Türk sofralarının vazgeçilmez lezzetleri arasında yer alan kuruyemiş fiyatları da cep yakıyor. Kuruyemiş türleri içerisinde öyle bir tanesi var ki yatırım yapan adeta köşeyi dönüyor. Bir ayda %30'luk artış ile 450 TL'den 600 TL’ye yükselen fiyatı ile tüm dikkatleri üzerinde toplayan o kuruyemiş en karlı yatırım aracı olacak. İşte konu hakkındaki detaylar...
Gaziantep ile adeta bütünleşen tarımsal ürün Antep fıstığı yatırımcısına da yüksek getiri sağlıyor. Bir ay içerisinde %50 artış yaşayan Antep fıstığı 350 TL'den 600 TL'ye yükseldi. Son aylarda en çok zamlanan kuruyemiş çeşitleri arasında yer alan Antep fıstığı da adeta bir yatırım aracı haline geldi. Baklava ve Tatlı Üreticileri Derneği (BAKTAD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Yıldırım, arzda bir sorun olmadığının altını çizerek yatırımcıların fıstığa yönelmesinin fiyatları da yükselttiğini vurguladı. Önümüzdeki sezonda hiç ürün üretimi yapılmasa bile yetecek kadar fıstık olduğunu vurgulayan Yıldırım, fiyatların yükselmesinin nedeni olarak kayıt dışı yapılan ticaret olarak gösterdi. Fıstık alışverişinin faturalı yapılmadığını ifade eden Yıldırım, bu durumun bir yatırım aracı olarak görülmesine neden olduğunu vurguladı. Mehmet Yıldırım,” Parasını değerlendirmek isteyenler fıstığa yatırım yapıyor. Hasat döneminde alım yapanlar stokluyorlar ve Ramazan ayına yakın fiyatın artacağı beklentisi ile beklemeye geçiyorlar. Piyasada ürün var, kimse ben ürün bulamıyorum konusunu şu ana kadar dile getirmedi” sözlerini dile getirdi.
FİYAT BEKLENTİSİ ARIZI DÜŞÜRÜYOR
Gaziantep'te fıstıkçılarla bir araya geldiğini dile getiren Yıldırım, toplantının ardından fıstık fiyatlarında bir hareketlilik olmadığını belirtti. Ancak 15 gün içerisinde fiyatları yükseltmeye başladıklarına dikkat çeken Başkan Yıldırım, baklavalık iç fıstık fiyatının 450 TL'den 600 TL'ye kadar yükseldiğini söyledi. Ramazan'ın yaklaşmasıyla fiyatların 700-750 TL bandında yükselebileceğini aktaran Yıldırım, fiyat yükseltmek için fıstıkçıların da ürünü satmak istemediklerini dile getirdi.
Bu duruma Ticaret Bakanlığı veya Rekabet Kurumu’nun el atması gerektiğini ifade eden Yıldırım, fiyatların kontrol altında tutulması için Ağustos ayına kadar ithalata izin verilmesi gerektiğini vurguladı. Fiyatların gidecek artabileceğine dikkat çeken Yıldırım, “Geçen yıl Ekonomi Bakanlığı ithalatın açılması taraftarıydı, fakat Tarım Bakanlığı belge vermediği için ithalat yapılamadı. Şu an fıstık ihracatı da durdu. Yurt dışında fiyatlar 18 ile 19 dolar arasında yer alırken, ülkemizde 24 ile 25 dolar seviyesinde bulunuyor” dedi.
BİR AYDA %30 ZAM
Gaziantep Lokantacılar, Kebapçılar, Pastacılar, Tatlıcılar, Baklavacılar ve Kafeteryacılar Esnaf ve Sanatkârları Odası Başkanı Abdulkadir Katmerci, zamlarla birlikte hem esnafın hem de vatandaşın mağdur edildiğini söyledi. Sebepsiz ve yersiz yapılan fiyat artışlarından dolayı yurt dışı pazarının da kaybedileceğini dile getiren Katmerci, “Piyasa fiyatlaması birinci sınıf iç fıstıkta 400-450 TL bandında oturmuş durumdaydı ama ne hikmetse depolarda duran Antepfıstığı 1 ayda 550-600 TL bandına taşındı.” şekline konuştu. Artan fiyatların esnafı zor durumda bıraktığını ifade eden Katmerci, antep fıstığını yatırım aracı olarak gören köhne zihniyetlerin tespit edilerek haklarında cezai işlem uygulanması gerektiğini söyledi.
Antep fıstığında görülen fiyat artışları hakkında bir açıklama da Akıncıoğlu Baklava Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Akıncıoğlu’ndan geldi. Fıstık fiyatlarında ciddi oranda bir artış olduğunun altını çizen Akıncıoğlu, maliyetlerin sürekli arttığını ve yapılan son zamlara anlam veremediğini sözlerine ekledi. 2023 yılı ile birlikte baklava fiyatlarına zaten zam yapıldığını aktaran Akıncıoğlu, fıstıkta görülen artış ile birlikte bir zammın daha kaçınılmaz olduğuna dikkat çekti.
Geçtiğimiz sezonda düşük rekolteden dolayı fiyatların yükseldiğine dikkat çeken Leztat Yönetim Kurulu Başkanı Zeki Yağcı, stokçulardan kaynaklanan bir sorun olmadığını belirtti. Mutlaka elinde tutan vardır sözlerine sarf eden Yağcı, yaşanan zamlara tüccarın gücünün yetmeyeceğini söyledi. Ambarcılıkla piyasanın bu kadar yükselemeyeceğine vurgu yapan Yağcı, esnafta piyasayı bozacak kadar fıstık olmadığını dile getirdi. Zeki Yağcı, “Esnafın sattığı fiyata tekrar alamama endişesi de var ama fıstık artık ev, araba gibi yatırım aracı oldu. Piyasaların da çeşitli beklentileri var. Bu beklentilerin kırılması lazım” şeklinde konuştu.
KAZANAN YİNE YATIRIMCI OLUYOR
Şahinbey Ziraat Odası Başkanı Ali Çolak, artan fiyatlar hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Çiftçinin elinde ürün olmadığını vurgulayan Çolak, uzun zamandır fıstık stoğu yapıldığını söyledi. Çiftçilerin stok yapma gibi bir imkanı olmadıklarını vurgulayan Çolak, çiftçinin zor şartlarda borçlu bir şekilde üretim yaptıklarına dikkat çekti.Hasadın hemen ardından Ürün satışı yapıldığını söyleyen Çolak, “Fıstıktan para kazanan kesim ağırlıklı olarak yatırım aracı olarak kullananlar. Sezonunda düşük fiyatlardan alıp, bu mevsimde yüksek fiyatlardan piyasaya sunuyorlar.” dedi.
Bölgenin kurak bir bölge olduğuna dikkat çeken Çolak kuraklığın her yıl giderek arttığının altını çizdi. Bu yıl yüksek rekolte beklendiğini söyleyen Çolak, kuraklık olması durumunda beklenenin tam tersi olacağını aktardı. Çiftçinin desteklenmesi gerektiğini aktaran Çolak, ürünün artması durumunda fiyatlarında düşeceğini sözlerine ekledi.
PİYASADAKİ ARZ TÜCCARIN TALEBİNİ KARŞILAYAMIYOR
Tüccarın elinde fıstık olmadığını belirten Nizip Fıstıkçılar Kooperatifi Başkanı Ahmet Polat, üreticilerin arazi, ev, araç veya evlilik nedeniyle ürünü piyasaya sürdüklerine dikkat çekti. Önümüzdeki hasat dönemi için ağaçlarda yeteri kadar Karagöz olmaması nedeniyle fiyatların yükseldiğinde dikkat çeken Polat, 4 ay önce kabuklu boz kavlak fıstığın kilosunun 150 TL olduğunu aktardı. Fiyatları şu anda 240 TL'ye kadar ulaştığını söyleyen Polat, yılbaşından sonra tüccarın fıstık talebinin piyasadaki fıstık arzını karşılamadığına dikkat çekti. Talebin karşılanmaması durumunda ise fiyatların yukarı doğru hareketlendiğini söyleyen Polat, çiftçinin piyasaya arıza olmadığını ifade etti.
2023 yılında mahsul azlığı nedeniyle çiftçinin ürünü çıkaramaması fiyatların artışına neden olurken kırmızı kabuklu fıstık fiyatının da %100 zamlandığı görülmektedir. Sezonda kilosunun 100 TL olduğuna dikkat çeken Polat, şimdilerde fiyatların 200 TL'ye kadar ulaştığını söyledi. Fiyatların yükselmesindeki diğer bir nedenin bölge insanı olduğuna dikkat çeken Polat, ürünün yatırım aracı olarak görülmesi nedeniyle fiyatların yukarı çıktığını vurguladı. Son 3 yıldır Piyasayı çiftçinin kontrol etmeye başladığını aktaran Polat, herkesin tüccarı suçlarken en büyük kaybı kendilerinin yaşadığını kaydetti. Polat, “İki yıldan bu yana tüccarlar olarak tonaj kaybına uğradık. Geçen yıl ayda 80 ton satarken, şu an 20-30 ton satabiliyoruz, satışlar yüzde 60 düştü. İşletme giderlerimiz 5 kat arttı. Tüccarlar olarak yatırım ve istihdam yapma şansımız kalmadı” sözlerini dile getirdi.
FİYATLARI DENETLEYECEK BİR MEKANİZMA YOK
Antep fıstığı fiyatlarında görülen artış hakkında bir diğer açıklama ise Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Başkanı Murat Yıldırım'dan geldi. Arzın yüksek olduğu dönemlerde ürün alarak stoklandığını belirten Yıldırım, daha sonra yüksek fiyatlardan satışa sunulduğunu vurguladı. Fıstık için taban ve tavan fiyat uygulaması olmadığını söyleyen Yıldırım, fiyat regülasyonu sağlayacak bir denetim mekanizmasının bulunmadığına dikkat çekti. Bu nedenle fahiş fiyat artışlarının görüldüğünü sözlerini ekleyen Yıldırım, “2022 yılı ocak ayında serbest piyasada kilogram başına ortalama 60 TL’den işlem gören Kuru Kırmızı Kabuklu Antep fıstığı, 2023 yılı ocak ayında yüzde 325 oranında bir artışla yaklaşık 200 TL’den işlem görüyor.” dedi.
Yıldırım, fıstık fiyatlarında görülen artışların stokçuluk nedeniyle oluştuğunu belirtirken buna ek olarak rekolte eksikliğinin de fiyatlarda yükselişe neden olduğunu aktardı. Yıllara göre bakıldığında verim kayıplarının fıstık Fiyatlarını da etkilediğini belirten Yıldırım, iç piyasada fahiş oranlarda artış görülmesine neden olduğunu söyledi. Yıldırım, fıstık ihracatçılarının dünya piyasasındaki rekabet güçlerini zayıflattığını dile getirdi.
