Tarlada artan maliyetlerle artık çiftçi üretemez hale geldi. Buna rağmen tarıma ayrılan para yine sınırlı kaldı. 2022’de tarıma ayrılan bütçe 28.8 milyar lira iken Haziran 2022’de 15 milyarlık ek bütçe daha açıklanmıştı. Bakanlığın tarımsal destekleme bütçesi 43.8 milyar liraya çıkmasına rağmen Tarım Bakanı Kirişci “25.8 milyar lira olan 2022 bütçemizi, 2023 yılında yüzde 109 artışla 54 milyar liraya çıkardık” dedi.
Tarımsal üretimde 2022’de uygulanacak mazot ve gübre destekleri ile 2023’te uygulanacak sertifikalı tohum destek miktarları belirlendi. Resmi Gazete’de yer alan konuya ilişkin Cumhurbaşkanı kararıyla bitkisel üretimin dışında ayrıca hayvansal üretim, su ürünleri üretimi ve tarımsal AR-GE’ye yönelik destek miktarları da tespit edildi. Artan maliyetlere rağmen her şeyin bütçesi artarken tarımın bütçesi neredeyse yerinde saydı. 2022 için Kasım ayında tarıma ayrılan bütçe 28.8 milyar liraydı. Artan maliyetlerle birlikte Haziran 2022’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla ek bütçe verileri yayımlandı. Hazırlanan ek bütçeye göre, tarıma Haziran 2022’de 15 milyar daha ilave kaynak ayrıldı. Böylece bakanlığın tarımsal destekleme bütçesi 43.8 milyar liraya çıktı. Şimdi ise Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, 2002’de 1.8 milyar lira olan tarımsal destekleme bütçesinin de 30 kat artışla 2023 yılında 54 milyar liraya ulaşacağına dikkati çekti. Kirişci “2022 yılı tarımsal destekleme bütçemiz 25,8 milyar lira iken bu miktar 2023 yılında yüzde 109 artışla 54 milyar liraya çıkarılmıştır” bilgisini paylaştı. Yani destek yüzde 109 değil, yüzde 23,2 arttı. Böylece yapılan harcamalar karşısında tarıma verilen önem bir kez daha tepkilere neden oldu. Tüm dünya tarıma tam destek verirken, Türkiye yine tam tersi hareket etti.
Buna göre, Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) dahil üreticilere 2022 üretim yılında mazot ve gübre destekleri dahil olmak üzere dekar başına toplam; arpa, buğday çavdar, tritikale ve yulaf için 121 TL, aspir için 97 TL, kolza (kanola) için 109 TL, kuru fasulye, nohut ve mercimek için 96 TL, kuru soğan, yaş çay ve zeytin için 84 TL, kütlü pamuk ve çeltik için 271 TL, patates ve soya için 146 TL, yağlık ayçiçeği için 109 TL yem bitkileri için 115 TL, dane mısır, fındık ve diğer ürünler için 83 TL ve nadasa bırakılan üretim alanları için gübre desteği hariç olmak üzere 38 TL ödenecek. –
ORGANİK TARIMA EN FAZLA 100 LİRA
Karar kapsamında bu yıl organik tarım ve iyi tarım uygulamalarına verilecek destek miktarları da belirlendi. Organik tarım desteği kategorilerine göre dekar başına 10 TL ile 100 TL arasında değişen oranlarda, iyi tarım destekleri ise kategorilerine göre değişen oranlarda 10 TL ile 150 TL arasında değişen miktarlarda yapılacak. Bu yıl dekar başına küçük aile işletmesi desteği 200 TL, fındık alan bazlı gelir desteği 170 TL, katı organik- argomineral gübre desteği 20 TL, zeytin bahçeleri rehabilitasyon desteği ise 100 TL olarak uygulanacak. Karar kapsamında 2023 üretim yılında sertifikalı tohum desteği ürün gruplarına göre dekar başına 8 TL ile 200 TL arasında değişen miktarlarda belirlendi.
HAYVANSAL ÜRETİME MİNİMUM 40 TL
Hayvansal üretimin desteklenmesi çerçevesinde yem bitkileri yetiştiricilerine yılık olarak dekar başına 40 TL ile 150 TL arasında değişen miktarlarda destek sağlanacak. Kararla ayrıca, büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık destekleri ile su ürünleri üretimine yönelik destekler de belirlendi. Çiftlik muhasebe veri ağı sistemine katılım desteği kapsamında 2021 yılında kayıt altına alınan 6 bin işletme için işletme başına 600 TL ödenmesi öngörülüyor. Destekleme ödemeleri için gerekli finansman 2022 ve 2023 yılı tarımsal destekleme bütçesinden karşılanacak.
ERKEN ÖDEME SADECE MAZOT VE GÜBREYE YARAYACAK
Bakan Kirişci, “Hububatta mazot ve gübre desteklerimiz Mart 2023 yerine, 2022 yılı içinde başlanmak üzere ödenecek. Mazot ve gübre desteklerinin öne çekilmesiyle çiftçilerimiz, ekim döneminde girdi maliyetlerini düşünmeden üretim yapabilecek” ifadesini kullandı. Kirişci, söz konusu desteklerin çiftçilere nakit olarak verilmeyeceğini, Ziraat Bankasının banka kartlarına yükleneceğini belirterek, çiftçilerin ödemelerini sadece mazot ve gübre alımında kullanabileceklerinin altını çizdi. Mazot desteği ödemelerinin ürün bazında yüzde 203-395 artırıldığına işaret eden Kirişci, gübre desteği ödemelerindeki artışın ürün bazında yüzde 130-163, sertifikalı tohum kullanım desteği ödemelerinin ise yüzde 50-150 yükseltildiğini bildirdi.
