Yıllardır uzmanlar tarafından bas bas bağırılan büyük İstanbul depremi için tartışmalar hızlandı. 6 şiddetindeki depremin ardından İstanbul için tehlike sinyalleri çalıyor mu? sorusunun yanıtı araştırılmaya başlandı. Prof. Dr. Osman Bektaş, Japon uzmanın haritasıyla tüm detayları açıkladı.
Beklenen büyük İstanbul depremine ilişkin tartışmalar sürerken, Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, yaygın M7 ve üzeri büyüklükteki deprem beklentilerine karşı çıkan ve yıllardır savunduğu "İstanbul'da 6.5'ten büyük deprem olmaz" tezini güçlendiren yeni argümanlar sundu. Bektaş, Marmara Denizi'nde yaşanan 6.2 büyüklüğündeki (muhtemelen 2019 Silivri depremine atıf) depremin durduğu noktayı ve Japon deprem uzmanı Naofumi Uchida'nın 2019 modelini, büyük bir deprem potansiyelinin düşük olduğuna dair kanıtlar olarak gösteriyor.
DEPREM NEDEN DOĞUYA İLERLEMEDİ? BEKTAŞ'IN AÇIKLAMASI
Prof. Dr. Bektaş, İstanbul'un yaklaşık 60 km batısında meydana gelen ve Kuzey Marmara Fayı'nın 15 km'lik bir bölümünü kıran 6.2'lik depremin, Küçükçekmece önlerinde "fayın sürtünme direncine yenik düşerek durduğunu" belirtiyor. Kendi X (Twitter) hesabından yaptığı paylaşımlarda bu konuya dikkat çeken Bektaş, "İddia edildiği gibi daha doğu Adalar kesiminde büyük bir deprem enerjisi birikimi olsaydı deprem doğuya doğru devam ederdi," diyerek, depremin doğuya ilerlememesinin, fayın İstanbul'a yakın doğu kesiminde devasa bir enerji birikimi olmadığı tezini güçlendirdiğini savunuyor.
UCHİDA'NIN 2019 MODELİ VE "CREEP" OLGUSU
Bektaş'ın argümanlarının temelinde, Japon uzman Uchida'nın 2019 yılında yayınladığı ve Marmara Fayı'nın davranışını modelleyen bilimsel çalışma yatıyor. Bu modele göre, Kuzey Marmara Fayı'nın önemli bir bölümü, özellikle İstanbul'a en yakın kesimleri, "creep" (sürüklenme/yavaş kayma) özelliği gösteriyor. Bu özellik, fayın enerjisini büyük depremlerle aniden boşaltmak yerine, zaman içinde yavaş yavaş salması anlamına geliyor.
Uchida'nın modeli ayrıca, bu bölgedeki deprem üreten sismik kabuğun ince ve sıcak bir yapıya sahip olduğunu öne sürüyor. Bu durum da, çok büyük (M7 ve üzeri) depremlerin oluşma potansiyelini sınırlıyor. Bektaş, Uchida'nın modeline atıfta bulunarak, "Fayın sürüklenerek deprem enerjisini en çok harcadığı, deprem üreten kabuğun (sismik kabuk) en ince olduğu İstanbula en yakın bir yerdir. Doğuya doğru sürüklenme ve tam kayma sığlaşmaktadır," diyor ve bu nedenle fayın M7+ büyüklüğünde bir deprem üretemeyeceğini, ancak M6+ civarında depremlerin olası olduğunu belirtiyor.
BİLİMSEL TARTIŞMA DEVAM EDİYOR
Prof. Dr. Osman Bektaş'ın Uchida modeline ve 6.2'lik depremin durma noktasına dayanan bu görüşleri, İstanbul için M7 ve üzeri büyüklükte bir deprem bekleyen diğer bazı bilim insanlarının (örneğin Prof. Dr. Naci Görür) senaryolarıyla çelişiyor. Bektaş, X paylaşımlarında da bu bilimsel tartışmaya dikkat çekerek, M6.2 depremi öncesinde M7.4 beklentisi olan yabancı araştırma gruplarının bulunduğunu ancak gerçekleşen depremin kendi tezlerini ve Uchida'nın modelini doğruladığını ifade ediyor.
Sonuç olarak, Prof. Dr. Osman Bektaş, Marmara Denizi'ndeki fayın "creep" özelliği ve son büyük depremin davranışını gerekçe göstererek, İstanbul için yıkıcı M7+ deprem senaryolarına karşı daha düşük büyüklükte (M6+) depremlerin daha olası olduğunu savunuyor. Bu görüş, bilimsel tartışmaların devam ettiğini ve İstanbul'un deprem riskine ilişkin farklı yaklaşımların bulunduğunu bir kez daha gösteriyor.
