Eski Rus ajanı Sergey Skripal ile kızı Yulia’nın İngiltere'de zehirlenmesinin ardından, İngiltere Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ni (BMGK) acil toplantıya çağırdı. İngiltere Başbakanı May, 23 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı aldıklarını açıkladı. hiçbir İngiliz bakan ve Kraliyet ailesi üyesinin Rusya'daki Dünya Kupası turnuvasına gönderilmeyeceğini açıkladı. Rusya ise Londra'dın adımlarına 'ağır karşılık vereceğiz' restini çekti.
İngiltere Başbakanı, eski Rus ajanı Sergey Skripal ve kızının zehirlenmesiyle ilgili Rusya'ya ilişkin çok önemli kararlar açıkladı.
May, 23 Rus diplomatının ülkeden sınır dışı edildiğini ve bunun Soğuk Savaş döneminden bu yana gerçekleştirilen en büyük ihraç olacağını açıkladı. May, Rusya'ya yönelik sert kararları açıklarken, bu sorunun Rus halkıyla alakalı olmadığını duyurdu. May, diplomatlara toplanmaları için 1 hafta süre tanıdıklarını belirtti.
İngiltere Başbakanı, "Rus ajan Aleksandr Litvinenko'nun ölümünden sonra 4 Rus diplomatı sınır dışı etmiştik. Viyana Sözleşmesi uyarınca şimdi 23 diplomatı sınır ediyoruz. İngiltere'nin verilerine göre bu diplomatlar, açıklanmamış istihbarat üyeleri. İngiltere'yi terk etmeleri için sadece 1 haftaları var" dedi.
DÜNYA KUPASI KARARI
May, Rusya ile üst düzey ikili toplantıların hepsinin iptal edildiğini duyurdu. İngiliz Başbakan, hiçbir İngiliz bakan ve Kraliyet ailesi üyesinin Rusya'daki Dünya Kupası turnuvasına gönderilmeyeceğini açıkladı.
Bunun Soğuk Savaş döneminden bu yanaki en büyük ihraç olacağını kaydeden May, "Rus diplomatların ihracı, Rus istihbaratının İngiltere topraklarındaki faaliyetlerini uzun yıllar sekteye uğratacak" iddiasında bulundu.
Öte yandan, Fransa hükümet sözcüsü ise İngiltere'nin stratejik ve tarihi bir müttefik olduğunu hatırlatarak, Skripal olayının oldukça ciddi bir mesele olduğunu söyledi.
'LAVROV'A ZİYARET DAVETİNİ GERİ ÇEKTİK'
May, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'a yaptığı ziyaret davetini de geri çektiğini belirtti.
'KANIT BULURSAK RUS VARLIKLARINI DONDURURUZ'
May, İngiliz vatandaşlarının hayatlarını ve mülklerini tehdit etmek için kullanılabileceği yönünde kanıt elde etmeleri halinde Rus devlet varlıklarını donduracaklarını da kaydetti. Başbakan, "Ulusal Suç Dairesi, Ruslar da dahil suçlulara ve yolsuzluğa karışmış elitlere karşı koymak için çalışmalarını sürdürecek. Bu kişilere ve paralarına ülkemizde yer yok" diye konuştu.
BM'DEN AÇIKLAMA
Öte yandan BM de konuyla ilgili açıklama yaptı. BM Genel Sekreter sözcülerinden Farhan Haq, sinir gazının hiçbir koşulda silah olarak kullanılmasının "kabul edilemeyeceğini", kullanılması durumda "uluslararası hukukun ihlali" anlamına geldiğini bildirdi.
BM Genel Sekreter sözcülerinden Haq, günlük basın brifinginde, Antonio Guterres'in İngiltere'de sinir gazı kullanılmasından kaynaklanan zehirlenme olayından derin endişe duyduğunu söyledi.
Haq, ''Sinir gazının hiçbir koşulda silah olarak kullanılması kabul edilemez, kullanılması durumunda uluslararası hukukun ihlali anlamına gelir.'' dedi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in sinir gazı ya da kimyasal silah kullanımını kınadığını ifade eden Haq, Guterres'in zehirlenme olayına ilişkin kapsamlı bir soruşturma yürütülmesini temenni ettiğini vurguladı.
BMGK ACİL OLARAK TOPLANIYOR
Öte yandan BM Güvenlik Konseyi (BMGK), bugün yerel saatle 15.00'de Skripal ile kızı Yulia'nın zehirlenmesi olayıyla ilgili İngiltere'nin talebi üzerine acil toplanacak.
İngiltere Başbakanı Theresa May, Rusya’ya Skripal'in Rus yapımı kimyasal madde ile zehirlendiği iddialarına ilişkin açıklama yapması için tanınan mühletin dolmasının ardından tepki olarak 23 Rus diplomatın sınır dışı edileceğini açıklamıştı.
May, “Viyana Konvansiyonu'na göre İngiltere, bildirilmemiş istihbarat görevlisi olduğu belirlenen 23 Rus diplomatı sınır dışı edecek. Ülkeyi terk etmek için 1 haftaları var.” ifadelerini kullanmıştı.
RUSYA: EN YAKIN ZAMANDA YANIT VERECEĞİZ
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, İngiltere Başbakanı Theresa May'in Rusya'ya yönelik yaptırımlarına en yakın zamanda bakanlık düzeyinde yanıt verileceğini söyledi.
Zaharova "Rusya Dışişleri Bakanlığı en yakın zamanda Theresa May'in parlamentoda yaptığı konuşmaya ilişkin yazılı açıklama yapacak" dedi.
MAGBITSKY YASASI
Ülkede tartışılan ikinci yaptırım seçeneği, İngiltere’de mal varlığı bulunan Rus zenginlere getirilebilecek kısıtlamalar olarak öne çıkıyor. İngiliz parlamentosunun Dışişleri Komisyonu Başkanı Tom Tugendhat’ın gündeme taşıdığı öneriye göre İngiltere Rusya vatandaşlarına ait kaynağı izah edilemeyen mal varlıklarına el koyabilir.
Bu kapsamda, ABD’nin 2012’de yürürlüğe koyduğu Magnitsky Yasası’nın bir versiyonu İngiliz parlamentosunda görüşülmekte olan Yaptırımlar ve Para Aklama ile Mücadele Yasası'na ilave edilebilir. Buna göre, adı yolsuzluğa ve insan hakları ihlallerine karışan Rusların mal varlıkları dondurulabilir, bunlara karşı seyahat kısıtlamaları uygulamaya konulabilir.
İlk kez Dışişleri Bakanı Boris Johnson tarafından gündeme getirilen bir öneri de Rusya’da yapılacak Dünya Kupası’na İngiliz yetkililerin katılmaması şeklinde. Daha ileri gidip, İngiltere Milli Takımı'nın Dünya Kupasını boykot etmesi önerileri de ortaya atılıyor.
RUS TELEVİZYONUNA YASAK
İngiltere’de geniş yapılanması bulunan Russia Today televizyonunun kapatılması da bir diğer seçenek olarak dile getiriliyor. Ülkede medyayı denetlemekten sorumlu kuruluş Ofcom, Başbakan Theresa May’in yarın yapması beklenen açıklamadan sonra Rus televizyonunun lisansının gözden geçirilebileceğini duyurdu.
İngiliz basınına göre Avrupa Birliği’nin Rusya’ya Ukrayna krizini takiben uygulamaya başladığı mali yaptırımların artırılması da gündeme gelebilir. Ancak Macaristan, İtalya ve Yunanistan gibi AB üyelerinin bu yaptırımların yumuşatılmasından yana tutum aldığını hatırlatan bazı yorumcular, İngiltere’nin bu konuda AB içinde destek bulmakta güçlük çekebileceği görüşünde.
5. MADDE İHTİMALİ
İngiltere’nin konuyu NATO’ya taşıması da ihtimaller arasında. Rusya’nın İngiltere toprağında “yasa dışı güç uyguladığı” iddiasından hareketle atılabilecek böyle bir adımın, ittifakın 5. maddesinin işletilmesini gündeme getirebileceği savunuluyor.
NATO üyelerinden birine yapılan saldırının bütün üyelere yapılmış sayılmasını öngören 5. madde, ittifakın tarihinde sadece 11 Eylül saldırılarının ardından ABD’nin talebiyle uygulandı.
Rusya’ya karşı yaptırım kararı alınması durumunda May’in bunları yarın parlamentoda yapılacak haftalık “Başbakana Sorular” oturumunda ilan etmesi öngörülüyor. Yaptırımların sertliğinin de İngiltere’nin uluslararası arenada konuyla ilgili gördüğü destekle orantılı olacağı belirtiliyor.
İngiltere Başbakanı Theresa May’in Pazartesi günü parlamentoda yaptığı konuşmada, Skripal’in zehirlenmesinde Rus tipi askeri nitelikte, sinir sistemi üzerinde etkili bir kimyasal kullanıldığının kesinleştiğini ve olayda Rusya’nın dahlinin kuvvetle muhtemel olduğunu açıklamıştı.
İki ülke arasındaki gerilimin tırmandığı olayla ilgili May, Rusya’ya konuyla ilgili açıklama yapması için bu gece yarısına kadar zaman tanıyarak, tatmin edici bir cevap alınamaması durumunda bir dizi yaptırım açıklayacağını bildirmişti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da dün sabah May’in iddialarını “saçmalık” diye nitelendirmişti.
TAKAS EDİLEN CASUS
Rus mahkemesi, İngiltere için casusluk yaptığı suçlamasıyla 2006 yılında Skripal'e 13 yıl hapis cezası verdi. Dimitri Medvedev’in devlet başkanlığı döneminde affa uğrayan Skripal, 2010 yılında ABD’nin tutukladığı 10 Rus ajanı ile Avusturya'nın başkenti Viyana'da takas edilen 4 casus arasında yer aldı.
Skripal'in daha sonra İngiltere’ye gelerek ülkenin güneybatısındaki Salisbury’de düşük profilli bir yaşam sürmeye başladığı belirtildi.
Rusya, Skripal’in 1990’lı yıllardan itibaren bilgi sızdırdığı İngiliz dış istihbarat servisi MI6’ya, Rusya’nın Avrupa’daki casuslarının kimliklerini de ifşa ettiğini öne sürmüştü.
Skripal ile kızı Yulia, önceki pazar günü Salibury'da bir bankta bilinçlerini yitirmiş vaziyette bulunmuştu. Tedavileri süren baba ile kızın sağlık durumlarının ciddiyetini koruduğu ancak istikrarlı olduğu belirtiliyor.
