Fas’ta Z kuşağının öncülüğünde başlayan hükümet karşıtı protestoların ardından güvenlik güçleri geniş çaplı operasyonlar başlattı. Fas İnsan Hakları Derneği (AMDH), eylemlerle bağlantılı olarak en az 1500 kişi hakkında hukuki işlem başlatıldığını duyurdu.
Derneğin açıklamasına göre, özellikle Agadir kentinde bu hafta görülen duruşmalarda 240 göstericiye hapis cezası verildi. Bunlardan 39’unun 6 ila 15 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldığı, diğer sanıkların ise 3 aydan 1 yıla kadar hapisle cezalandırıldığı bildirildi.
Yaklaşık bin kişinin hâlâ gözaltında tutulduğu, duruşmaların önümüzdeki haftalarda da süreceği belirtiliyor.
“TARAFSIZ SORUŞTURMA YAPILMALI” ÇAĞRISI
AMDH Direktörü Souad Brahma, güvenlik güçlerinin protestoculara orantısız şiddet uyguladığını ileri sürerek, “gösteriler sırasındaki hak ihlallerine ilişkin tarafsız soruşturma yapılması gerektiğini” söyledi.
Aktivistlerin, izinsiz protesto düzenleme, kesici veya delici alet bulundurma, kamu malına zarar verme ve güvenlik güçlerine saldırı gibi suçlamalardan ceza aldığı açıklandı.
“STADYUMLAR BURADA, HASTANELER NEREDE?”
Geçen ay başlayan protestolar, en az 11 kentte yolsuzluk ve sosyal adaletsizliklere karşı bir tepki olarak patlak verdi. Göstericiler, hükümetin sağlık ve eğitim yatırımlarını ihmal edip, kaynakları uluslararası spor organizasyonlarına yönlendirdiğini öne sürdü.
İspanya ve Portekiz’le birlikte 2030 FIFA Dünya Kupası’na ev sahipliği yapmaya hazırlanan Fas’ta sokaklarda sık sık şu slogan yankılandı:
“Stadyumlar burada, hastaneler nerede?”
Protestolarda ayrıca 2023’te yaklaşık 3 bin kişinin hayatını kaybettiği deprem sonrası yaraların hâlâ sarılmadığı ve Agadir’de sekiz kadının doğum sırasında yaşamını yitirdiği olaylar da hatırlatıldı.
GENÇ ÖRGÜTLER ÖNCÜLÜĞÜNDE BAŞLADI
Eylemler, Z Kuşağı 212 ve Fas Gençliğinin Sesleri adlı gençlik örgütlerinin çağrısıyla başlamıştı. Başlangıçta barışçıl şekilde ilerleyen gösteriler, güvenlik güçleriyle yaşanan çatışmalar sonrası şiddetlendi. Olaylarda üç kişi hayatını kaybetti, 600’den fazla kişi yaralandı.
Protestolar, 27 Eylül’de başlayarak haftalarca her gün devam etti. Ancak Kral VI. Muhammed’in 10 Ekim’de yaptığı sosyal reform çağrısı sonrasında eylemler azaldı.
Kral, yaptığı konuşmada sağlık ve eğitim sektörlerine yatırımın artırılacağını açıklamış, halkın taleplerinin “duyulduğunu” belirtmişti.
