Türkiye’nin enflasyonu 83,45’e ulaşırken, İstanbul’un yıllık enflasyonu 107,42 oldu. Yurtdışı Üretici Fiyat Endeksi yüzde 117,04 seviyesinde. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi de yüzde 151,50. Tüm bu tabloya rağmen Merkez Bankası politika faizini 150 baz puan daha indirerek 10,5’e taşıdı. Hedef ise kasımda tek hane. Yani 150 baz puan daha indirimden sonra Merkez artık duracak.
Ekonomi yönetiminin aldığı kararlar sonucunda zirveye oturan fiyat artışları artık durdurulamıyor. Hem üreticide hem de tüketicide artan fiyatlarla birlikte vatandaşın alım gücü yok oldu. Tüm bu tabloya rağmen Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) faiz hassasiyetini ‘es’ geçmiyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yüzde 84’e yaklaşan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) enflasyonuna rağmen faizde tek hane talimatı vermişti. Bugün Türkiye’de TÜİK enflasyonu 83,45 olarak gerçekleşti. İstanbul Ticaret Odası (İTO) ise İstanbul’un yıllık enflasyonunu 107,42 olduğunu paylaştı. Yurtdışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) yüzde 117,04 iken Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 151,50 oldu. Tüm bu tabloya rağmen Merkez Bankası politika faizini (PPK) 150 baz puan daha indirerek 10,5’e taşıdı.
Tek hane hedefinin ise Kasım 2022’de gerçekleşeceğini duyurdu. Bu süreçten sonra faiz indirimlerine ara verileceğini de aktardı. Merkez’in PPK sonrası açıklaması şöyle sürdü: “Jeopolitik risklerin dünya genelinde iktisadi faaliyet üzerindeki zayıflatıcı etkisi artarak sürmektedir. Önümüzdeki döneme ilişkin küresel büyüme tahminleri aşağı yönlü güncellenmeye devam etmekte ve resesyonun kaçınılmaz bir risk faktörü olduğu değerlendirmeleri yaygınlaşmaktadır. Türkiye’nin geliştirdiği stratejik nitelikte çözüm araçları sayesinde temel gıda başta olmak üzere bazı sektörlerdeki arz kısıtlarının olumsuz etkileri azaltılmış olsa da uluslararası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının artış eğilimi sürmektedir. Yüksek küresel enflasyonun, enflasyon beklentileri ve uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir. Bununla birlikte, gelişmiş ülke merkez bankaları artan enerji fiyatları ve arz-talep uyumsuzluğu ile işgücü piyasalarındaki katılıklara bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceğini vurgulamaktadırlar. Ülkeler arasında farklılaşan iktisadi görünüme bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının para politikası adım ve iletişimlerinde ayrışma artarak devam etmektedir. Finansal piyasalarda artan belirsizliklere yönelik merkez bankaları tarafından geliştirilen yeni destekleyici uygulama ve araçlarla çözüm üretme gayretlerinin sürdüğü gözlenmektedir.”
ENERJİ FİYATLARINA DA VURGU YAPILDI
Enflasyondaki yükselişe de vurgu yapan Merkez raporu şöyle sürdü: “Jeopolitik gelişmelerin yol açtığı enerji maliyeti artışlarının gecikmeli ve dolaylı etkileri, ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarının etkileri, küresel enerji, gıda ve tarımsal emtia fiyatlarındaki artışların oluşturduğu güçlü negatif arz şokları etkili olmaya devam etmektedir. Kurul, sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın güçlendirilmesi için atılan ve kararlılıkla uygulanan adımlar ile küresel barış ortamının yeniden tesis edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngörmektedir. Azalan dış talebin toplam talep koşulları ve üretim üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir. Küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin daha da arttığı bir dönemde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal koşulların destekleyici olması kritik önem arz etmektedir.”
KASIMDA TEK HANE MESAJI
Uzun bir süredir Hükümet’in tek hedefi faizde tek hane idi. Tabi enflasyondaki patlama bu durumu biraz uzatsa da faiz indirimlerinde artık sona gelindi. Kasımda tek haneye düşecek mesajı veren Merkez Bankası’nın açıklaması ise şöyle: “Bu çerçevede Kurul, politika faizinin 150 baz puan düşürülmesine karar vermiştir. Kurul, takip eden toplantıda da benzer bir adım atıldıktan sonra faiz indirim döngüsünün sona erdirilmesini gündeme almıştır. Fiyat istikrarının sürdürülebilir bir şekilde kurumsallaşması amacıyla TCMB’nin tüm politika araçlarında kalıcı ve güçlendirilmiş liralaşmayı teşvik eden geniş kapsamlı bir politika çerçevesi gözden geçirme süreci devam etmektedir. Değerlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite politika adımları para politikası aktarım mekanizmasının etkinliğinin güçlendirilmesi için kullanılmaya devam edilecektir.”
‘MÜSİAD’IN TALEBİ HIZLA GERÇEKLEŞTİRİLSİN’
Ekonomist İris Cibre “TCMB 150 baz puan faiz indirdi. Yüzde 10,5 bence az, tek haneli faize hemen ulaşmalıyız ki MÜSİAD’ın talebi hızla gerçekleştirilmiş olsun. Reel faiz eksi yüzde 74. Kurul aktarım mekanizmasını destekleyecek araçları güçlendirmeye devam edecekmiş. Kırılmamış mıydı o?” dedi. TCMB faiz indirimleriyle kredi kartı ve kredi mevduat hesabı faizleri 1 Kasımda 1,50’nin, 1 Aralıkta 1,40’ın altına inecek. İris Cibre ‘’Bugün itibariyle KKM’ye bankaların ödeyebileceği maximum faiz yüzde 13.5’e düştü. Faiz indikçe banka daha düşük faiz, Hazine/TCMB daha yüksek kur farkı ödeyecek. Faiz lobisi mutlu, kur lobisi mutlu, birikimi olmayan vatandaş mutsuz’’ paylaşımını yaptı. Geçen hafta MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, iktidarın faiz politikasıyla ilgili ilginç bir çağrıda bulunmuştu. Asmalı “Cumhurbaşkanımız faizi düşürsün ekimde kasımda yüzde 9’a. ‘Bir daha da ellemeyeceğim desin” çağırısını yaptı. Analist Yalçın Karatepe ise “Kurul, politika faizinin 150 baz puan düşürülmesine karar vermiştir. Kurul, takip eden toplantıda da benzer bir adım atıldıktan sonra faiz indirim döngüsünün sona erdirilmesini gündeme almıştır; demişler. Yani Kasım’da da 150 baz puanlık indirimle bu yıl tamamlanacakmış” diye konuştu. Gelecek Partili Kerim Rota “Kurul, politika faizinin 150 baz puan düşürülmesine karar vermiştir. Kurul, takip eden toplantıda da benzer bir adım atıldıktan sonra faiz indirim döngüsünün sona erdirilmesini gündeme almıştır” Bunu yazınca toplantıda gerçekten bir karar aldıklarına inanmamızı mı bekliyorlar?” ifadelerini kullandı.
‘TÜFE İLE FARK 74,5 PUAN OLUR’
Ekonomist Mustafa Sönmez “Faizi yüzde 9’a indirmek yerine yüzde 10,5’a indirdiler. TÜFE 3 Kasım’da 84,5 gibi açıklanır. Fark, 74,5 puan olur. Bu saçmalığın dünyada, tarihte emsali yok!” dedi. Ekonomist Uğur Gürses de şu paylaşımı yaptı: “Çok yazık; ücretini TL olarak alan, tasarrufunu TL, emeklilik birikimlerini TL tutanlar göz göre göre yoksullaştırılıyor. Gelecek bir yılda enflasyonu resmi belgelerde yüzde 25’te gören bürokratlar, faizi 1.5 puan indirirken, gelecek ay da 1.5 puan indirerek yüzde 9’a çekecekler.”
‘POLİTİKA KREDİ FAİZİ MAKASI DAHA YAKINDAN TAKİP EDİLİYOR’
2022’nin ilk yarısında güçlü bir büyümenin gerçekleşeceğini paylaşan Merkez Bankası raporu “Yılın ikinci yarısına dair öncü göstergeler ise zayıflayan dış talebin etkisiyle büyümedeki yavaşlamanın sürdüğüne işaret etmektedir. Bununla birlikte, imalat sanayi üzerindeki dış talep kaynaklı baskıların iç talep ve arz kapasitesi üzerinde şimdilik sınırlı olan etkileri yakından takip edilmektedir. İstihdam kazanımları benzer ekonomilere göre daha olumlu seyretmektedir. Özellikle istihdam artışına katkı veren sektörler dikkate alındığında büyüme dinamiklerinin yapısal kazanımlarla desteklenmekte olduğu görülmektedir. Büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin payı artarken, turizmin cari işlemler dengesine beklentileri aşan güçlü katkısı devam etmektedir. Bunun yanında, enerji fiyatlarındaki yüksek seyir ve ana ihracat pazarlarının resesyona girme olasılığı cari denge üzerindeki riskleri canlı tutmaktadır. Cari işlemler dengesinin sürdürülebilir seviyelerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için önem arz etmektedir. Kredilerin büyüme hızı ve erişilen finansman kaynaklarının amacına uygun şekilde iktisadi faaliyet ile buluşması yakından takip edilmektedir. Ayrıca, son dönemde belirgin şekilde açılan politika-kredi faizi makasının ilan edilen makroihtiyati tedbirlerin katkısı ile geldiği denge yakından takip edilmektedir. Kurul, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyecek araçlarını güçlendirmeye devam edecektir” açıklamasını yaptı.
‘UCUZ KAYNAK AKTARIMI DEVAM EDİYOR’
Ekonomistler de Merkez Bankası’nın faiz indirimini yorumladı. Ekonomist Refet Gürkaynak “Merkez Bankası kötü para politikasına artık şaşırmadığımızı görünce kendi kötü standartlarında dahi şaşırtacak kadar kötüsünü bulmuş. Allah’tan para politikası aktarımı filan kalmadı, kimsenin umurunda değil. Umurumuzda olduğu zaman ne yapacağız bilmiyorum” dedi. Ekonomist Şenol Babuşcu ise “Merkez Bankası’ndan 150 baz puan indirim. Politika faizi yüzde 10,50 oldu. Tasarruf sahiplerinden, şirket sahiplerine ucuz kaynak aktarımı devam ediyor” yorumunu yaptı.
