Çin ve ABD arasında kritik ekonomi ve ticaret görüşmelerinin başlamasına saatler kala Pekin yönetimi, ABD'den ithal edilen "analog çip" ürünlerine yönelik damping soruşturması ve ABD'nin Çinli yarı iletken şirketlerine yönelik uygulamalarına karşı "ayrımcılık" soruşturması başlattığını duyurdu. Bu hamle, Washington'un kısa süre önce 23 Çinli şirketi ihracat kontrol listesine eklemesinin ardından geldi.
Çin Ticaret Bakanlığı, ABD ile ticari gerilimi artırabilecek iki önemli adım atarak, ABD menşeli yarı iletken ürünlerine yönelik kapsamlı soruşturmalar başlattı. Kararların, iki ülke heyetlerinin 14 Eylül'de Madrid'de başlayacak olan yeni tur ekonomi ve ticaret müzakerelerinin hemen öncesinde alınması, zamanlaması açısından dikkat çekici bulundu.
ABD'Lİ ANALOG ÇİPLERE 'DAMPİNG' SORUŞTURMASI
Bakanlık tarafından yapılan ilk açıklamada, ABD'den ithal edilen ve "analog çip" olarak bilinen doğrusal entegre devre ürünlerine karşı bir damping soruşturması başlatıldığı bildirildi. Soruşturma kararının, Ciangsu Eyaleti Yarı İletken Üreticileri Birliği'nin yerel sanayi adına yaptığı resmi şikayet başvurusu üzerine alındığı belirtildi.
Açıklamada, soruşturmanın gerekçesi olarak sunulan veriler de paylaşıldı. 2022-2024 yıllarını kapsayan dönemde ABD'nin Çin'e yönelik analog çip ihracatının miktar olarak yüzde 37 arttığı, ancak aynı dönemde ürün fiyatlarının yüzde 57 gibi dikkat çekici bir oranda azaldığı aktarıldı. Bu durumun, Çinli yerli üreticilerin satış fiyatları üzerinde ciddi bir baskı oluşturduğu ve yerli endüstrinin üretimi ile operasyonel faaliyetlerine zarar verdiği vurgulandı. Bakanlık, soruşturmanın yasal prosedürlere uygun, nesnel ve tarafsız bir şekilde yürütüleceğinin altını çizdi.
ABD'YE KARŞI KAPSAMLI 'AYRIMCILIK' SORUŞTURMASI VE KARŞI TEDBİR SİNYALİ
Ticaret Bakanlığı, ikinci bir duyuruyla, ABD'nin Çin'den ithal edilen yarı iletken ürünlerine yönelik uygulamalarına karşı daha geniş kapsamlı bir "ayrımcılık" soruşturması açtığını da ilan etti. Bu soruşturma, ABD'nin 2018'den bu yana Çin'in ulusal çip endüstrisine yönelik başlattığı soruşturmalar ve aldığı yaptırım gibi önlemler neticesinde Çinli şirketlerin ayrımcılığa maruz kalıp kalmadığını inceleyecek.
İlk etapta 3 ay sürecek olan soruşturmanın, gerekli görülmesi halinde aynı sürelerle 1 yıla kadar uzatılabileceği ifade edildi. Bu soruşturmanın yasal dayanağı olarak Çin'in Dış Ticaret Yasası'nın 7. maddesine işaret edilmesi ise Pekin'in potansiyel adımlarına dair önemli bir sinyal olarak değerlendirildi. İlgili yasa maddesi, herhangi bir ülkenin Çin'e yönelik ayrımcı yasak, kısıtlama ve uygulamalarına "karşı-tedbirlerle" yanıt verilmesine olanak tanıyor.
GERGİN BİR ZEMİN: MADRİD GÖRÜŞMELERİ VE ABD'NİN YAPTIRIM KARARI
Pekin'in bu çifte soruşturma hamlesi, Washington yönetiminin 12 Eylül'de attığı bir adımın hemen ardından geldi. ABD Ticaret Bakanlığı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS), "ulusal güvenliğe ve dış politika çıkarlarına aykırı faaliyetlerde bulundukları" gerekçesiyle, aralarında 23 Çinli şirketin de bulunduğu toplam 32 firmayı "özel lisansa tabi kuruluşlar" listesine eklemişti. Listeye alınan Çinli şirketlerin yarı iletkenler, biyoteknoloji, havacılık ve lojistik gibi stratejik sektörlerde faaliyet göstermesi dikkat çekmişti.
