Kars’ta kış aylarının yaklaşmasıyla birlikte köy halkı, geleneksel ısınma yöntemi olan tezek hazırlığına başladı. Yaklaşık 9 ay boyunca kış şartlarının hüküm sürdüğü Kars’ın yüksek rakımlı köylerinde, odun ve kömür maliyetlerinin artmasıyla birlikte hayvan gübresinden elde edilen tezek, hâlâ önemli bir yakıt kaynağı olarak kullanılıyor.
TEZEK, YÜZYILLARDIR DEVAM EDEN GELENEKSEL BİR YAKIT
Kars’ta birçok köyde hâlâ yaygın şekilde kullanılan tezek, ekonomik ve çevreci olmasıyla dikkat çekiyor. Modern ısınma sistemlerinin bulunmadığı ya da maliyetli olduğu kırsal alanlarda, halk yüzyıllardır süregelen bu doğal yönteme başvuruyor.
TEZEK YAPIMI ZAHMETLİ AMA ETKİLİ
Tezek üretimi, ciddi bir emek ve zaman gerektiriyor. İlk adımda hayvan gübreleri toplanıyor ve belirli alanlarda biriktiriliyor. Ardından gübrenin içine saman ve su eklenerek karışım elde ediliyor. Bu karışım ayaklarla çiğnenerek yoğruluyor. Hazırlanan harç, kalıplar haline getirilip güneşe seriliyor ve kuruması bekleniyor. Güneşte kuruyan tezekler, üst üste istiflenerek kış aylarında kullanıma hazır hale getiriliyor.
KÖYLÜLERİN KIŞ MESAİSİ: “KIŞIN ISINMAK İÇİN ŞİMDİDEN HAZIRLANIYORUZ”
Kars’ın Akyaka ilçesine bağlı Duraklı köyünde yaşayan vatandaşlardan Erol Demirkaya, hazırlık süreciyle ilgili şunları söyledi:
“Kışa hazırlık yapıyoruz. Tezeklerimizi yapıyoruz. İlk önce kestik, sonra kuruttuk. Kışlık yakacağımızı hazırlıyoruz. İnşallah kışın ısınacağız.”
Tezek yapımında babasına yardım eden Muhammed Ali Demirkaya ise şöyle konuştu:
“Kışa hazırlık için babama yardım ediyorum. Tezek taşıyoruz. Kışın ısınacağız. Şu an kalak yapıyoruz.”
EKONOMİK VE ÇEVRECİ ISINMA YÖNTEMİ
Tezek, özellikle kırsal kesimde yaşayan vatandaşlar için hem bütçe dostu hem de çevre dostu bir ısınma yöntemi olarak öne çıkıyor. Yakacak maliyetlerinin yüksek olması, köylüleri geleneksel yöntemlere yönlendirirken, tezek kullanımının yaygınlığı da devam ediyor.
