Lezzet arttırıcı gıda katkı maddesi olarak ambalajlı birçok üründe bulunan Çin tuzunun zararları arasında, gözdeki retina tabakasına hasar vermesi, astım krizlerinin tetiklemesi, böbrek hastalıkları riskini artırması yer alıyor. İşte detaylar...
Doktorların ve beslenme uzmanlarının ısrarla dikkat çektiği 'Çin tuzu', insan sağlığı tehdit eden en önemli katkı gıda maddelerinden biri olarak dikkat çekiyor. Tat verici katkı maddesi olan Çin tuzu, Çin'den geldiği için bu adı aldığı bilinse de asıl adı 'mono sodyum glutamat'tır.
Uzmanlar, tüketici derneklerinin uzun yıllardır yasaklanmasını istediği Çin tuzunun sağlık üzerinde çok sayıda zararı olduğunu belirtiyor. Doyma hissini baskılıyor, eklendiği gıdaya lezzet vererek insanda daha çok yemek arzusu yaratıyor. Günümüzün en önemli sağlık sorunlarından olan obezitenin patlamasında etkili rol oynadığı belirtiliyor. Patatesten köfte harcına, sosisten et ve tavuk dönere birçok gıda ürününde bulunuyor.
ÇİN TUZU NEDİR?
Bir tür gıda katkı maddesi olan Çin tuzu, tat verici olarak kullanılan kimyasal bir maddedir. Açılımı 'mono sodyum glutama' (MSG) olan bu madde daha çok Çin lokantalarında kullanıldığı için Çin tuzu olarak adlandırılıyor.
Tüm canlı organizmalarda yer alan ve insan yapısını oluşturan 20 aminoasitten biri olan glutamik asit, Çin tuzunun asıl yapısını oluşturan kimyasal bir maddedir.
Geçmişi çok eskiye dayanmayan Çin tuzu, Tokyo Üniversitesi profesörlerinden biri olan Ikeda'nın peynir, kuşkonmaz, domates ve ette bulunan bir tadın acı, tatlı ve ekşiden farklı olmasını keşfetmesiyle başladı.
ÇİN TUZU NASIL ORTAYA ÇIKTI?
1908 yılında profesör Kikunae Ikeda tarafından glutamik asidi yeni bir tat maddesi olarak deniz yosunu 'laminaria japonica kombu'dan suyla çıkarma ve kristalleştirme yöntemiyle ayrıştırması ve bu tadı umami olarak adlandırmasıyla ortaya çıktı.
'Hoş kokulu', 'etimsi', ya da 'topraksı' olarak tanımlanabilecek olan 'umami', zamanla tatlı, ekşi, tuzlu ve acı tatlarının yanında 5. tat olarak anılmaya başlandı. Yani Çin tuzu; acı, tatlı, ekşi ya da tuzlu değil, 'etimsi'dir.
Ikeda, beşinci tat olarak adlandırdığı maddeyi, Japon mutfağının geleneksel lezzeti kombu yosununda izole etti. İzole ettiği maddeyi suda çözünmesini kolaylaştırmak için sodyum tuzunu yani Çin tuzunu oluşturdu.
ÇİN TUZU NASIL ÜRETİLİR?
Çin tuzu tüm dünyada lezzet arttırıcı bir gıda katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Bugünün dünyasında glutamat, şeker pancarı ya da şeker kamışı ve nişasta gibi doğal besin kaynaklarının fermantasyonu ile elde edilir.
ÇİN TUZUNUN ZARARLARI
* Büyüme ve gelişme çağındaki çocuklar sürekli ve yüksek miktarda Çin tuzu içeren besinler tükettiğinde, büyüme hormonları baskılanarak gelişimlerinde gerileme gözlenebilir.
* Sinir hücrelerinde hasara neden olabileceğinden dolayı parkinson, alzheimer, epilepsi gibi sinir sistemi hastalıklarında tedavi sürecini yavaşlattığı düşünülmektedir. Bu yüzden bu hastalığa sahip olanların tüketmesi sakıncası olabilir.
* Çin tuzunun pankreastan insülin hormonu salgılanmasını arttırdığı bilinmektedir. Şeker hastalarının ve pankreas problemi yaşayanların tüketmemeleri önerilir.
* Gözdeki retina tabakasına hasar verici etkisi Çin tuzu tehlikesi olarak gösterilebilir.
* Astım hastalarının Çin tuzu tükettiklerinde astım krizlerinin tetiklendiği gözlenmektedir. Astım hastalarının MSG içeren besinlerden uzak tutması önerilir.
* Böbrek yükünü arttırdığından dolayı böbrek hastalıklarına neden olabilir. Ayrıca toksin içeriğinden dolayı karaciğer rahatsızlıklarına sahip olanların tüketmemeleri önerilir.
* Hamile ya da emziren kadınlar Çin tuzu kullandıklarında, bebeğe geçtiğinden dolayı zararlı olacağı düşünülüyor. Anne ve anne adaylarının Çin tuzu tüketmeleri sakıncalıdır.
ÇİN TUZU YASAK MI?
Dünyada kullanılan tüm gıda katkı maddelerinin kullanılabilmesi için Dünya Sağlık Örgütü ve Gıda ve Tarım Organizasyonundan onay alması gerekir. Çin tuzu bu kuruluşların hepsinden gerekli izinler alınarak kullanılan bir gıda maddesidir.
ÇİN TUZU KULLANILAN GIDA ÜRÜNLERİ
Dünyada hazır gıda ürünlerinin tamamına yakınında Çin tuzu kullanılır. Bazıları şöyle:
* Hazır köfte harçları
* Hazır çorba
* Et suyu tabletler
* Salata sosları
* Meyveli yoğurt
* Dondurma
* Cips çeşitleri
* Katı yağlar
* Hazır köfteler
* Hamburger ve tost ekmekleri
* Fast food gıdaların hepsi
* Paketlenmiş soslar
* Abur cubur
