ABD ve Ukrayna’nın Suudi Arabistan’da gerçekleştirdiği müzakereler sonucunda 30 günlük ateşkes anlaşması sağlandı. Trump yönetimi, Kiev’e askeri yardımı yeniden başlatmayı kabul ederken Ukrayna da ateşkesi onayladı. Ancak anlaşmanın uygulanması için Rusya’nın da onay vermesi gerekiyor. Putin’in Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesi ve işgal edilen toprakların Rusya’ya bırakılması gibi talepler öne sürebileceği belirtilirken Batı, Moskova’nın hamlesini bekliyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Beyaz Saray’da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yaşadığı sert tartışmanın üzerinden henüz iki hafta geçmeden, Trump yönetimi Ukrayna ile bir 30 günlük ateşkes anlaşması üzerinde uzlaşmaya vardı. Ancak anlaşmanın hayata geçmesi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in tutumuna bağlı olacak.
“Umarım Başkan Putin de bu anlaşmayı kabul eder ve süreci başlatabiliriz. Sonuçta bu bir denge meselesi.” diyen Trump, Moskova’nın teklife nasıl yanıt vereceğinin kritik önemde olduğunu belirtti.
CİDDE GÖRÜŞMELERİNDE NELER KONUŞULDU?
ABD ve Ukrayna müzakerecileri, Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde sekiz saat süren görüşmelerin ardından 30 günlük ateşkes için bir anlaşmaya vardı. Görüşmelere ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz başkanlık etti. Ukrayna heyetine ise Başkan Zelenskiy’nin danışmanları ve üst düzey yetkililer liderlik etti.
Ukrayna’nın ABD’nin sunduğu ateşkes teklifini kabul etmesi karşılığında Trump yönetimi, Kiev’e sağlanan askeri yardımları ve istihbarat desteğini yeniden başlatmayı kabul etti.
Bu anlaşma, Zelenskiy ve Trump arasında 28 Şubat’ta Beyaz Saray’da yaşanan sert tartışmanın ardından Ukrayna’nın Trump ile ilişkilerini yeniden rayına oturtmasını sağladı. Ancak bu kez Ukrayna tarafı büyük tavizler vermeden ateşkesi kabul etti.
Bloomberg'de yer alan habere göre RAND Corporation’dan kıdemli siyasi analist Samuel Charap, Ukrayna’nın hamlesini “Oldukça zeki bir hamle” olarak değerlendirerek “Şimdi Rusya, ya bu anlaşmayı kabul edecek ya da Trump’ın tepkisini göze alacak.” dedi.
Rubio: Barışa bir adım daha yaklaştık, top artık Rusya'da
PUTİN’İN TALEPLERİ NELER?
Trump, ABD yetkililerinin Rus mevkidaşlarıyla Çarşamba günü görüşeceğini ve Putin ile doğrudan bir görüşme yapmasının da mümkün olduğunu belirtti. Ancak Putin, bu ateşkesi kabul etmeden önce bazı şartlar öne sürebilir:
Rusya’nın elinde tuttuğu bölgelerin Ukrayna tarafından tanınması
Ukrayna’nın NATO üyeliğinden tamamen vazgeçmesi
Ukrayna’da bir başkanlık seçimi düzenlenmesi
Bu taleplerin hem Ukrayna hem de Avrupa müttefikleri tarafından kabul edilmesi zor görünüyor. Daha önce 2014 ve 2015’te imzalanan ateşkes anlaşmalarının Rusya’nın ihlalleri nedeniyle başarısız olduğu biliniyor.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Cidde’de varılan anlaşmayı “olağanüstü bir diplomatik başarı” olarak nitelendirerek “Artık top Rusya’nın sahasında. Rusya da bu ateşkesi kabul etmeli ve savaşı sona erdirmeli.” dedi.
PUTİN ATEŞKESİ REDDEDECEK Mİ?
Bazı uzmanlara göre Putin, anlaşmayı doğrudan reddetmek yerine yeniden müzakereye açabilir ya da Ukrayna’nın geçen yıl ele geçirdiği Kursk bölgesindeki toprakları kapsam dışı bırakmaya çalışabilir.
Atlantik Konseyi’nin kıdemli yöneticilerinden ve eski ABD Ukrayna Büyükelçisi John Herbst, “Moskova mevcut tutumunu sürdürecektir, peki o zaman Trump yönetimi ne diyecek?” diye sordu.
Trump, Putin’in gerçekten barış istediğine inandığını ve bazı taleplerinin makul olabileceğini belirtti. Ancak Batılı güvenlik yetkilileri, Putin’in aslında uzlaşmaz talepler öne sürdüğünü ve savaşı devam ettirmek istediğini düşünüyor.
Cidde görüşmelerinde ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz, “Ukrayna somut adımlar attı ve savaşın nasıl kalıcı olarak sona ereceğine dair teklifler sundu.” dedi. Ayrıca ABD ve Ukrayna’nın, Trump’ın talep ettiği Ukrayna’nın maden kaynaklarını ABD ile paylaşma anlaşmasını hızla tamamlamak için anlaştıkları duyuruldu.
Ukrayna, Trump’ın 30 günlük ateşkes teklifini kabul etti: ABD askerî yardımı yeniden başlıyor
ZELENSKİY: UKRAYNA BARIŞA HAZIR
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, yaptığı açıklamada, “Ukrayna barışa hazır, şimdi Rusya’nın savaşı bitirmeye hazır olup olmadığını görmeliyiz.” dedi.
Trump yönetimi, Beyaz Saray’daki kriz toplantısının ardından Rubio ve Waltz’ı Ukrayna heyetiyle müzakereler yürütmesi için görevlendirmişti. Görüşmelere Ukrayna Devlet Başkanı’nın başdanışmanı Andriy Yermak, Savunma Bakanı Rustem Umerov ve Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha katıldı.
MOSKOVA İLE YENİ GÖRÜŞMELER BAŞLIYOR
Ukrayna ordusu cephenin birçok noktasında mühimmat ve asker sıkıntısı çekerken, bu ateşkes önerisi savaşın seyrini değiştirebilecek bir hamle olabilir.
ABD’nin özel elçisi Steve Witkoff’un, Putin ile Moskova’da bir görüşme yapacağı bildirildi. Bloomberg’in haberine göre Trump yönetimi Putin’i ikna etmek için ABD-Rusya zirvesi gibi teşvikler sunabilir.
RUSYA’NIN CEVABI MERAK KONUSU
Şu ana kadar Rus yetkililer, ABD-Ukrayna anlaşmasına doğrudan bir tepki vermedi. Ancak Kremlin’e yakın Dış ve Savunma Politikaları Konseyi Başkanı Fyodor Lukyanov, ateşkese yönelik şüphelerini dile getirdi:
“Burada belirtilen şartlar kimseyi tatmin etmeyecek gibi görünüyor. Kalıcı barış sağlanana kadar ateşkes olmayacağını defalarca söyledik.”
Moskova’nın, şartları kabul etmeyeceğini ama anlaşmayı tamamen reddetmeyerek müzakere sürecini uzatabileceğini belirten uzmanlar, önümüzdeki günlerin kritik olacağını ifade etti.
ABD ve Ukrayna’nın vardığı ateşkes anlaşması dünya çapında geniş yankı uyandırırken, şimdi gözler Moskova’dan gelecek yanıt ve Putin’in hamlesine çevrilmiş durumda.
