Kimyasal gazlı ajan suikastinin ardından Rus diplomatları sınır dışı etme kararı alan ülke sayısı 27’ye yükseldi. İngiltere Başbakanı May, saldırıdan 130 kişinin etkilendiğini açıklayarak önümüzdeki günlerde yeni yaptırımların gündeme geleceğini söyledi. Lavrov ise “Bize ağır kabalık yaptılar” dedi.
Rus çift taraflı ajan Sergey Skripal’e İngiltere’de düzenlenen kimyasal gazlı saldırının ardından, Moskova’ya yönelik diplomatik yaptırım uygulayan ülkelerin sayısı 26’ya yükseldi. Aralarında İngiltere, ABD, Fransa, Almanya’nın da bulunduğu ülkeler, toplam 141 Rus diplomatı ‘casusluk’ gerkeçesiyle sınır dışı etme kararı aldı. NATO yedi Rus diplomatın akreditasyonunu iptal ederken, Bulgaristan Rusya büyükelçisini geri çağırdı. 29 NATO ülkesinden Türkiye, Yunanistan ve Portekiz dışındakiler Rus diplomatları sınır dışı etti. Bu sayıların önümüzdeki günlerde yükselmesi bekleniyor. İngiltere Başbakanı Theresa May, konuya ilişkin yaptığı açıklamada 4 Mart günü düzenlenen saldırıdan Sergey Skripal ve kızı Yuliya’nın yanı sıra 130 kişinin etkilendiğini duyurdu. Çok sayıda ülkenin Moskova’ya karşı ortak tavır almasının ‘önemli’ olduğunu vurgulayan May, Rusya’nın bu ‘pervasız saldırı eylemine karşı’ önümüzdeki günlerde yeni yaptırımların da gündeme geleceğini söyledi. İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson ise konuya ilişkin Avam Kamarası’nda değerlendirmede bulundu. “Rus casuslarının başka herhangi bir ülkeye erişiminin engelleneceğinden emin olmalıyız” diyen Johnson, “Bu tür insanların güvenlik güçlerimize sıkıntı vermemeleri için işlerini kolaylaştırmalıyız” diye konuştu. Johnson, AB’nin Skripal davasına verdiği destekten memnun olduklarını belirterek, “İngiltere Avrupa Birliği’nden ayrılıyor olabilir ama Avrupa’dan ayrılmıyor” dedi.
Rusya’da ise Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, NATO üyesi ve AB ülkelerinin Rus diplomatları sınır dışı etmelerini ‘ağır kabalık’ olarak nitelendirerek, Rusya’nın buna cevap vereceğini söyledi. “Bu ağır kabalığa karşı sabretmeyi kimse istemez” diyen Lavrov, Washington’un, diplomatları sınır dışı etmeyi, uluslararası arenada baskı ve şantaj aracı olarak kullandığını savundu. Rusya’nın ABD Büyükelçiliği ise Twitter hesabından yaptığı ankette, kullanıcılara “Hangi Amerikan konsolosluğunu kapatalım?” diye sordu. Kullanıcılar, St. Petersburg’dan yana oy kullandı. ABD, askeri tesislere yakın olduğu gerekçesiyle Rusya’nın Seattle’daki konsolosluğunu kapatma kararı almıştı.
İngiltere adına casusluk yaptığı gerekçesiyle 2006 yılında tutuklanan eski Rus istihbaratçısı Sergey Skripal, 2010 yılında bir ajan takası anlaşmasıyla serbest kalarak İngiltere’nin Salisbury kentine yerleşmişti. Skripal, 4 Mart günü kızı Yuliya ile birlikte bilincini kaybetmiş halde bulunmuş, baba ve kızın askeri düzeyde bir kimyasal gazla zehirlendiği anlaşılmıştı. Skripallerin hayati tehlikesi devam ederken, İngiltere olaydan Rusya’yı sorumlu tutuyor. Kremlin ise iddiaları reddediyor.
Rus diplomatların kaderi sınır dışı ya da ölüm
Çift taraflı ajan Sergey Skripal’in zehirlenmesi olayıyla ilgili 27 ülkenin 141 Rus diplomatı sınır dışı etme kararı, dünya kamuoyunda tüm dikkatleri yeniden Rus diplomatların üzerine çekti. ABD ve Avrupa’da bulunan Rus diplomatların casuslukla suçlanması, Sovyetler Birliği döneminden bu yana devam ediyor. Ukrayna savaşı, 2007’de İngiltere’de suikaste kurban giden eski Rus ajan Litvinenko krizi, ABD’deki başkanlık seçimlerine müdahale iddiaları gibi olaylar nedeniyle onlarca Rus diplomat sınır dışı edildi. Ayrıca kritik bölgelerde görev yapan Rus diplomatların esrarengiz ölümleri de dikkati çeken hususlardan bir diğeri. Son iki yılda Türkiye Büyükelçisi Andrey Karlov dahil dokuz Rus diplomat, saldırı sonucu veya gizemli şekilde hayatını kaybetti. Ukrayna, Hindistan, Sudan, ABD gibi ülkelerde yaşanan bu ölümlerden bazılarının sebebi çözülemedi.
Yeni Zelanda: Katılmak istiyoruz ama gönderecek Rus bulamadık
İngiltere’nin yakın müttefiklerinden Yeni Zelanda, dayanışma göstermek istediğini ancak sınır dışı edecek Rus diplomat bulamadığını duyurdu. Yeni Zelanda devlet radyosuna konuşan Başbakan Jacinda Ardern, “Yeni Zelanda’da gerekli araştırmaları yaptık. Ancak beyan edilmemiş bir Rus istihbarat görevlisi bulamadık” ifadesini kullandı. Başbakan, “Saldırıyı kınıyoruz, uluslararası eylemi destekliyoruz, Rusya Büyükelçisini Dışişleri Bakanlığına çağırıp ciddi endişelerimizi ilettik. Ancak Yeni Zelanda’da sınırdışı edecek Rus istihbarat ajanı yok” diye konuştu.
