Sokak hayvanları üzerinden yükselen tartışma, yasal zemine taşındı. Hayvan Haklarını Koruma Federasyonu (HAYFED), İçişleri Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlıkları tarafından yayımlanan ve hayvan hakları savunucularının tepkisini çeken 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ve müfettiş raporları hakkında şikayet başvurusunda bulunmak üzere Ombudsmanlık'a (Kamu Denetçiliği Kurumu) gitti.
Başvuruda, idarelerin genelgelerle "kanunların sınırlarını aşarak" belediyeleri "toplama ve öldürme" gibi yasal olmayan uygulamalara teşvik ettiği ve yasa dışı yeni düzenlemeler (ara toplama istasyonları gibi) getirdiği ileri sürülerek, bu işlemlerin kanunilik ilkesi yönünden incelenmesi talep edildi.
'YETKİ AŞIMI YAPILIYOR'
Ulusal Hayvan Hakları Birliği adına yapılan başvuruda, şikayetin konusu şöyle özetlendi: “7527 sayılı Kanun’un uygulanmasında yürütme organlarınca yapılan yetki aşımı ve mevzuata aykırı işlemler hakkında inceleme ve soruşturma talep ediyoruz.”
Başvuruya göre, Tarım ve Orman Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı’nın yayımladığı genelge, talimat ve müfettiş raporlarında yer alan düzenlemeler, 5199 sayılı kanun ve ilgili yönetmelik hükümlerine açıkça aykırı. Bu belgelerle “yasada yer almayan yükümlülüklerin yürürlüğe sokulduğu” ve kanunla belirlenmiş sınırların genişletilerek yetki aşımı yapıldığı vurgulandı.
AYKIRILIK İDDİALARI
Dilekçede dört başlık altında mevzuata aykırılıklar sıralandı:
Tarım ve Orman Bakanlığı Genelgesi (31 Ocak 2025): Belediyelere tanınan 2028 yılına kadar bakımevi kurma süresi yok sayılarak, “hayvanların hemen toplanması” talimatı verildi. Bu durumun, büyük çoğunluğunda bakımevi bulunmayan belediyelerde yasa dışı uygulamalara neden olduğu belirtildi.
İçişleri Bakanlığı Genelgesi (2 Mayıs 2025):
Mevzuatta yer almayan “ara hayvan toplama istasyonları” kavramı yürürlüğe sokuldu. 5199 sayılı Kanun’un yalnızca “bakımevi” ve “doğal yaşam alanı” tanımlarını içerdiği hatırlatılarak, yeni bir tesis türü yaratmanın yetki aşımı olduğu ifade edildi.
Mülkiye Müfettişleri Raporu (Mart 2025):
Rapordaki “geçici toplama alanı oluşturulması” ve “besleme noktalarının kaldırılması” önerilerinin, hayvanları açlık ve susuzluğa mahkûm ettiği; bu önerilerin İl Hayvanları Koruma Kurulları’nda bağlayıcı kararlara dönüştürüldüğü aktarıldı.
CİMER ve 112 Üzerinden Hayvan Şikâyeti:
İçişleri Bakanlığı’nın genelgesiyle sokak hayvanlarının CİMER ve 112 üzerinden “şikâyet edilebilir” hale getirildiği, bu uygulamanın vatandaşları hayvanları ihbar etmeye teşvik ederek şiddeti meşrulaştırdığı savunuldu.
HAK SAVUNUCULARINDAN ÇAĞRI
Halk TV'de yer alan habere göre; Ulusal Hayvan Hakları Birliği, Ombudsmanlıktan şu taleplerde bulundu:
Genelge, talimat ve raporların kanunilik ilkesi yönünden incelenmesi, Yetki sınırlarını aşan uygulamalara son verilmesi, İl Hayvanları Koruma Kurulları’nda alınan, mevzuata dayanmayan kararların iptal edilmesi, Sorumlu idareciler hakkında idari ve disiplin soruşturması başlatılması. Hak savunucuları, “İdare hukuku, kanuniliğe dayanır. Genelgeler yasaların üstüne çıkamaz; yaşam hakkı idari talimatlarla ihlal edilemez.” diyerek sürecin takipçisi olacaklarını açıkladı.
