Avrupa Birliği saat değişikliği uygulaması, özellikle kış saati uygulaması döneminde, tekrar tartışılmaya başlandı.
AB Komisyonu'nun 2018'de 4.6 milyon kişinin katıldığı ankette çıkan yüzde 84'lük 'uygulamaya son verilsin' talebine rağmen, Avrupa Parlamentosu'nun (AP) 2019'da kabul ettiği karara karşın üye ülkeler arasında nihai bir adım atılamamıştı.
Bu durum, siyasi gündemin gerisinde kalan mevsimsel saat düzenlemesini, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez'in 20 Ekim 2025 tarihli güçlü çıkışıyla tekrar en üst sıralara taşıdı.
Başbakan Sanchez, sosyal medya platformu üzerinden yaptığı açıklamada, saatlerin ileri geri alınmasının artık bir anlam taşımadığını ve vatandaşların büyük çoğunluğunun bu uygulamaya karşı olduğunu vurguladı.
Bu diplomatik hamle, AB'de saat değişikliği kalkacak mı? sorusunu tekrar gündeme getirdi.
"BİLİMSEL KANITLARI DİKKATE ALMALIYIZ"
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, Başbakan Sanchez, uygulamanın eskiden hedeflenen enerji tasarrufu hedeflerine ulaşmada yetersiz kaldığını ve buna ek olarak insanların sağlığı ve yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkiler yarattığına dair bilimsel kanıtların mevcut olduğunu belirtti.
Bu görüşü savunan İspanya, üye devletlerin kamuoyunun ve bilimsel verilerin ışığında politikalarını güncelleyebilme yeteneğini göstermesi gerektiği tezini kuvvetle dile getiriyor.
Başbakan Sanchez, sadece sosyal medyada mesaj vermekle yetinmeyerek, konuyu derhal AB ulaştırma, telekomünikasyon ve enerji bakanlarının resmi gündemine taşıdı.
İspanya'nın bu kararlı tutumuna ilk destek verenler arasında Finlandiya, Polonya, AB Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu yer aldı.
Şezlong savaşları, Türkiye turizminin imajını zedeliyor!
AB'NİN KURUMSAL DESTEĞİ VE ORTAK PAZAR ENDİŞELERİ
Saat değişikliğine son verilmesi yönünde kurumsal düzeyde güçlü bir destek olduğu görülüyor.
AB'nin yürütme organı olan AB Komisyonu'nun Enerji Komiseri Dan Jorgensen, uygulamanın siyasi gündemde üst sıralarda olmasa da milyonlarca Avrupalı vatandaşı doğrudan ilgilendiren bir mesele olduğunu ifade etti.
Komisyon, üye ülkeler arasında koordineli bir çözümün hala mümkün olduğuna inanıyor ve konunun yeniden müzakere edilmesini teşvik ediyor.
Avrupa Parlamentosu'ndaki (AP) siyasi gruplar da 23 Ekim 2025 tarihinde düzenlenen oturumda, saat değişikliği uygulamasının sonlandırılması çağrısını yinelediler.
AP'de farklı siyasi görüşlerin bu konuda nadiren ortak paydada buluştuğu belirtildi.
Oturumda konuşan AB Komisyonu Sürdürülebilir Ulaştırma ve Turizmden Sorumlu Üyesi Apostolos Tzitzikostas, "Zaman değişti. Günümüz teknolojisi ve dijitalleşmeyle bu sistem artık hiçbir sektörde enerji tasarrufu sağlamıyor. Mevsimsel saat değişikliği toplum için gereksiz bir karmaşıklık kaynağı haline geldi" diyerek uygulamanın güncelliğini yitirdiğini teyit etti.
Ancak uygulamanın kaldırılması, ortak pazarın işleyişi, enerji kullanımı ve ulaştırma güvenliği gibi hassas alanlarda potansiyel etkilere sahip olduğu için siyasi açıdan karmaşık bir durum yaratıyor.
SAĞLIK VE ENERJİ TASARRUFU ETKİLERİ TARTIŞILIYOR
Yılda iki kez gerçekleştirilen saat değişikliğinin günümüzdeki enerji tasarrufu üzerindeki etkisi oldukça tartışmalı bir konu olmaya devam ediyor.
Bazı sektörlerde sınırlı tasarruf sağlarken, diğer alanlarda ise daha fazla tüketime neden olabildiği belirtiliyor.
Çoğu akademik çalışma, uygulamanın toplam enerji tasarruf potansiyelinin oldukça düşük kaldığına işaret ediyor.
Öte yandan, sağlık üzerindeki olumsuz etkileri de bilimsel çalışmalara yansımış durumda.
Örneğin, 2017 yılında Danimarka'da yapılan bir araştırma, yaz saatinden kış saatine geçilen haftada depresyon vakalarının yılın diğer dönemlerine kıyasla yüzde 11 oranında daha fazla görüldüğünü ortaya koydu.
Ancak, değişikliğin sağlık üzerindeki etkisinin abartılmaması gerektiğini savunan görüşler de mevcut.
Her iki tarafın da mutabık kaldığı nokta ise yaşlılar ve kronik hastalıkları bulunan bireylerin, vücutlarının uyum sağlama kapasitesinin düşüklüğü nedeniyle saat değişikliğinin yan etkilerine karşı daha hassas olduğu.
YHT artık tek değil! Otobüs firmaları, İstanbul-Ankara arasını 4 saate indiriyor
TRUMP FAKTÖRÜ VE ABD'DEKİ GÜNDEMİN OLASI ETKİSİ
AB'nin bu konuda karar almakta zorlanması, gözlerin ABD'deki gelişmelere çevrilmesine yol açtı.
Mevcut tartışmalarda, ABD'de yapılacak olası bir değişikliğin, AB'nin de aynı yönde hareket etmesi için itici bir güç oluşturabileceği tezi işleniyor.
ABD'nin eski başkanı Donald Trump, 13 Aralık 2024 tarihinde sosyal medya platformu Truth Social'da saat değişikliği uygulamasının 'rahatsız edici ve çok maliyetli' olduğunu ifade etmiş ve Cumhuriyetçi Parti'nin bu uygulamayı sonlandırmak için çaba göstereceği mesajını vermişti.
Trump, Mart 2025'te NBC'ye yaptığı açıklamada, yaz saati uygulamasının kaldırılmasını 'yüzde 50-50'lik bir sorun' olarak görse de, Nisan 2025'teki bir başka demecinde Temsilciler Meclisi ve Senato'nun daha fazla gün ışığı için baskı yapması gerektiğini belirterek, 2019'daki destekleyici tavrını korudu.
ABD'de de saat değişikliğinin kalıcı hale getirilmesi yönündeki çabalar, Mart 2022'de Senato'dan oybirliğiyle geçse de, Temsilciler Meclisi'nde fikir birliği sağlanamaması nedeniyle durmuştu.
UYGULAMAYA SON VERMEK YETERLİ OLACAK MI?
Saat değişikliği uygulamasına son verilmesi yönünde bir AB kararı alınsa dahi, sorun tamamen bitmeyecek.
Üye ülkeler, sürekli yaz saati mi yoksa sürekli kış saati mi seçeneklerinden birini tercih etmek zorunda kalacaklar.
Koordineli bir karar alınmaması, ulaştırma ve ortak pazar gibi pek çok alanda ciddi sorunlara yol açma riski taşıyor.
İlk tartışmalar, üye ülkeler arasında ortak bir tercih konusunda konsensüs olmadığını göstermişti.
Coğrafi konum farklılıklarından kaynaklanan potansiyel sorunlar da (örneğin kışın kuzeydeki bazı bölgelerde güneşin çok geç doğması veya yazın güneyde çok geç batması), bu konuda adım atılmasını yavaşlatan önemli unsurlar arasında yer alıyor.
Yaz saati uygulaması depresyon ve inme vakalarını tetikliyor!
KALICI SAAT UYGULAMASI İÇİN OY BİRLİĞİ ŞART MI?
Böylesine hassas bir konuda ortak bir karar çerçevesinde hareket edilmesi tercih edilse de, saat değiştirmeye son vermek için üye ülkelerin oy birliği şart değil.
Değişiklik için nitelikli çoğunluk yeterli görülüyor.
Bu da, mevcut durumda 27 ülkeden 15'inin lehte oy kullanması ve bu oyların AB'nin toplam nüfusunun yüzde 65'ini temsil etmesi gerektiği anlamına geliyor.
Bu durum, İspanya ve destekçi ülkelerin başlattığı ivmenin, nihai bir karara dönüşebilmesi için gerekli siyasi mekanizmanın mevcut olduğunu gösteriyor.
YAZ-KIŞ SAATİ UYGULAMASI NE ZAMAN BAŞLADI?
Gün ışığından daha fazla yararlanma ve enerji tasarrufu temeline dayanan mevsimsel saat değişikliği fikri, ilk olarak 19. yüzyılın sonunda dile getirildi.
Ancak uygulamanın hayata geçmesi Birinci Dünya Savaşı sırasında gerçekleşti.
İlk adımı Almanya atarken, uygulama hızla diğer ülkelere yayıldı.
Savaş sonrası çoğu ülkenin bıraktığı bu uygulama, İkinci Dünya Savaşı döneminde yeniden ilgi gördü ve 1970'lerdeki küresel petrol krizi sırasında oldukça popüler hale geldi.
Uygulama, 1980'lerde genel olarak Avrupa'nın gündemine yerleşti ve 2001 yılından bu yana AB'nin resmi kuralları arasında bulunuyor.
İstanbul'dan Endülüs'ün başkentine direkt ulaşım başladı! Hedef, 1 milyon İspanyol turist
