Mikroplastik sorunu, plastik sorununda olduğu gibi katlanarak artmaya devam ediyor. Peki nedir bu mikroplastikler? Kullandığınız kremde, sürdüğünüz rujda, kullandığınız diş macununda bile karşınıza çıkabilecek olan mikroplastikler, sağlığa oldukça zararlıdır. "Ürünlerde mikroplastik olduğunu nasıl anlarız?" ya da "Mikroplastiğin zararları nelerdir?" gibi soruların yanıtları için detaylar...
Doğayı ve çevreyi kirleten, 5 milimetreden küçük tüm plastiklere mikroplastik adı veriliyor. Plastiklerin üretiminin kolaylığı, hayatımızın neredeyse her alanında yer etmesine neden oldu. Su şişelerinden mobilyalara, ambalajlardan kozmetik ürünlerine kadar pek çok alanda plastikle karşılaşıyoruz.
Kullanım alanının bu kadar fazla olması nedeniyle oldukça fazla tercih edilen plastik ürünler çevre kirliliğine neden oluyor. En büyük kirlilik sorunlarından biri haline gelen plastik atıklar ve mikroplastik atıklar, kolay kolay kendiliğinden yok olmuyor. Bu nedenle plastikle mücadele dünya çapında farkındalık arttıkça genişlemeye başladı.
Ortalama olarak yılda 8 milyon ton plastik okyanuslara gidiyor. Türkiye’nin katkısı ise yılda yaklaşık 50 bin ton. Şu anda okyanuslarda 150 milyon ton plastik atık bulunduğu tahmin ediliyor.
Peki nedir bu mikroplastik?
MİKROPLASTİK NEDİR?
ABD'nin Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) mikroplastik'in tanımını az önce de bahsettiğimiz gibi "Doğayı ve çevreyi kirleten 5 milimetreden küçük plastikler" olarak tanımlıyor.
Ortaya yavaş yavaş çıkan bir çalışma alanı olan mikroplastikler hakkında çok fazla bilgi henüz yok. Ancak gözle görülmesi oldukça zor olan mikroplastiklerle ilgili saha ve laboratuvar protokollerinin oturtulup çevreye salınan mikroplastik miktarının azaltılmasına yönelik çalışmalar yapılıyor.
MİKROPLASTİK NASIL OLUŞUR?
Öncesinde büyük parçalardan oluşan plastikler zamanla ufak parçalara ayrılır. Bu şekilde mikroplastikler oluşur. Aynı zamanda sağlık ve güzellik ürünlerinde kullanılan, mikrobeads (mikro baloncuklar) denilen ve polietilen (C2H4)n şeklinde üretilen ürünler de, mikroplastiklerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Makroplastiklerin biyolojik olarak yok olmaları çok uzun zaman alır. En hızlı yok olan plastik torbalar (düşük yoğunluklu polietilen) için 20 yıl; PET şişeler için 450 yıl.
Kullandığımız poşet, pet şişe, plastik ambalaj vs, zaman içinde parçalanarak mikroplastik haline dönüşüyor.
MİKROPLASTİKLERİN ZARARLARI NELERDİR?
Mikroplastikler küçük parçalar olduğu için, su filtrelerinden kolaylıkla geçerek göl, deniz ve okyanuslara karışır ve ciddi kirliliklere yol açar. Bu kirlilik sudaki yaşam için önemli tehditler oluşturur.
Bazı araştırmalarda mikroplastiklerin, balık popülasyonları üzerinde toksik etkileri bulunduğu öğrenildi. Denizde bulunan bazı kirleticiler (örneğin pestisit kalıntıları) mikroplastiklere yapışabiliyor ve bu şekilde toksik etkileri de katlanıyor.
Ayrıca besin zincirine giren ve zincirin üst halkalarına kolaylıkla tırmanan mikroplastiklerin insan metabolizması üzerinde etkisi de yeni bir araştırma konusu...
Bu plastikler aynı zamanda pestisitleri, motor yağını ve bu su kaynakları içinde bulunan zehirli kimyasalları da bünyesinde topluyor. Böylelikle bir adet mikroplastik, çevresindeki su kaynağından 1 milyon kat daha zehirli olabiliyor.
KOZMETİK ÜRÜNLERDE MİKROPLASTİK
Mikroplastikler, cilt temizlemek için kullanılan sabunların, duj jellerinin ve hatta bazı diş macunlarının içinde, kırışıklık karşıtı kremlerde, parlatıcı rujlarda bulunabiliyor.
ÜRÜNLERİN İÇİNDE MİKROPLASTİK OLDUĞUNU NASIL ANLARIZ?
İçinde mikroplastik ürünleri kontrol etmek isterseniz ürünün etiketindeki şu içeriklere dikkat edin:
polietilen (PE-polyethylene),
polipropilen (PP-polypropylene),
polietilen terafitalat (PET-polyethylene terephthalate)
polimetil metakrilat (PMMA-polymethyl methacrylate)
