Şanlıurfa'da adeta yer biliminin bütün dengeleri değişiyor. "Tarihin sıfır noktası" olarak bilinen ve UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Göbeklitepe'den bile daha eski olduğu düşünülen Mendik Tepe'de yapılan arkeolojik kazılar heyecan uyandırıyor. Mendik Tepe'de bulunan buluntuların Neolitik dönemin başlangıcına ışık tutması bekleniyor.
"TARİHİN SIFIR NOKTASI" GÖBEKLİTEPE'NİN TAHTI SALLANIYOR
Şanlıurfa'nın Eyyübiye ilçesine bağlı kırsal bir mahalle olan Payamlı'da bulunan Mendik Tepe, arkeoloji dünyasında büyük bir yankı uyandırdı. Çakmak Tepe Kazı Başkanı Fatma Şahin tarafından keşfedilen bu alan, bölgede yürütülen kazı çalışmalarıyla yeni bulgulara ulaşıyor. Liverpool Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Douglas Baird başkanlığında, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve İngiliz Arkeoloji Enstitüsü işbirliğiyle 2024'te başlayan kazılar bu yıl da tüm hızıyla devam ediyor.
Kazı ekibi, bölgede ortaya çıkarılan farklı boyutlardaki yapıların işlevlerini anlamaya çalışıyor. Prof. Dr. Baird, "Geçen yıl açtığımız kazılarda birçok bina ortaya çıktı. Bunların bazıları büyük, bazıları küçük. Bu yıl, bu farklılıkların nedenlerini anlamaya çalışacağız. Küçük yapılar depolama ya da yemek hazırlama gibi özel işler için mi kullanıldı? Dört-beş metrelik olanlar konut olabilir mi? Daha büyük olanlar ise konut mu yoksa ritüellerin düzenlendiği özel yapılar mıydı?" sözleriyle yapılan araştırmanın detaylarını aktardı. Özellikle bir açmadaki büyük bir binanın sağlam ve özenli taş işçiliği, bu yapının ritüel amaçlı olma ihtimalini güçlendiriyor.
GÖBEKLİTEPE'DEN BİLE DAHA ESKİ OLABİLİR
Prof. Dr. Douglas Baird'e göre Mendik Tepe, Neolitik Dönemin en başlarına ait izler taşıyor. Burası, Taş Tepeler Projesi kapsamında yer alan Göbeklitepe ve Karahantepe gibi diğer önemli yerleşimlerle ilişkili olmasına rağmen, onlardan biraz daha eski olma potansiyeline sahip. Baird, "Burası Göbeklitepe ve Karahantepe gibi Taş Tepeler Projesi'nde olan diğer yerleşmelerle ilişkili ama onlardan biraz daha eski bir yerleşme olma ihtimali var. Neolitik dönemin en başlarına tarihlendiğini düşünüyoruz. Bu çalışmalar, hem Taş Tepeler Projesi'nin gelişimini hem de Neolitik dönemin nasıl başladığını ve geliştiğini anlamaya katkı sağlıyor. İnsanların yerleşik yaşama geçiş süreciyle ilgili veriler değerlendirilecek" şeklinde konuştu.
Ayrıca, Mendik Tepe'ye yaklaşık 5 kilometre uzaklıktaki Çakmak Tepe'de de benzer tarihlerdeki bulgulara ulaşıldığı belirtiliyor. Her iki alanın da diğer taş tepe yerleşimlerinden daha eski olabileceği görüşü hakim. Mendik Tepe'nin en dikkat çekici özelliklerinden biri, Göbeklitepe ve Karahantepe'deki gibi büyük "T" biçimli dikili taşlar yerine, burada "T" biçimli olmayan ancak dikili taşların bulunması. Bu durum, yerleşime özgü farklı bir kültürel yapının izlerini taşıdığına işaret ediyor.
