Ekonomik bir terim olan moratoryum son zamanlarda sıkça dile getirilmeye başlandı. Pek çok ülkenin bu ekonomik yola başvuracağına dair söylentiler arttı. Peki moratoryum ne demek?
MORATORYUM NE DEMEK?
Moratoryum en basit tabiriyle borçlu olan kimsenin borcunu ödeyemeyecek durumda olmasını bildirmesi ve alacaklıya ödeme planı sunmasıdır. Bu işlem genelde borçlu ile alacaklı arasında yeniden yapılandırma ile son bulmaktadır. Moratoryum çok genel kapsamda yani bir ülkenin dış borçlarıyla ilgili olabileceği gibi bir ülke içerisinde yer alan bir grup üzerinde de yapılabilmektedir. Bir devlet yaşadığı ekonomik sıkıntılar sırasında dış borçlarının ana para ve fazilerini ödeyemeyeceğini bildirmesi ve borçların vadesinin uzatılması işlemi de moratoryum olarak nitelendirilir.
Moratoryum kelimesi aynı zamanda uluslararası hukukta bir devlet tarafından herhangi bir durumun hatırlatılması amacıyla ilan edilen kararlar için de kullanılmaktadır.
MORATORYUM İLAN ETMEK NE DEMEK?
Moratoryum ya karşılıklı ya da tek taraflı borç ertelenmesi işlemidir. Olağanüstü durumlarda kişiler devlete ya da bankalara borçlarını ödeyemeyeceklerini moratoryum ile bildirirler. Devletler de dış borçlarını ödeyemeyeceklerini moratoryum ilan ederek bildirirler. Tarihte bir çok moratoryum örneği mevcuttur. Osmanlı'da 1875'te moratoryum ilan edilmiş ve akabinde Duyun-i Umumi idaresi kurulmuştu. Aynı şekilde Türkiye Cumhuriyeti'nde de 1958 yılında moratoryum ilan edilmiştir.
Moratoryum ilan edilmesiyle borç ortadan kalkmaz sadece borç yeniden yapılandırılır, faizle ve vadeler yeniden düzenlenir. Bazı durumlarda borcun bir kısmının silinmesi de yaşanabilmektedir.
