cahş ile nikahlanmıştır.
Zeyd bin Harise, İslam tarihinde yaşanan Bedir Savaşı, Uhud Savaşı ve Hendek savaşlarına katılmıştır.
Daha sonra Doğu Roma ile yapılan Mute Savaşı’nda İslam Ordusu’nun Komutanı olarak görevlendirilmiştir.
Savaş için 3.000 kişilik bir İslam ordusu hazırlandı. Ordunun komuta edilmesi için Hz Peygamber şu talimatı vermiştir: “Zeyd bin Harise’yi kumandan tayin ettim. Zeyd bin Harise şehit olursa yerine Cafer bin Ebu Talib geçsin. Cafer bin Ebu Talib şehit olursa, Abdullah bin Revaha geçsin. Abdullah bin Revaha da şehit olursa Müslümanlar aralarından münasip birini seçip onu kendilerine kumandan yapsın.” buyurmuştur.
Zeyd bin Harise, 629 yılında Mute Savaşı’nda şehit olmuştur. Zeyd’ten sonra orduyu komuta eden diğer komutanlar da şehit olmuşlardır.
Bunun üzerine Hz. Peygamber komutanların şehadet haberini sahabeye gözyaşları içerisinde vermiştir ve onlara "Allah'ım; Zeyd'e mağfiret et! Allah'ım; Zeyd'e mağfiret et! Allah'im; Zeyd'e mağfiret et! Allah'ım; Câfer'e mağfiret et Allah'ım; Abdullah bin Revâha'ya mağfiret et." şeklinde dua etmiştir.
