Libya Başbakanı, İsrailli mevkidaşıyla gayriresmi bir görüşme yapan Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş’u görevden aldı. Görüşmenin sızması sonrası Trablus’ta ve diğer bazı şehirlerde protesto eylemleri yapılmış, yollar abluka altına alınmış, lastik yakılmış ve eylemciler Filistin bayrakları sallamıştı.
İsrail’le normalleşme çalışmaları Orta Doğu’da ‘gizli veya açık’ şekillerde yürütülürken Libya’da krize yol açtı. Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdülhamid Dibeybe, Dışişleri Bakanı Necla el-Menguş’u İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen ile görüşmesi nedeniyle açığa aldı. Trablus yönetimi Filistin davasını desteklediğinden ve İsrail’i tanımadığından, Menguş’un İsrail Dışişleri Bakı Eli Cohen ile görüşmesi protestolara yol açtı.
İsrail, Arap ve çoğunluğu Müslüman daha çok sayıda ülkeyle yakın ilişki kurmak istiyor ve bu ülkelere petrol zengini Libya da dahil. Ancak ülkenin üç farklı bölgesini temsil eden Libya başkanlık konseyi, İsrail ile ilişkileri normalleştirmenin yasadışı olduğunu açıkladı. Parlamentodaki Başkanlık Ofisi Menguş’u vatana ihanetle suçladı.
Cohen, Menguş ile Roma’da düzenlenen bir zirve çerçevesinde ‘şans eseri’ görüştüklerini ve “iki ülke arasındaki ilişkilerin müthiş potansiyelini ele aldıklarını” söyledi. İtalya’nın yüksek tirajlı gazetelerinden La Repubblica’nın “Roma’da gizli zirve. İsrail ve Libya daha yakın” başlığıyla yetkili kaynaklara dayandırdığı haberinde ise bir kaynağın, “Ayın 23’ünde buluştular ama bu görüşme İtalya Dışişleri Bakanlığı’nda yapılmadı. Buluşma yerini kendileri kararlaştırdı.” açıklamasına da yer verildi.
İsrail’in Yediot Aharonot gazetesinin haber portalı “Ynet” de, İsralli yetkililere dayandırdığı haberinde, Menguş’un açığa alınmasına neden olan görüşmenin “en üst düzey seviyede koordine edildiğini ve görüşmenin ilan edilmesi konusunda önceden anlaşmaya varıldığını” ileri sürdü. Libya Dışişleri Bakanlığı ise Menguş’un İsrailli temsilcilerle görüşmeyi reddettiğini, yaşananın ise İtalyan Dışişleri Bakanlığı’ndaki “hazırlıksız ve ayaküstü bir karşılaşma” olduğunu savundu.
İsrail’de ana muhalefet lideri ve eski başbakan Yair Lapid, Libya ve İsrail dışişleri bakanlarının yaptığı görüşmenin İsrail Dışişleri Bakanlığı tarafından sızdırılması ve bunun Libya’da krize neden olmasını ülkesi için “ulusal bir rezalet” olarak nitelendirdi. Görüşme haberinden sonra başkent Trablus’ta ve diğer bazı şehirlerde protesto eylemleri yapılmıştı. Eylemlerde yollar abluka altına alınmış, lastik yakılmış ve eylemciler Filistin bayrakları sallanmıştı. Trablus’ta uluslararası toplumca tanınan geçici bir hükümeti ve doğudaki rakip yönetimiyle Libya yıllardır kaos içinde.
Libya’nın Tobruk kentindeki Temsilciler Meclisi, görüşme hakkında milletvekillerini olağanüstü toplantıya çağırdı. İsrail’in Arap ve Müslüman ülkelerle diplomatik ilişki kurma çabaları 2020 Abraham Anlaşmalarıyla başlamıştı. İsrail şu ana dek BAE, Bahreyn, Sudan ve Fas ile ilişkiler kurdu.
NYT: KADIN BAKAN TÜRKİYE’YE KAÇTI
İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen ile geçen hafta İtalya’da görüştüğü ortaya çıktıktan sonra açığa alınan Libya Dışişleri Bakanı Necla El Menguş’un Türkiye’ye geldiği iddia edildi. The New York Times gazetesi, konuya ilişkin haberinde, Necla El Menguş’un Libya’da tepki ve protestolara sebep olan görüşmesine ilişkin haberlerin basına yansımasının ardından Türkiye’ye ‘kaçtığını’ yazdı. Gazete, Libyalı diplomat Salmin Asaad’a dayandırdığı haberinde, Asaad’ın WhatsApp üzerinden paylaştığı bilgilere yer verdi. Buna göre, açığa alınan bakan, ‘güvenliğinden endişe ederek’ Türkiye’ye geldi. Libya İç Güvenlik Teşkilatı ise açığa alınan ve hakkında soruşturma başlatılan Bakan Necla El Menguş’a seyahat yasağı getirildiğini belirterek, başkentteki Uluslararası Mitiga Havalimanı üzerinden ülkeden ayrılmasına izin verildiği iddialarını yalanladı.
