Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü; Atatürk dönemi, Kurtuluş Savaşı ve Osmanlı’nın son yıllarına ait görüntülerin bulunduğu dev arşivi halkla paylaştı. Dijital ortama aktarılan görüntüler arasında en çok dikkat çeken ve sosyal medya platformlarında hızla yayılan kesit, Cumhuriyet’in 50. yılı için hazırlanan ‘Cumhuriyetin Güçlü Yarım Yüzyılı’ belgeseli oldu.
‘MÜHÜR GÖZLÜM’ EŞLİĞİNDE GİYİM KUŞAM TASVİRİ
Belgeselin 12. dakikasından itibaren Aşık Ali İzzet’in ‘Mühür Gözlüm’ eseri eşliğinde sunulan bir sahne, kullanıcılar tarafından binlerce kez paylaşıldı. Söz konusu görüntüde bir kadın figürü; önce çarşaflı, ardından saniyeler içinde mini elbiseli ve modern saç kesimli haliyle ekrana yansıtılıyor. Devamında belgeselin dış sesinde bu dönüşümün, "geri kalmışlığın sembollerini söküp atmak" ifadesiyle tanımlanması dikkat çekti.
Bakanlık eliyle paylaşılan bu tarihi kayıt, sosyal medya kullanıcılarını ikiye böldü. Bir kısım kullanıcı görüntüyü Cumhuriyet modernleşmesinin bir yansıması olarak değerlendirirken, bir kısım kullanıcı ise bugün AK Parti iktidarı döneminde kamuda ve eğitimde sağlanan başörtüsü serbestliği ile bu görüntü arasındaki ideolojik farka işaret etti.
Belgeseldeki "çarşaftan mini eteğe geçişin" bir 'kurtuluş' ve 'modernleşme' tekeli olarak sunulması, günümüzün "kamusal alanda her türlü kıyafet özgürlüğü" anlayışı çerçevesinde çok sayıda yorum ve analizle tartışmaya açıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü, yakın zamanda 1973 yapımı Cumhuriyetin Güçlü Yarım Yüzyılı adlı belgeseli erişime açtı. Belgesel, Cumhuriyet'in ilk 50 yılında elde edilen başlıca kazanımları izleyice sunuyor. Şöyle bir sekans da var: pic.twitter.com/dkVpwWqqMH
— Nurettin Kalkan (@mnkalkan) December 19, 2025
AYTEN ALPMAN DA BELGESELDE
Belgesel 1970'li yılların Türkiye’sine damga vuran müzikal bir hafıza tazeleme imkânı da sunuyor. Belgeselin 8. dakikasından itibaren, Türk pop müziğinin en güçlü seslerinden Ayten Alpman, o dönemle özdeşleşen ve ‘milli bir marş’ havası kazanan ‘Bir Başkadır Benim Memleketim’ şarkısını seslendiriyor. Görüntülerde Anadolu’nun bereketli toprakları ve gülen insan yüzleri bu ezgiyle harmanlanıyor.
Belgeselin farklı bölümlerinde Anadolu topraklarının verimliliğini ve ‘kara toprağı sadık yar’ bilen köylülerin çabasını anlatan sahnelerde, Ruhi Su gibi önemli isimlerin sesinden türküler ve halk ezgileri duyuluyor.
Belgeselin o dönemin karakteristik TRT tonlamasını taşıyan tok ve otoriter seslendirmesi ise, izleyiciye 1970'lerin resmi ideoloji anlatımının ruhunu birebir yaşatıyor.
13 BİN 500 KUTULUK GÖRSEL HAFIZA
Bakanlık yetkilileri, 'Film Mirasım' projesi kapsamında dijitalleştirilen görüntülerin Türkiye’nin görsel hafızasını korumak adına büyük bir adım olduğunu belirtiyor. Kurtuluş Savaşı’nın cephe görüntülerinden Osmanlı’nın son günlük yaşam kesitlerine kadar uzanan arşiv, araştırmacılar ve tarih meraklıları için ücretsiz olarak ‘Film Mirasım’ ve Sine YouTube kanalı üzerinden erişilebilir durumda.
