İş kazalarında denetim eksikliğinin altından ‘işten atılma’ korkusu çıktı. Devlet yerine, iş yerlerinde 15 bin liraya kadar maaşla çalışan iş güvenliği uzmanlarının, işten atılma korkusuyla, sağlıklı karar veremedikleri belirtiliyor.
HAMİDE HANGÜL
Çalışma hayatının kanayan yarası iş kazaları bir türlü önlenemiyor. Türkiye’de geçen yıl bin 421 kişi iş kazasına kurban giderken, denetim yetersizliğinin altından iş güvenliği uzmanlarının devlet yerine, iş yerlerinde istihdam edilmesi gerçeği çıktı. Türkiye’de az tehlikeli ve 1000 kişinin çalıştığı kuruluşlarda 1 iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu bulunuyor. Ancak, tehlike derecesine göre 2 bin ile 15 bin liraya kadar maaş alan bu uzmanların, işini kaybetme korkusuyla iş güvenliği konusunda sağlıklı karar veremedikleri belirtiliyor.
UZMANA BİLDİRME GÖREVİ
Türkiye’de 1 milyon 700 bin işyerinde iş güvenliği uzmanları sayısının 30 bini bulduğu hesaplanıyor. Soma’da 301 madencinin yaşamına yitirmesinin ardından çıkan İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası, iş verene teknik rehberlik ve danışmanlık yapmak üzere işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanını zorunlu kılıyor. Bu uzmanların görevi, iş kazalarının önlenmesine yönelik eksiklikleri, aksaklıkları ve alınması gereken tedbirleri işverene bildirmek.
İşveren de yangın, patlama, göçme, meslek hastalığına sebep olacak ortamlar ve kimyasal sızıntı gibi hayati tehlike arz eden uyarıları almak ve gereğini yerine getirmekle yükümlü. Bu tedbirlerin alınmaması halinde iş güvenliği uzmanı, aksaklıkları bakanlığa veya sendika temsilcisine kanunen bildirmek zorunda.
KOVULMA KORKULARI VAR
Karar’a konuşan bir yetkili, iş kazalarında en büyük sorunun gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması olduğunu belirterek, şunları söylüyor: “İş güvenliği uzmanları işveren bağlı çalışıyorlar. Bu kişiler, işyerlerinde tam zamanlı ve maaşlı çalışıyorlar. Haliyle işverenleri, işyeri sahipleri olduğu için işten atılma korkusu yaşıyorlar ve sağlıklı karar veremiyorlar. Eğer onlar etraflıca işlerini yapıyor olsalar, bu kazalar önlenebilir olurdu.” Bu uzmanların ne kadar kazandığına bakıldığında rakamların 10 bin liraları aştığı ortaya çıkıyor. Tehlike derecesine göre aylık gelir, C sınıfı uzmanlarda 2-3 bin TL, B sınıfında 3 bin-7 bin TL, A sınıfı uzmanlarda ise 10-15 bin lira arasında değişiyor.
1. DERECE SORUMLULAR
Yasa, işletmelerde çalışacak uzman sayısını da belirliyor. Az tehlikeli iş yerlerinde bin kişiye 1, tehlikeli ve 750 kişi çalışan yerlerde 1 ve çok tehlikeli 500 kişinin çalıştığı yerlerde 1 iş güvenliği uzmanı çalıştırılma zorunluluğu var. Ancak denetim yetersizliği, ölümlü kazalarda ortaya çıkıyor.
Açılan davalar, ne yazık ki ya takipsizlikle ya da caydırıcı olmaktan uzak cezalarla son buluyor. Bunun bir örneği Mecidiyeköy’de yaşanan asansör faciasında görüldü.
Asansör çökmesi sonucu 10 işçinin hayatını kaybettiği kazada, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Haluk Okur ile Bektaş Ateş hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı çıkmıştı.
ASANSÖR DAVASINDA 25 KİŞİYE YARGILAMA
Mecidiyeköy’de 10 işçinin hayatını kaybettiği asansör faciasına ilişkin, aralarında Torunlar GYO ve asansör firması Geda Majör’ün çalışanlarının da yer aldığı 25 kişinin “taksirle 10 kişinin ölümüne neden olmak” suçundan 4 yıldan 22,5 yıla kadar hapis istemiyle yargılanmasına devam ediliyor.
İstanbul 13’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen davanın bir sonraki duruşması 27 Ekim 2016’da. Ayrıca, TOKİ görevlisi 6 kişiye açılan davanın iddianamesinde, “TOKİ İstanbul 4 No’lu Uygulama Dairesi Başkanlığı’nın etkin ve etkili müşavirlik hizmeti sunmadığı gibi söz konusu hizmeti 2014 yılı içinde ciddi şekilde aksattığı” kaydedildi.
TOKİ’DE 6 GÖREVLİYE DAVA
Mecidiyeköy’de 10 işçinin öldüğü asansör faciasında 6 TOKİ görevlisine dava açıldı. Savcılık, dönemin İstanbul Emlak Dairesi Başkanı Aliseydi Karaoğlu’nun da arasında bulunduğu 6 TOKİ görevlisinin “görevi kötüye kullanma” suçundan 6 aydan 2 yıla kadar hapisle cezalandırılmasını istedi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Memur Suçları Bürosu savcılarından İsa Dalgıç tarafından hazırlanan iddianamede, “TOKİ, inşaatta kendi personel kadrosundan teknik müşavir bulundurmalı” ifadelerine yer verildi.Başsavcılık tarafından onaylanan iddianame, İstanbul 15’inci Asliye Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Sanıklar 1 Mart 2017’de ilk kez hakim karşısına çıkacak.
