Dünyanın en zengin teknoloji elitleri, vergilerden ve demokratik denetimlerden kaçmak amacıyla kendi "şehir-devletlerini" kurma planlarını gündeme getiriyor. 120'yi bulan bu girişimler, ultra zenginler için yeni bir kaçış yolu olarak görülürken, eleştirmenler ise bu yapıları, marjinal bölgelerde hizmet veren, yalnızca zenginlere hitap eden kapalı sistemler olarak nitelendiriyor.
GİRİŞİMLERİN ARKA PLANI: ŞEHİR-DEVLET MODELLERİ
Bazı teknoloji milyarderleri, mevcut devlet yapılarının sınırlarını aşmak için fiziksel şehir-devletler kurmayı savunuyor. Coinbase’in teknoloji direktörü Balaji Srinivasan’ın öne sürdüğü “startup toplumları” modeli, ABD'nin "çökmekte olan" sisteminden çıkış olarak tanımlanıyor. Dünya çapında yaklaşık 120 böyle girişim bulunurken, bazıları büyük yatırımlar çekiyor ve birçok yatırımcı bu projeleri destekliyor.
PROSPERA ÖRNEĞİ VE ELEŞTİRİLER
Honduras’taki Prospera, bu tür projelerin en ileri örneklerinden biri olarak dikkat çekiyor. Ancak Honduras hükümeti, özel yasal çerçeveyi iptal ettikten sonra, Prospera yönetimi 11 milyar dolarlık tazminat davası açtı. Proje, eleştirmenler tarafından "yırtıcı" ve "yarı-feodal" bir yapı olarak tanımlanıyor. Ayrıca, eski Honduras Devlet Başkanı’nın suçlamalarla karşı karşıya kalması da projeyi daha tartışmalı hale getirdi.
DÜZENLEMELERDEN KAÇIŞ VE KRİPTO PARA YATIRIMLARI
Gazete Oksijen'de yer alan habere göre, uzmanlar, bu projelerin çoğunun, “yönetişimi yeniden icat etme” söylemiyle ortaya çıksa da esasen düzenlemelerden kaçma ve kripto paralarla kâr elde etme amacı taşıdığını belirtiyor. Bu yapıların, kırılgan bölgelerde, sadece ultra zenginlere hitap eden kapalı ve izole teknofiefdomlar oluşturma potansiyeli taşıdığı ifade ediliyor.
SÖNÜMLENECEK Mİ, ANA AKIMA TAŞINACAK MI?
Teknoloji milyarderlerinin bu tür projelere adım atması, dünya çapında dikkat çekici bir trend halini aldı. Ancak bu girişimlerin uzun vadede sürdürülebilir olup olmayacağı, ya da daha büyük siyasete entegre edilip edilmeyeceği belirsizliğini koruyor. Yine de, milyarderlerin bağımsız, özgürce yönetilen alanlar kurma hedefi, teknoloji dünyasında önemli bir gündem maddesi olmaya devam ediyor.
