Başika neresi? Adı bundan önce pek bilinmeyen Başika, bir anda hem Türkiye'nin hem Irak'ın gündemine oturmuştu. Haberimizden Musul operasyonu hakkında tüm detaylara ulaşabilirsiniz. Başika DAEŞ'ten kurtarıldı. Başika haritada nerede? Türkiye için neden önemli?
Başika'nın yeri ve önemini haberimizden öğrenebilirsiniz. Irak'ın Musul kentine 25 km mesafede olan Başika'da, Türk askeri Peşmerge güçlerine eğitim vermişti. Gelen son dakika bilgisine göre peşmerge Başika'yı DAEŞ'ten aldı. Peki Türkiye için Başika neden önemli ve nerede?
BAŞİKA NEREDE?
Başika, Irak'ın Musul kentinde yer alan bir bölge. Musul'un 25 kilometre yakınlarında bulunan Başika Bölgesi'nde Türk ordusunun peşmergeyi eğittiği bir kamp bulunyor.Başika nerede ve Başika neden bu kadar önemli?
Musul'un 20 km. kuzeydoğusunda bulunan ve tarihi bir Asur yerleşimi olan Başika'nın ismi, Aramice'de "Bet" (Ev) ve "Aşika" (Aşıklar) sözcüklerinden türetilmiş ve "Aşıklar Evi" anlamına geliyor. Zeytin ağaçlarıyla ünlü yerleşimde, Yezidilerin ve Şabakların yanısıra Süryaniler ve Müslüman Araplar da yaşıyor.
DEAŞ bu yerleşimi Haziran 2014'te ele geçirdikten sonra ismini "Dua" olarak değiştirmişti. Dua Halil Esvad, 2007'de Başika'nın kasaba meydanında, bir iddiaya göre İslam'a geçtiği için kalabalıkça recmedilerek öldürülen bir Yezidi genç kızın adıydı. Recmi gösteren video internette yayılmış ve uluslararası kamuoyunun da tepkisini çekmişti.
TÜRKİYE İÇİN ÖNEMİ
IŞİD'in 2014 yılının Haziran ayında Musul'u kontrolü altına almasıyla dünya ve Türkiye için Musul oldukça önemli hale geldi.
IŞİD terörü Suriye'ye sıçramadan önce Irak'ta, El Kaide'nin bir uzantısı olarak doğmuştu. Irak'ın kuzeyindeki Musul, bu ülkenin Suriye bağlantısı için stratejik bir öneme sahip.
Musul'un IŞİD'den temizlenmesi halinde hem terör örgütünün imajına, hem de Suriye ve Irak'ı bağlayan lojistik ağına darbe vurulacak.
Bu yüzden aralarında Türkiye'nin de olduğu Uluslararası Koalisyon güçleri Musul'u IŞİD'den temizleme planını şekillendirmeye başladılar. Plan kapsamında Irak Ordusu ve peşmerge ABD desteğiyle eğitiliyordu. Bölgede 2 yılı aşkın süredir peşmergenin eğitimi için de bir Türk birliği bulunuyordu.
2002-2008 arası Türk Silahlı Kuvvetleri'nde görev yapan analist Metin Gürcan bunun Türkiye açısından Musul'u kaybetmeme çabası olduğunu söylüyor.
MEZHEPSEL POLİTİKA
Yine de mezhepsel bir politika olduğunu söyleyerek Türkiye'nin bu çizgisini eleştirdiğini belirten Gürcan, Türkiye'nin giderek daha fazla yerel olayların içinde kaldığına dikkat çekiyor.
Gürcan, "Osmanlı’nın da siyaseti mezhepler üstüydü ve yerel konulara girmezdi. Bence bunu yapamadılar. Ama geri adım da atamıyorlar. Sahadaki gerçekliği değiştirme, gerçeği bükme gücünüz de yok. Hal böyle olunca yereldeki angajmanları geri dönüyor" diyor.
Ekonomik ve Dış Politika Araştırma Merkezi (EDAM) Başkanı Sinan Ülgen ise, Irak'ın gösterdiği tepkinin iç dengeler ve İran etkisi ile açıklıyor. "Maliki çok tepki gösterdi. Abadi de iç siyasi kaygılarla böyle bir yola girme mecburiyetini hissetti" diyor. Ülgen ayrıca bunun “Hem Bağdat hükümeti hem de Barzani ile birlikte geliştirilen bir eğitim programı” olduğunu söylüyor ve Bağdat’ın tepkisinin arkasında “İran olduğu muhakkak” diyor.
BAŞİKA'DA ASKERE EĞİTİM
Irak'taki operasyona destek veren ülkeler arasında İran, ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve Türkiye bulunuyor. Koalisyonun ortak hedefi Musul'u IŞİD(DAEŞ)'den temizlemek.
6 Ağustos 2014'te IŞİD(DAEŞ) teröristleri Erbil'e dayandığında da Kuzey Irak yönetimi Türkiye'den yardım istedi. Türk askeri Erbil'e gitmese de, daha sonradan Musul'un kuzeyindeki Başika'ya yardım gönderme kararı aldı. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Başika'daki kampta Peşmerge güçlerini teröre karşı eğiterek Musul operasyonuna hazırladı.
DAEŞ SALDIRDI
Türk askerleri Başika'dan geri çekildi ve hükümet kaynaklarının çeşitli gazetelere söylediğine göre askerler Türkiye'ye değil Irak'ın kuzeyinde başka bir askeri kampa konuşlandı.
Bunu ise Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani'nin sağladığı belirtiliyor. IŞİD, kampa saldırı düzenledi. Musul Ulusal Muhafız Gücü'nden iki asker hayatını kaybetti. Son olarak ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden, Türkiye'nin askerleri geri çekmesi gerektiğini söyledi.
Peki bütün bunlar ne anlama geliyor ve Türkiye Başika'da ne yapıyor, neden yeni asker sevkiyatına ihtiyaç duydu? Bu soruları BBC Türkçe için yanıtlayanlardan biri eski Ninova Valisi ve şu an Başika'nın kampından sorumlu komutan Athil al-Nujaifi.
Başika neresi? Adı bundan önce pek bilinmeyen Başika, bir anda hem Türkiye'nin hem Irak'ın gündemine oturmuştu. Başika haritada nerede? Türkiye için neden önemli?
