Ferit Edgü’nün ‘Parçalar’ı artık tamam

24/06/2017 01:45

Ferit Edgü’nün 35 yıl önce yayımlanan ‘Çığlık’ adlı öykü kitabında yarım bıraktığı ve “Dileyen okur-yazar, bu parçalardan yola çıkarak, bir öykü, bir roman ya da bir oyun yazabilir” dediği metinleri günümüz hikayecileri tamamladı. Bu çalışmayı hazırlayan Baran Güzel, projeyi günümüz yazarlarının, 50 kuşağı öykücülüğüyle buluşması olarak nitelendiriyor.

İNCİ DÖNDAŞ

Türk edebiyatının usta kalemlerinden Ferit Edgü’nün ‘Çığlık’ adlı öykü kitabı 1982’de yayımlanmıştı. Kitap, konuşan hayvanların, susan insanların, sesli ve sessiz çığlıkların 22 öyküsünü içeriyordu. ‘Çığlık’ ile ‘Parçalar’ isimli iki ana bölümden oluşan kitabın ‘Parçalar’ bölümündeki taslak öyküler için Edgü şu notu düşmüştü: “Bu bölümde yer alan metinlerin tümü, ileride yazmayı tasarladığım öykülerin taslakları olarak kaleme alınmıştı. Bunları yakın bir gelecekte, ‘öyküleştiremeyeceğimi’ gördüm. Uzak bir geleceğe de güvenim olmadığından, oldukları gibi yayımlama yolunu seçtim. Dileyen okur-yazar, bu parçalardan yola çıkarak, bir öykü, bir roman ya da bir oyun yazabilir. Böylesi bir durumda, ‘herhangi bir hak iddia etmeyeceğimi’ şimdiden belirtirim.”

17-06/24/ekran-resmi-2017-06-24-012019.png

Bu öyküler kitabın yayımlanışının 35’inci yılında tamamlandı ve ‘Parçalar’ adıyla edebiyatseverlere sunuldu. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Edebiyat Bölümü’nde okuyan ve aynı zamanda Dedalus Kitap’ta editör olan Baran Güzel’in hazırladığı kitapta Edgü’nün yarım bıraktığı öyküleri Okan Çil, Kerem Işık, Cüneyt Yalçın, Hakan Bıçakcı, Pelin Buzluk, Emirhan Burak Aydın, Sedat Demir, Melida Tüzünoğlu ve Mevsim Yenice tamamladı.

Kitabı okurken Edgü’nün yarım bıraktığı öykülerdeki merdivenden çıkarken yanından geçen gençlere “Bu kadar koşuşma oğlum, değmez” diyen ihtiyarın sonunun öğreneceksiniz. Kanser teşhisi konulan teyzenin kör olarak yaşadığını fark edip gözlerinin ölüm döşeğinde açıldığını anlattığı öyküde, teyzenin sırrını keşfedeceksiniz. Bir çevirmenin gaz bulutu olarak nitelediği yazar güruhuna yönelik sözlerine hak vereceksiniz. Bazı öyküler Edgün’nün kaleme aldığı metnin devamı, bazıları uyarlama. Baran Güzel bu durumu “Bence bu tamamen onların hayal gücü ile ilgili bir durum. Öyküyü nasıl algıladıklarına bağlı olarak gelişti” sözleriyle açıklıyor.

Projede yer alan yazarları belirlerken edebiyat anlayışını sevdiğim yazarları ikna etmeye çalıştığını kaydeden Güzel, Türkiye’de ilk olan bu projenin zorluklarıyla ilgili şunları söylüyor: “Daha önce karşılaşmadım böyle bir kitapla. Ama benzer çalışmalara, kitap formatında olmasa da, yapılmıştır diye düşünüyorum. Yaklaşık bir yıl sürdü, yazarlarla iletişim halinde olmak. Onları öykü yazmaları için ikna etmek, yazar seçmek zor ama keyifle yaptığım şeylerdi.”

Edgü’nün eksik parçalarını tamamlamanın en zor taraflarını sorduğumuzda Baran Güzel “Tabii ki bu soruyu yazarlar daha iyi yanıtlar fakat konu üzerinde bazılarıyla konuşma fırsatım oldu. Edgü’nün öykü dünyasına girmekte zorlandıklarını biliyorum. Sonuçta her yazarın edebiyatı, dünyayı algılama biçimi farklı. Her birinin dil hassasiyet ayrı. Edgü’nün diliyle kendi dillerini birleştirirken epey zorlandıklarını düşünüyorum” yanıtını veriyor.

Ferit Edgü’nün öykücülüğü öykümüze büyük zenginlik kattı. Peki onun yarım da kalsa zengin metinlerinin tamamlanması öykümüze ne gibi yenilikler getirdi? Güzel, bu projeyi günümüz yazarlarının, 50 kuşağı öykücülüğü ile buluşması olarak gördüğünü belirterek, şöyle devam ediyor: “Çığlık’ın 50 kuşağı öykücülüğünün birçok özelliğini gösterdiğini düşünüyorum. Edebiyatımıza yenilik iddiası ile eserler veren bu kuşağın en iyi yazarlarından biri de Ferit Edgü. Onların döneminde Türk öykücüğü altın çağını yaşadı. Günümüz öykücülüğü nitelik olarak o seviyeye çıkabildi mi, emin değilim. Nicelik olarak ileride olsa da...”

KİTABI OKUDU MU BİLMİYORUM

Baran Güzel’e Ferit Edgü’nün kitabı okuyup okumadığını sorduğumuzda “Ferit Edgü’yle iletişime geçmek biraz zor. Biliyorsunuzdur, çok fazla röportaj vermeyen, söyleşilere katılmayan bir isim. Kitap yayımlanmadan önce iletişime geçmeye çalıştıysam da, kendisine ulaşmakta zorlandım. Kitabı okudu mu bilmiyorum. Hayatta en çok saygı duyduğum yazarlardan biri, onu rahatsız etmek hiç istemem. Kitabın ona bir şekilde ulaşmasını umuyorum. Kitap hakkındaki yorumları kendisinden duymayı çok isterim, umarım bu gerçekleşir” yanıtını veriyor.

HAFTANIN KİTABI

Zaman makinesiyle tarih turu

1789-1799 yılları arasında gerçekleşen Fransız İhtilali sırasında Paris sokaklarında devrimci kadınlarla birlikte Versay Sarayı’na yürümek ya da 1989’da iki kutuplu dünyayı simgeleyen Berlin Duvarı’nın yıkılışına tanıklık etmek ister miydiniz? Eğer bu sorulara cevabınız evet ise “Tarihi öğretmenin en iyi yolu onu yaşatmaktır” sloganıyla yazılan ‘Zaman Yolcusunun El Kitabı’ tam size göre. Johnny Acton, David Goldblatt ve James Wyllie tarafından kaleme alınan kitap, Karl Marx’ın “Tarih tekerrürden ibarettir. İlkinde trajedi, ikincisinde komedi olarak yaşanır” sözüne atıfta bulunarak başlıyor. Kitapta dünya tarihine damga vuran 18 olay mercek altına alınıyor. Wyllie, Acton ve Goldblatt (WAG) ‘zaman yolculuğu turları’ adıyla okuyucuyu tarihi bir geziye davet ediyor; o günlerin geleneklerini, alışkanlıklarını ve atmosferini adeta bir zaman makinesine binmişçesine sizlere anlatıyor. Bu eğlenceli yolculuğa çıkmadan önce kitapseverlerle birtakım anlaşmalar da yapan WAG, okuyucu özellikle kıyafet seçimi, sağlık sorunları ve iletişim gibi konularda uyarıyor. Örneğin anlatılan dönemin vücut dilinden tutun da davranış biçimlerine kadar ortaya çıkan farklar, tek tek vurgulanıyor. 5 bölümden oluşan kitapta sadece ihtilallere, savaşlara ya da toplumsal gerilimlere yolculuk yok. Londra’da düzenlenen İlk Dünya Fuarı’ndan efsane İngiliz grup The Beatles’ın Hamburg’a geliş anları da bu kitapta.

YENİ ÇIKANLAR

17-06/24/desrty.jpg

Aynı hatayı tekrar yaşa

Porto Alegre’nin lüks bir semtindeki Yahudi okulunun Katolik öğrencisi, kendisi için korkunç bir yaralanmaya sebep olacak bir eşek şakasına maruz kalıyor. Ona o şakayı yapmış sınıf arkadaşlarından biri olan anlatıcı yıllar sonra anılarında bu olayı tekrar tekrar yaşıyor. Uluslararası Dublin Edebiyat Ödülü’nün finalistleri arasında yer alan roman, kendimiz ve birbirimiz hakkında anlatmayı seçtiğimiz hikâyeler üzerine güçlü bir anlatı.

17-06/24/24kr02-ayni-hatayi1.jpg

Sultan’ın temsilleriyle Türkiye

Fatih Sultan Mehmet’in edebi temsilleri çerçevesinde Osmanlı’nın geçmişinin nasıl anlatıldığının izini süren kitap, Fatih’in metinleştirilmesi üzerinden Türkiye’de edebiyat ürünlerinin politik ve toplumsal işlevini değerlendiriyor. Tarihsel roman algısından kolektif hafızanın inşasına, resmî tarih yazımından modern ulusun tahayyülüne ve milli kimliğin oluşturulmasına kadar birçok sorun hakkında verdiği önemli ipuçları veriyor.