Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, havacılık sektörü için kritik bir reform niteliği taşıyan Serbest Rota Hava Sahası (Free Route Airspace – FRA) uygulamasının bu gece itibarıyla Türk Hava Sahası’nda hayata geçirileceğini duyurdu. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) koordinasyonunda yürütülen bu adım, Türk havacılık tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
SERBEST ROTA UYGULAMASI VE BEKLENEN KAZANIMLAR
Bakan Uraloğlu, Serbest Rota Hava Sahası uygulamasının temel işlevi hakkında detaylı bilgi verdi. FRA, hava araçlarına, belirlenen giriş ve çıkış noktaları arasında klasik uçuş rotalarına bağlı kalmaksızın serbestçe uçuş planlama imkânı tanıyor.
Uygulamanın hayata geçmesiyle birlikte, hem ekonomik hem de çevresel açıdan önemli kazanımlar elde edilmesi hedefleniyor:
Ekonomik Kazanımlar: Uçuş sürelerinde kısalma ve yakıt tasarrufu.
Çevresel Kazanımlar: Karbon salınımının ve çevresel etkinin minimize edilmesi.
Bakan Uraloğlu, sistemin devreye alınmasıyla hava araçlarının daha kısa ve verimli rotaları tercih edebileceğini ve böylece önemli avantajlar sağlanacağını ifade etti.
HAZIRLIK SÜRECİ VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, Türkiye’nin FRA’ya geçiş için yaptığı kapsamlı hazırlık çalışmalarının DHMİ tarafından 2019 yılında başlatıldığını belirtti. Bu hazırlık sürecinde, hava sahası düzenlemelerinden trafik akışının emniyetli ve hızlı yönetimi için yeni operasyonel yöntemler geliştirmeye kadar birçok alanda çalışma yapıldı. FRA için gerekli tüm süreçler, uluslararası standart ve gerekliliklerle uyumlu usuller olgunlaştırılarak tamamlandı.
Hazırlıkların kritik bir aşamasını ise Eurocontrol ile yapılan anlaşma çerçevesinde yürütülen simülasyon süreçleri oluşturdu. Bakan Uraloğlu, Ocak–Mayıs 2022 döneminde Eurocontrol İnovasyon Merkezi'nde yaklaşık 400 hava trafik kontrolörünün katılımıyla gerçek zamanlı simülasyonların gerçekleştirildiğini kaydetti. Bu test sürecinin, yeni düzenlemelerin güvenle uygulanmasını, kontrolörlerin sisteme adaptasyonunu ve operasyonel güvenlik analizlerinin başarıyla tamamlanmasını sağladığı bildirildi.
UYGULAMANIN İLK AŞAMASI VE GENİŞLEME HEDEFLERİ
Başarıyla tamamlanan simülasyonların ardından alınan karar doğrultusunda, Türk Hava Sahasında FRA uygulaması bu gece itibarıyla başlatılıyor. İlk aşamada uygulama, FL305 ve üzerindeki seviyelerde yürütülecek.
Uygulamanın başlangıç ve hedef takvimi ise şu şekilde belirlendi:
İlk Aşama (2025–2026 Kış Dönemi): Uygulama, gece saatlerinde yerel saat ile 23:00-05:00 arasında gerçekleştirilecek.
Tam Zamanlı Geçiş (2026–2027 Kış Dönemi): Uygulamanın bu dönemden itibaren 24 saat esasına göre tam zamanlı hale getirilmesi hedefleniyor.
Bakan Uraloğlu, ilk aşamadan elde edilecek geri bildirimler doğrultusunda, alt limit olan FL305 seviyesinin Avrupa’daki örneklere benzer şekilde daha aşağı seviyelere çekilmesinin değerlendirileceğini ifade etti.
Bu kapsamda, Hava Sahasının Esnek Kullanımı (FUA) çalışmalarının 10 bin feet – FL285 aralığını kapsayacak şekilde genişletilmesi halinde, FRA’nın daha düşük irtifalarda uygulanmasının önü açılacak. Bu gelişmenin hayata geçmesiyle, Türkiye iç hat uçuşlarında serbest rota kullanımının yaygınlaşması, havalimanları arası uçuşlarda daha uygun güzergâhların oluşturulması, uçuş sürelerinin daha da kısalması ve yakıt tasarrufunun artması mümkün olacak.
