Saç neden beyazlar ve erken beyazlama, son dönemde özellikle genç yetişkinlerin sıkça araştırdığı konuların başında geliyor.
Kanada'da yaşayan 28 yaşındaki Ashley Sukru, henüz 14 yaşındayken lise yıllarında ilk beyaz saç telini gördüğünde yaşadığı utanç ve şaşkınlık, onun kendi görünüşüne bakışını kökten değiştirdi.
Ashley Sukru, bu durumun utancıyla saçını boyamasına izin vermeleri için ailesinden izin istediğini ve bu telleri gizlemeye çalıştığını belirtiyor.
GENETİK FAKTÖR EN ÖNEMLİ BELİRLEYİCİ
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, saçların ne zaman beyazlayacağını belirleyen en temel etken genetik kodlar.
Ashley Sukru'nun annesinin de 14, anneannesinin ise 17 yaşında saçları beyazlamaya başlaması, genetik yatkınlığın bu durumdaki etkisini açıkça ortaya koyuyor.
Doktorlar, son yıllarda 20'li yaşların başında ve 30'lu yaşlarda saç beyazlamasından endişe eden genç sayısının arttığını ifade ediyor.
Sadece yetişkinlerde değil, gençlerde de görülüyor: Teslim olmayın!
ERKEN BEYAZLAMA İÇİN TIBBİ EŞİKLER
Saç beyazlaması için ırksal farklılıklara dayalı tıbbi eşikler bulunuyor.
Avrupa ve Batı Asya'yı içeren Kafkas ırkından bireylerde 35 yaş, saç beyazlamasının normal kabul edildiği genel bir eşiktir.
Asya ve Afrika kökenli bireylerde ise bu eşik ortalama 10 yıl daha ileri, yani 45 yaş civarında görülüyor.
Bu yaşlardan önceki beyazlamalar 'erken beyazlama' olarak değerlendiriliyor.
İngiltere'den Dr. Sermed Mezher, bu eşiklerin, bir vakanın normal yaşlanma mı yoksa başka bir faktörün etkisi mi olduğunu anlamada yol gösterici olduğunu ifade ediyor.
SAÇ NEDEN VE NASIL BEYAZLAR?
Yeni çıkan saç telleri, derideki foliküllerden beslenir.
Bu foliküllerde, saça rengini veren pigmentleri üreten melanosit hücreleri bulunur.
Melanositler, siyah saçtan sorumlu ömelanin ve sarı/kızıl saçtan sorumlu feomelanin olmak üzere iki ana melanin pigmenti üretir.
New York Üniversitesi'nden (NYU) bir araştırma ekibi, hücre yaşlanması üzerine yaptıkları bir çalışmada, saç renginden sorumlu bu melanositlerin yaşlanma sürecinde görevlerini yerine getirmeyi bıraktığını tespit etti.
Pigment üretimi durduğunda, sürekli uzayan ve yenilenen saç telleri renksizleşerek beyazlamaya başlar.
Ashley Sukru
YETERSİZ BESLENME VE MİNERAL EKSİKLİKLERİNİN ETKİSİ
ABD ve Brezilya'dan bilim insanları, deri ve saç rengini belirleyen kök hücrelerin yoğun stres altında hasar görebildiğini belirledi.
Bunun yanı sıra, erken saç beyazlaması, dengesiz veya yetersiz beslenmeyle de ilişkilendirilebiliyor.
Özellikle D ve B12 vitaminlerinin, bakır, demir ve çinko gibi minerallerin eksikliği ile düşük folik asit seviyeleri, erken beyazlamayı tetikleyen faktörler arasında sayılabilir.
SAÇ BEYAZLAMASINDA B12 VİTAMİNİ VE BAKIRIN KRİTİK ÖNEMİ
Özellikle B12 (kobalamin) vitamininin seviyesi, saç pigmentasyonu için kritik bir rol oynar.
B12, vücuda oksijen taşıyan sağlıklı alyuvarların üretiminde görevli.
Saç foliküllerine oksijen tedariki, pigment üretimi için hayati önem taşır.
Dr. Sermed Mezher, vegan beslenen ve takviye almayan kişilerde ilk şüphelenilen faktörün B12 düzeyi olduğunu belirtiyor.
Bakır ise, melanin üretimine destek olan tirozinaz enzimini aktive ederek bu sürece dahil olur.
Kabuklu deniz ürünleri, susam tohumu, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve sığır eti gibi gıdalar önemli bakır kaynakları.
'Yalnızlık' maskesi altında yatan sosyal kaygı!
ÇİNKO VE AĞIR METALLER UYARISI
Uzmanlar, çinko ve C vitamininin aşırı alımının, bakır emilimini engelleyebileceği konusunda uyarıyor.
Beslenme uzmanı Maria Marlowe, Covid-19 pandemisi sonrası bağışıklığı güçlendirmek amacıyla çinko alımının arttığını, ancak doğru dozda alınmadığında bakır yetersizliğine yol açabildiğini dile getiriyor.
Aşırı demir ve C vitamini de bakır düzeylerini düşürebilir.
Öte yandan, kanda fazla miktarda bulunan kurşun ve kadmiyum gibi ağır metaller de erken saç beyazlamasında rol oynayabilir.
Sanayileşmenin artmasıyla hava ve gıdalardan (örneğin cıva oranı yüksek bazı balıklar) ağır metallere maruz kalma riski de artıyor.
STRES AZALIRSA BEYAZ SAÇLAR ESKİ RENGİNE DÖNEBİLİR Mİ?
Columbia Üniversitesi'nin yaptığı bir çalışmaya göre, stresin azaltılması durumunda yeni çıkan saç tellerinin doğal rengine geri dönmesi mümkün olabilir.
Doktorlar, aynı değişimin beslenme yetersizliklerinden kaynaklanan beyazlamada da geçerli olabileceğini söylüyor.
Ancak Dr. Sermed Mezher, eğer beyazlama genetik faktörlerden kaynaklanıyorsa, büyük çoğunlukla bu durumun geri döndürülemez olduğunu belirtiyor.
Bilim insanları bile şaşkın: Süper yaşlıların hafızaları 30 yaş daha genç!
TAKVİYE KULLANMADAN ÖNCE KAN TESTİ ŞART
Eğer beyazlamanın nedeni mineral eksiklikleriyse, gıdalardan karşılama önerilirken, yetersiz kaldığı durumlarda gıda takviyeleri alınabilir.
Ancak takviye kullanımına veya diyet değişikliklerine başlamadan önce mutlaka kan testi yapılması tavsiye ediliyor.
Dr. Sermed Mezher, B12, bakır, D vitamini veya tiroid eksikliğinin tespit edilip tamamlanması halinde, saçtaki pigmentlerin geri döndürülebileceğini; eski rengine tamamen dönmese bile beyazlamanın büyük ölçüde azaltılabileceğini veya durdurulabileceğini ifade ediyor.
Beslenme düzenini değiştiren ve ağır metal içeren gıdalardan uzak duran Maria Marlowe da saçındaki beyazlamada yavaşlama gözlemlediğini aktarıyor, ancak bu değişimlerin aylar sürebileceğine dikkat çekiyor.
Antioksidan zengini meyve ve sebzeler, oksidatif stresi azaltarak erken beyazlama etkilerini hafifletebilir.
BEYAZ SAÇLARI KABULLENME SÜRECİ
Ashley Sukru için birincil neden genetik olsa da, o artık bakış açısını değiştirdiğini söylüyor.
Beyaz saçları, onun kimliğinin bir parçası haline geldi.
Ashley Sukru, internette kendisi gibi gençlerle birlikte güzellik ve yaşlanmaya ilişkin yerleşik kalıpları yıkmaya çalıştığını, diğer kadınlara beyaz saçlarını kabul etme konusunda ilham vermeyi umduğunu belirtiyor:
"Beyaz saç çirkindir, yaşlılıktır demek yerine, 'Hayır, beyaz saç bir duruşu ve sizin özgün benliğinizi temsil eder' denmesini özendirmeyi umuyorum."
Belirtileri asla göz ardı etmeyin: Gençler de artık risk altında!
