Küresel ısınma ve iklim değişikliği, dünya genelinde deniz seviyelerini tehdit ederken, Karadeniz kıyıları için de tehlike çanları çalmaya başladı. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hakan Kutoğlu ve ekibinin uydu altimetresi verileriyle yürüttüğü bilimsel çalışma, Karadeniz’in sanılanın aksine okyanuslardan bağımsız değil, onlarla eş zamanlı ve benzer bir hızla yükseldiğini kanıtladı.
"İKİ METRE YÜKSELME DENİZİ 500 METRE İÇERİ SOKABİLİR"
Deniz seviyesindeki yükselmenin çarpan etkisine dikkat çeken Prof. Dr. Hakan Kutoğlu, milimetrik artışların kıyıda metrelerce kayba neden olduğunu vurguladı. Kutoğlu, gelecek senaryolarına dair şu çarpıcı ifadeleri kullandı:
"1993 yılından 2020 yılına kadar Karadeniz’de deniz seviyesinin yılda ortalama 3 milimetre, toplamda ise yaklaşık 10 santimetre yükselmesi söz konusu. Bunlar çok küçük rakamlar gibi görünebilir. Ancak denizin bir birim yükselmesi demek kıyı alanının yüksekliğine bağlı olarak düşük yüksekliklerde 50 ila 100 kat daha içeriye girmesi anlamına gelir. Dolayısıyla bir sene önce deniz 1 mm daha düşükken daha kısa bir mesafeye erozyonu uğratırken bir sene sonra yükselme nedeniyle çok daha iç bölgeleri kıyı erozyonuna tabi tutabilir. Hatta fırtınalı zamanlarda dalgaların çok daha içeriye girip su basması tehdidi söz konusu olabilir.
Bu çalışmada biz Karadeniz’in okyanuslarla eşdeğer bir şekilde yükseldiğini keşfetmiş olduk. Yılda 3 mm’ye kadar. Ancak bilimsel çalışmalar şunu gösteriyor. Sıcaklıklar, küresel ısınma arttıkça buzulların daha fazla erimesi, dolayısıyla da yükselmenin daha fazla artması durumu var. Yapılan bir senaryoya göre buzullar eridiğinde dünya denizlerinin, okyanusların 2 metre kadar yükselmesi söz konusu. Dolayısıyla bu 2 metre yükselme yaklaşık 200 ila 500 metre içeriye hatta bazı daha düşük kodlu yerlerde denizin düşük seviyeli yerlerde birkaç kilometre içeriye girmesi söz konusu olabilir."
KARADENİZ HAVZASI'NDAKİ 160 MİLYON NÜFUS TEHLİKEDE
Kıyı erozyonunun şiddetini gösteren haritalar üzerinden değerlendirmelerde bulunan Kutoğlu, özellikle Kuzey Karadeniz kıyılarının daha büyük risk altında olduğunu belirtti. Türkiye kıyıları hakkında da önemli uyarılarda bulunan uzman isim, "Karadeniz Havzası’nın kıyı bölgelerinde 160 milyon insan nüfusu var. Bu nüfusun büyük bir çoğunluğu kıyı bölgelerinde yerleşmiş durumda. Şehirler genelde kıyı bölgelerinde kurulmuş. Dolayısıyla bu 160 milyon nüfus önümüzdeki 50 yıl 100 yıl içerisinde ciddi kıyı erozyonuna maruz kalınabilir. Şimdiden bunun farkında olup bununla ilgili tedbirlerin alınmasında fayda var" dedi.
GELECEKTEKİ YATIRIMLAR İÇİN "YÜKSEK KOT" ÇAĞRISI
Mevcut yerleşim alanları ve stratejik yatırımlar için kıyı tahkimatlarının önemine değinen Prof. Dr. Kutoğlu, ekonomik kayıpları önlemek adına yeni bir şehircilik anlayışına ihtiyaç duyulduğunu belirtti. Kutoğlu, çözüm önerilerini şu sözlerle dile getirdi:
"Türkiye’de Karasu gibi bölgelerde erozyon söz konusuydu, kıyı tahkimatları yapılarak bunların önüne geçilmesi gerekiyor. Ama bunlar da ekstra bakım onarım maliyetleri. Bundan sonra gelecekteki yatırımlar yapılırken deniz seviyesi ve buna bağlı kıyı erozyonu dikkate alınarak, yatırımların daha yüksek ve denizden uzak bölgelerde yapılması ülke ekonomileri için faydalı olacak."
