Türkiye’nin kentleşme hikayesi, sanayi odaklı bir "istihdam arayışından", huzur ve sosyal refah odaklı bir "yaşam kalitesi arayışına" evriliyor. EKONOMİ Gazetesi tarafından ilk kez gerçekleştirilen “Yaşamak ve Çalışmak İçin En İyi Kentler” araştırması, 81 ilin röntgenini çekti. Araştırma sonuçlarına göre; ticaret hacmi ve yatırım kapasitesi hala önemli birer gösterge, ancak eğitim, sağlık, çevre temizliği ve erişilebilirlik gibi unsurlar artık kentlerin asıl rekabet gücünü belirliyor.
İSTANBUL: EKONOMİK DEV, SOSYAL ALARM
65,51 puanla genel sıralamada zirveyi bırakmayan İstanbul, söz konusu "yaşanabilirlik" olduğunda ciddi bir prestij kaybı yaşıyor.
Kilometrekareye düşen nüfusun 2 bin 964 kişiye çıkması, megakenti sosyal açıdan yönetilemez bir eşiğe getirdi.
İstanbul, yaşam kalitesi göstergelerinde 13. sıraya kadar geriledi. Artan pahalılık ve çevresel tahribat, İstanbul'u sadece bir "kazanç merkezi" haline getirirken, "yuva" olma özelliğini zayıflatıyor.
ANKARA: DENGENİN YENİ BAŞKENTİ
61,79 puanla ikinci sırada yer alan Ankara, araştırmanın en istikrarlı kenti olarak dikkat çekti. Eğitim düzeyi, sağlık altyapısı ve sosyoekonomik uyumuyla "ideal kent" tanımını en iyi karşılayan şehir olan başkent; artan trafik ve pahalılık gibi kronik sorunlarına rağmen iş ve yatırım kapasitesinde yükselişini sürdürüyor.
İzmir (60,03) ise pandemi sonrası aldığı göçle büyümesini sürdürürken, sadece turizmle değil, Türkiye'nin en fazla iş yerine sahip ikinci ili olarak sanayi ve ticaret kimliğini de pekiştirdi.
"YAŞAM KALİTESİ" ŞAMPİYONLARI VE PERİFERİ ETKİSİ
Araştırma, ekonomik gücünü yaşam kalitesine en iyi tahvil eden şehirleri de belirledi:
Muğla ve Çanakkale: Yüksek sosyal altyapı ve tabana yayılan ticaret hacmiyle öne çıkan bu şehirler, yeni nesil göçün ana durakları oldu.
Kocaeli ve Bursa: İki sanayi devi arasında Kocaeli refahını artırmada daha başarılı olurken, Bursa sanayileşmenin bedelini çevresel baskılarla ödüyor.
Periferi Göçü: İstanbul'un yükünü taşıyamayan nüfusun Tekirdağ ve Yalova gibi çeper kentlere kayması, bu illerin altyapı sınırlarını zorlamaya başladı.
TÜRKİYE GENELİ: TEMİZ HAVA SORUNU
Araştırmanın en çarpıcı ve karamsar verisi ise çevre kategorisinden geldi. Dünya Sağlık Örgütü standartlarına göre Türkiye’de temiz hava kriterini tam olarak karşılayan tek bir kent dahi bulunmuyor. İstanbul risk eşiğinin hemen altında yer alırken, 47 il "yüksek riskli" kategoride kalarak halk sağlığı açısından alarm veriyor.
