Kişilik psikolojisinde ezber bozan bir gelişme yaşanıyor. Amerikan psikiyatrist Rami Kaminsky, kişilik tiplerini yalnızca içe dönük (introvert) ya da dışa dönük (extrovert) olarak sınıflandırmanın yetersiz olduğunu savunarak, yeni bir üçüncü kişilik tipi önerdi.
Kaminsky'nin bu önerisi, New Science dergisinde yayımlanan bir makale ile psikoloji dünyasında geniş yankı uyandırdı.
İKİLİ KİŞİLİK AYRIMINA MEYDAN OKUYAN TEORİ
Geleneksel psikoloji anlayışı, insanları genellikle içe dönük ya da dışa dönük kişilik tipleriyle tanımlar. Ancak Kaminsky, bu iki uç arasında farklı bir yapıya sahip olan bireylerin de olduğunu söylüyor.
Bu yeni kişilik tipi, ne sosyal ortamlardan enerji alan bir dışa dönük, ne de yalnızlıkta kendini bulan bir içe dönük. Kaminsky'nin tanımıyla bu bireyler, “bağımsız kişilik” özellikleri taşıyor.
YENİ TİP: BAĞIMSIZ VE GRUPTAN UZAK
Kaminsky’nin tanımladığı bu kişilik yapısı, toplumsal gruplara ait olma ihtiyacı duymayan, kendi iç dünyasında bağımsız şekilde var olabilen bireyleri kapsıyor.
İşte bu üçüncü kişilik tipinin temel özellikleri:
- Duygusal Bağımsızlık: Dış onaya ihtiyaç duymazlar. Kendi değer sistemleriyle hareket ederler.
- Derin Bireysel İlişkiler: Kalabalık gruplardan uzak dursalar da, güven duydukları az sayıda kişiyle derin bağlar kurarlar.
- Özgün Düşünce: Popüler görüşlerden etkilenmez, genel kabullere karşı eleştirel dururlar.
- Kişisel Gelenekler: Sosyal normlar yerine, kendi alışkanlıklarını ve ritüellerini oluştururlar.
Kaminsky, bu kişilik yapısının bir psikolojik bozukluk ya da patoloji olmadığını, yalnızca insan çeşitliliğinin bir uzantısı olduğunu vurguluyor.
BİLİM DÜNYASI İKİYE BÖLÜNDÜ: “YENİ BİR ASTROLOJİ Mİ?”
Her ne kadar yeni kişilik tipi fikri dikkat çekici olsa da, tüm psikoloji çevreleri bu tanımı kabul etmiş değil.
Eleştirmenler, bu kavramın bilimsel geçerlilikten yoksun olduğunu ve yeterli ampirik kanıt bulunmadığını savunuyor. Hatta bazı uzmanlar, bu tür teorilerin astroloji ya da "insan tasarımı" gibi bilim dışı kişilik sınıflandırmalarına benzediğini öne sürüyor.
Bir diğer eleştiri noktası ise kişilik yapılarını keskin sınırlarla ayırmanın doğası gereği sorunlu olması. Uzmanlara göre, kişilik özellikleri bir spektrum üzerinde yer alırken üçüncü bir "kutucuk" yaratmak yapay bir sınıflama olabilir.
DAMGALANMA RİSKİ: “ANORMAL” OLARAK ETİKETLENİR Mİ?
Bazı psikologlar, grup normlarına uymayan bu yeni kişilik tipinin toplumda yanlış anlaşılma ya da "anormal" olarak etiketlenme riski taşıdığını belirtiyor.
Kimi uzmanlar, böyle bir etiketlemenin bireyler üzerinde psikolojik baskı yaratabileceğine dikkat çekiyor.
YENİ KAVRAM PSİKOLOJİ LİTERATÜRÜNDE KALICI OLACAK MI?
Rami Kaminsky’nin ortaya koyduğu bu yeni kişilik tipi şimdilik psikoloji dünyasında tartışma konusu olmaya devam ediyor.
Bu kavramın, bilimsel olarak kabul gören kişilik testleri ve ölçekler içerisinde yer alıp almayacağı, ilerleyen yıllarda yapılacak araştırmalarla netleşecek.
KİMLER BU YENİ KİŞİLİK TİPİNE UYUYOR?
Eğer siz de…
- Ne kalabalık ortamlarda enerjik hissediyor,
- Ne de yalnızlıktan tamamen besleniyorsanız,
- Gruplara dahil olmaktan çok, kendi düşünce dünyanızı önemsiyorsanız...
…Kaminsky’nin tanımladığı bu bağımsız kişilik tipi sizi yansıtıyor olabilir.
