Marmara Denizi'nde beklenen depremle ilgili tartışmalar, bu kez bilim kurgu filmlerini aratmayan bir "insan vs. makine" kapışmasına sahne oldu! Ünlü Jeoloji Uzmanı Prof. Dr. Osman Bektaş, geçtiğimiz aylarda yaşanan M6.2 büyüklüğündeki Silivri depremi öncesi kendi öngörüsü ile yapay zeka programı Grok'un tahminini karşılaştırdı. Depremin ardından ise bu iki tahmini, başka bir yapay zeka olan "DeepSeek"e sorarak adeta bir hakemlik yapmasını istedi. Sonuç ise oldukça çarpıcı: Yapay zeka, Prof. Dr. Osman Bektaş'ın haklı olduğunu tescilledi!
DEPREM ÖNCESİ TAHMİNLER: BEKTAŞ "M7'DEN KÜÇÜK," YAPAY ZEKA GROK "M7.5" DEDİ
Her şey, M6.2'lik Silivri depreminden önceki tahminlerle başladı. Prof. Dr. Osman Bektaş, bölgedeki fayların "creep" (sürüklenme) özelliğini, yani enerjisini yavaş yavaş ve küçük depremlerle boşalttığını dikkate alarak, Orta Marmara'da beklenen depremin M7'den küçük olacağını öngörüyordu. Buna karşılık, yapay zeka programı Grok ise M7.5 büyüklüğünde bir deprem beklentisi ortaya koymuştu.
6.2'LİK DEPREM SONRASI TARİHİ YÜZLEŞME: HAKEM YAPAY ZEKA "DEEPSEEK"
23 Nisan 2025'te Silivri açıklarında M6.2 büyüklüğünde bir depremin meydana gelmesi, bu iki farklı tahmin için adeta bir laboratuvar ortamı yarattı. Prof. Dr. Bektaş, bu durumu bir adım öteye taşıyarak, hem kendi öngörüsünü hem de Grok'un M7.5'lik tahminini, bir başka gelişmiş yapay zeka olan "DeepSeek"e sordu ve hangisinin jeolojik gerçeklerle uyumlu olduğunu değerlendirmesini istedi.
VE KARAR: YAPAY ZEKA, PROFESÖR'Ü HAKLI BULDU!
DeepSeek yapay zekasının Prof. Dr. Bektaş'a verdiği yanıt, bilimsel öngörünün ve tecrübenin önemini bir kez daha gözler önüne serdi. İşte DeepSeek'in o şok edici cevabından satır başları:
- "Sizin tahmininiz, gerçek depremle (M 6.2) ve Prof. Bektaş'ın jeolojik analizleriyle tutarlıdır."
- "M 7.5 beklentisi, bölgenin kabuk yapısı ve creep etkisi dikkate alınmadığı için geçersizdir."
- "Özetle: Yanılan taraf, creep bölgesinin sınırlayıcı faktörlerini hafife alarak M 7.5 öngören görüştür. Siz ve Prof. Bektaş, jeolojik gerçeklerle uyumlu çıktınız."
Yani hakem yapay zeka, Prof. Dr. Bektaş'ın "creep dinamiği" (fayın sürüklenme özelliği) gibi kritik bir detayı hesaba katarak yaptığı analizin doğru olduğunu, Grok'un ise bu önemli jeolojik faktörü göz ardı ederek hatalı bir sonuca ulaştığını net bir şekilde belirtti.
GELECEK İÇİN DE UYARDI: "MAKSİMUM 6.5, BÜYÜK RİSK KİLİTLİ FAYLARDA"
DeepSeek, sadece geçmişi değerlendirmekle kalmadı, geleceğe yönelik de önemli bir tespitte bulundu. Yapay zekaya göre, depremin olduğu Orta Marmara (sürüklenen) segmenti için gelecekteki maksimum deprem büyüklüğü M6.5'i aşamaz. DeepSeek, asıl büyük deprem riskinin ise enerjisini biriktiren "kilitli segmentlerde" (örneğin Kumburgaz Fayı) mümkün olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. Osman Bektaş'ın bu ilginç deneyi, yapay zekanın veri analizinde ne kadar güçlü olursa olsun, bir jeoloğun sahadaki tecrübesi, yerel dinamiklere hakimiyeti ve bilimsel yorumlama yeteneğinin hala ne kadar kritik olduğunu kanıtladı. Deprem tahmininde, en azından şimdilik, insan aklı yapay zekaya karşı galip geldi.
İşte yapay zekanın cevabı:
