Eskiden padişahların giydikleri yıllar sonra yeniden moda oldu! Bir zamanlar Osmanlı padişahlarının gözdesi olan kumaş, AB desteğiyle Kızılcahamam'da yeniden hayat buluyor...
Osmanlı sultanlarının ihtişamlı kıyafetlerinde kullanılan, bir zamanlar Avrupa tüccarlarının gözdesi olan sof kumaş, AB'nin IPARD desteğiyle Ankara Kızılcahamam'da yeniden hayat buluyor. Bu proje, hem kültürel mirası yaşatıyor, hem kadınları güçlendiriyor, hem de kırsal ekonomiyi canlandırıyor.
Kızılcahamam'daki dokuma atölyesi, birbirinden güzel kumaşlar ve ahşap tezgâhlarla dolu. AB'nin sağladığı kaynaklarla, bu atölyede yöreye özgü sof kumaş üretiliyor. Bu kumaş, bir zamanlar o kadar meşhurdu ki, Osmanlı padişahlarının ve Avrupalı tüccarlarının vazgeçilmeziydi.
EVLİYA ÇELEBİ'NİN GÖZÜNDEN SOF KUMAŞ
Ünlü seyyah Evliya Çelebi, "Seyahatname"sinde sof kumaşı şöyle tanımlıyor: "Kar gibi beyaz Ankara keçisinin tüylerinden elde edilen ipek görünümlü bir kumaş." Yazın serin, kışın sıcak tutma özelliğiyle bilinen bu kumaş, geçmişte büyük bir öneme sahipti.
KAYBOLAN SANAT NASIL YENİDEN DOĞDU?
Kızılcahamam Halk Eğitim Merkezi Müdürü Gürkan Hazar'a göre, Ankara keçilerinin üretimi kısıtlanınca sof kumaş üretimi de zamanla durdu. Ancak Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2010'lu yıllarda Ankara keçisi yetiştiriciliğine teşvik getirmesiyle bölgede bu keçilerin sayısı yeniden arttı. Halk Eğitim Merkezi de sof kumaşını yeniden üretmek için harekete geçti. Arşivlerde bu kumaşın nasıl üretileceğiyle ilgili bilgi olmadığı için 3 yıllık bir araştırma ve geliştirme çalışması sonucunda dokuma yöntemi yeniden keşfedildi.
KADINLAR GÜÇLENİYOR, KIRSAL EKONOMİ CANLANIYOR
Proje, bölgedeki ev kadınlarını usta dokumacılara dönüştürüyor. Gürkan Hazar, "2018'de Ankara Kalkınma Ajansı'nın desteğiyle bir dokuma atölyesi kurduk. Sadece 5 yılda 80'in üzerinde dokumacı yetiştirdik. Bunların 28'i usta öğretici oldu ve 20 tanesi istihdam edildi" diyor.
IPARD DESTEĞİYLE YENİ TEZGÂHLAR:
Yerel Eylem Grubu (YEG) Derneği ile Halk Eğitim Merkezi Müdürlüğü arasında bir protokol imzalandı ve IPARD desteğinden faydalanarak atölyeye dokuma tezgâhları satın alındı. Kızılcahamam YEG Başkanı Yılmaz Özbek, "AB desteği bu atölyenin kapasitesinin geliştirilmesi için çok önemli. Çünkü atölye hem bu kumaşın tanıtılmasını ve yaşatılmasını hem de ev kadınlarının bu kumaşı üreterek ev ekonomisine destek vermesini sağlıyor" şeklinde konuştu. Bu atölyede üretilen kumaşlar ve giysiler, Halk Eğitim Merkezi'nin mağazasında satışa sunuluyor.
KURSİYERLERİN GÖZÜNDEN PROJE
Kursiyer Ayşe Kalaycı, "Sof kumaş ilgimi çektiği için kursa başladım. Bu kumaşı severek dokuyorum. Ben de ürettiklerimi satmak ve ev ekonomisine katkı sağlamak istiyorum" diyor. Diğer bir kursiyer Hülya Kömürlü ise "Yıllardır pek çok kursa katıldım ama en çok dokumacılığı sevdim. Usta öğretici olmak istiyorum" ifadelerini kullanıyor. Şubat 2023 depremlerinin ardından Malatya'dan Kızılcahamam'a taşınan Songül Çoktutal ise "Zamanımı değerlendirmek için bu kursa başladım. Çok memnunum. Usta öğretici olmak istiyorum" şeklinde konuştu.
AVRUPA'DAN TAM DESTEK
Haziran 2024'te sof kumaş atölyesini ziyaret eden Avrupa Komisyonu Tarım ve Dünya Kalkınma Genel Müdürlüğü'nden Frank Bollen, projenin yerel toplulukları bir araya getirme ve teşvik etme gücüne dikkat çekti. AB Türkiye Delegasyonu Başkanı, Büyükelçi Thomas Hans Ossowski ise IPARD programının Türkiye için önemine vurgu yaparak, programın daha fazla bölgenin kalkınma ve büyümesinden faydalanmasını sağlayacağını belirtti.
IPARD, TÜRKİYE'NİN KIRSAL KALKINMA HAMLESİ
IPARD, kırsal kalkınmaya yönelik benzersiz bir AB mali yardım programı. Çiftçilere, kırsal topluluklara ve tarımsal gıda sektörüne rekabet gücünün arttırılması, sürdürülebilirliğin teşvik edilmesi ve kırsal alanlardaki yaşam koşullarının iyileştirilmesi için mali destek sağlıyor. Ayrıca, yeni yatırımlar ve teknoloji için destek sağlayarak, Avrupa standartlarının Türk tarımında, gıda işlemede ve kırsal işletmelerde uygulanmasını temin ediyor. Kızılcahamam'daki sof dokuma projesi, IPARD'ın Türkiye'nin kırsal kalkınma hamlesine verdiği önemli katkının somut bir örneği olarak öne çıkıyor.
