Meme kanserinde erken tanı hayat kurtarıyor. Son dönemde genç kadınlarda görülen meme kanserindeki artış tıp çevrelerinde yakından izleniyor. Meme kanserinde en önemli risk faktörü yaş olarak öne çıkıyor. Daha çok orta ve üzeri yaştaki kadınları tehdit eden meme kanseri günümüzde artık genç kadınları da hayati şekilde tehdit ediyor.
Medipol Üniversite Sefaköy Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü'nden Doç. Dr. Fatma Ümit Malya; artan risk yüzünden gençlerde meme kanseri farkındalığı oluşturmanın önemine dikkat çekti. Malya, "20 yaşından sonra her kadının kendi kendine meme muayenesi yaparak memesinin farkında olması çok önemli" dedi.
"MENOPOZ SONRASI DÖNEME DİKKAT"
Doç. Dr. Fatma Ümit Malya, meme kanseriyle ilgili şu tespitlerde bulundu: Meme kanseri tüm dünyada kadınlarda en sık görülen her sekiz kadından birinin hayatı boyunca karşılaşma riski olan oldukça önemli bir sağlık problemi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Meme kanseri riskini arttıran pek çok faktör olduğu gibi bunlar içinde en önemlisinin yaş olduğu bilinmektedir. Yaşla beraber meme kanserine yakalanma olasılığı artmakta ve menopoz dönemi sonrasında giderek önem kazanmaktadır. Ancak son yıllarda daha genç yaş gruplarında da meme kanserinden bahsedildiğini sıkça duymaktayız.
"GENÇLERDE VAKA SAYISI ARTTI"
Genç yaş grubunda meme kanseri tanımlaması 18 ile 45 yaş arasında kadınlarda görülen meme kanserini kapsamaktadır. Yeni tanı alan meme kanseri vakalarının yaklaşık yüzde 10’unu genç grup meme kanseri vakaları oluşturmaktadır. Özellikle son dönemde artan bu sayılar bu konuya özellikle dikkat çekme gereğini oluşturmuştur.
Genç yaşta görülen meme kanserini değerlendirirken risk faktörleri ve önleyici stratejileri ortaya koymanın yanı sıra bu yaş grubunda tedavi sürecinde de farklılık arz eden hususlar mevcuttur. Şöyle ki bu yaş grubunda özellikle üretkenliğin korunması ve tedavi sonrası bebek sahibi olma konusunda destek arzu eden ailelerde mutlaka gereklidir. Tedavi süresince yaşanacak menopoz belirtileriyle başa çıkma ve süreci atlatmada psikolojik destek de fevkalade hassas konular olarak karşımıza çıkar.
"ERKEN TANI HAYATİ ÖNEMDE"
Artan risk ile beraber gençlerde meme kanseri farkındalığı oluşturmak oldukça önemlidir. Çünkü özellikle genç yaş grubunda meme kanseri biyolojik olarak daha hızlı yayılma eğilimi gösteren özellikler taşıyabildiğinden erken dönemde yakalanması tedavi başarısını arttıran en önemli faktördür.
Gençlerde meme kanseri oluşması yönünde en önemli risk faktörü genetik özelliklerdir. Özellikle bunların içinde en sık karşımıza çıkan BRCA1 VE 2 genleridir. Ancak bu genetik özellik her 400-600 kadında bir görüldüğünden rutin genetik taramam önerilmemektedir. Genetik tarama mutlaka yaptırması gereken grup ise kendisinde veya ailesinde erken ortaya çıkan meme yumurtalık pankreas prostat veya diğer yüksek genetik geçişli kanseri olan bireylerdir.
BRCA1 veya 2 geni taşıyanlarda 40 yaşına kadar meme kanseri geliştirme riski %13-20 olmaktadır.
BRCA1 veya 2 geni taşıyan bireylerde klinik meme muayenesi 25 yaşında başlamalıdır. Her altı ayda bir tekrarlanmalıdır. 30 yaşında mamografi ve 25 yaşında MR çekimi mutlaka başlamalıdır ve yıllık olarak tekrar edilmelidir.
Bu genleri taşıyanlara risk azaltmak için meme cerrahisi ve estetik silikon ve benzeri uygulama süreçleri anlatılmalı ve kişiyle beraber karar verilmelidir.
Bu genler ile ilişki gösterilemese bile özellikle birinci derece aile bireylerinde 50 yaşından erken meme kanseri hikayesi olan kadınlarda da tarama programına aynı şekilde erken yaşta başlanmalıdır.
Diğer bir risk faktörü memeden riskli grupta olarak raporlanan bir biyopsi hikayesi olmasıdır. Bu grupta da 6-12 aylık klinik meme muayenesi 30 yaşından sonra yıllık mamografi ve 25 yaşından sonra yıllık MR önerilmektedir.
"20 YAŞINDAN SONRA HER KADIN TEST YAPTIRMALI"
Son dönemde gündeme gelen önemli konulardan biri doğum kontrol hapı kullanılması ile meme kanseri arasındaki ilişkidir. Yapılan çalışmalarda düşük oranda bir risk artışından söz edilse de ek bir risk faktörü yok ise bu kadınlarda özellikli bir tarama programı uygulamaya gerek yoktur.
Çocukluk döneminde herhangi bir kanser tedavisi için göğüs bölgesine ışın uygulaması alanlar yüksek genetik riski olan grup gibi düşünülerek tarama protokollerine erken başlanmalıdır.
Özetlemek gerekirse hiçbir risk faktörü olmasa dahi 20 yaşından sonra her kadının kendi kendine meme muayenesi yaparak memesinin farkında olması çok önemlidir. Bu yaştan itibaren de 1-3 yılda bir klinik meme kontrolüne gitmesi önerilmektedir. Kendi kendine meme muayenesinin amacı kişinin kendi memesini tanıyarak anormal bir bulgu olduğunda erken fark etmesini sağlamaktır. Bu muayene her ay normal regl dönemi bitiminde banyoda veya sonrasında yapılmalıdır.
"DÜŞÜK ŞEKER ODAKLI BESLENİN KİLOLARDAN KAÇININ"
Gençlerde meme kanseri riskini azaltmak için ise yine genel önerilerimiz önemlidir. Sağlıklı düşük şeker ve yağ içeren bir beslenme alışkanlığı fazla kilodan kaçınma, fiziksel aktivite düzeyini arttırma bunlar içinde en önemlileridir. Özellikle günümüzde bilgisayar başında geçen zamanın da artmasıyla beraber çocukluk döneminden başlayan kötü beslenme ve obezite ile çok sık karşılaşmaktayız.
Anne babalara da bu konuda önemli görev düşmektedir. Bilgisayar başında geçirilen süre azaltılmalı fiziksel aktivite arttırıcı faaliyetler mutlaka desteklenmelidir. ‘Abur -cubur fast-food’ beslenme alışkanlığının bir zehir kadar çocukların sağlığını olumsuz etkilediğini akıldan çıkarmamak gerekir.