Dünya genelinde de yaygın hale gelen Kovid-19'un Eris varyantı ve Pirolo varyantı vaka sayılarını hızla arttırıyor. Avrupa ve ABD'de yeni varyantın neden olacağı salgına karşı ciddi önlemler alınırken, uzmanlar Türkiye'deki tedbirleri yetersiz bularak salgının ciddiyetine dikkat çekiyor. İşte, koronavirüs yeni varyant belirtileri...
Dünya genelinde koronavirüsün Eris (EG 5.1) ve Pirola (BA.2.86) varyantları her geçen hafta yaygın hale gelmeye başladı. Kovid-19'u neredeyse tamamen gündemimizden çıkardığımız şu günlerde uzmanlar ülkemizde de vakaların arttığını söylüyor.
BAKAN KOCA: 9 KİŞİDE ERİS VARYANTI GÖRÜLDÜ
Hürriyet'ten Selin Irmak Kaçmaz'ın haberine göre, 15 Eylül 2023 Cuma günü yaptığı açıklama ile ülkemizde Eris varyantının tespit edildiğini duyuran Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da şu bilgileri aktardı:
"Endişe konusu sayılmayacak bir gelişme. Hasta etme gücünün (virülansının) düşüklüğünü bildiğimiz Eris varyantı Referans Laboratuvarımızda yapılan incelemede 9 kişide görüldü. Yurtdışı temaslı ve aynı ildeler. Mevcut tedbirlere ve gündelik hayatımıza devam edeceğiz. Durum başka ülkelerde yaygın, bizde de ortaya çıkması muhtemeldi. Büyüklerimizi, kronik hastalarımızı koruyacağız."
ABD'de şimdiye kadarki gözlemler, en yaygın varyantın şu anda vakaların yaklaşık yüzde 22'sini oluşturan 'Eris' lakaplı EG 5.1 olduğunu gösteriyor. Eris varyantı aynı zamanda İngiltere dahil birçok Avrupa ülkesinde ve Asya'da da yaygın hale gelmiş durumda.
YENİ AŞILAR, DÜNYANIN BU İŞİ NE KADAR CİDDİYE ALDIĞINI GÖSTERİYOR
Ülkemizde bu durumun artık önemsenmediğini dile getiren Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Faruk Aydın, şöyle konuştu:
"Yeni varyantlara yönelik çalışmalar devam ederken bir yandan da aşılar onay aldı ve kullanıma başlanması bekleniyor. Yeni aşıların kullanımına izin verilmesi bile Kovid 19'un Avrupa'da, ABD'de ciddiye alındığını, bu işe dikkat edildiğini, önemsendiğini gösteriyor. Ülkemizde ise Kovid-19 ile ilgili motivasyon kaybedilmiş durumda. İnsanlar yeni gelişmeleri kaldıramaz hale geldi."
PANDEMİNİN İLK DÖNEMLERİNE GÖRE ÇOK DAHA GÜÇLÜ DURUMDAYIZ
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Kayhan Uğuz da artık ne tür bir mikroorganizma ile savaştığımızı bildiğimiz ve elimizde geliştirilmiş aşılar olduğu için pandeminin ilk dönemlerine göre çok daha güçlü durumda olduğumuzun altını çizdi ve şunları söyledi:
"Ama şunu unutmayalım ki; kaynağı, sebebi ne olursa olsun salgınlar dünya tarihinde hep olmuştur ve olacaktır. Hekimler olarak bizlerin, toplumun ve ülkemiz sağlık otoritelerinin görevi bu yaşadığımız pandemi sürecinden çıkarabileceğiniz dersleri alıp, bir sonrakine daha hazırlıklı olabilmektir.
Pandemi süresince Kovid-19 virüsü defalarca mutasyona uğradı. Bu mutasyonların bazılarının sonucunda oluşan varyantlar, daha hızlı yayılabilen ya da daha kolay alt solunum yolu enfeksiyonu yatabilen daha yüksek güce sahip virüsler haline geldi. DSÖ tarafından pandeminin sonlandırılmasına rağmen Kovid-19 virüsünün alt tipleri yakın olarak takip edilmektedir.
Son haftalarda tüm dünyada yaygın hale gelmeye başlayan ve birden çok kıtada görülen varyantlar Eris (EG 5.1) ve Pirola (BA.2.86) varyantlarıdır. Bunlardan Eris varyantı ağustos sonu itibari ile başta ABD olmak üzere tüm dünyada yaygın varyant haline gelmeye başlamıştır. Öyle ki ABD vakalarının yüzde 20'si Çin'de görülen vakaların yaklaşık yüzde 70'i Eris varyantından oluşuyor."
VAKA ARTIŞI VARYANTTAN ÇOK KAPALI ALANLARA GEÇİŞ İLE AÇIKLANABİLİR
"Şu an için tüm dünyada 50'den fazla ülkede görülen ve baskın varyant haline gelen Eris varyantı son haftalarda, özellikle kış şartlarının başladığı kuzey yarımkürede vaka sayılarında yarıya yakın artışa yol açmış gibi görünse de bu artış yeni varyantların etkisinden daha çok kış şartları ve insanların kapalı ortamlara geçişi ile toplu yaşamaya tekrar dönmesi ile açıklanabilir" diyen Dr. Kayhan Uğuz, "Eris varyantının önceki varyantlara göre daha ağır bir klinik oluşturduğuna dair elimizde önemli bir kanıt yok ama daha kolay yayıldığıyla ilgili kanıt olmasa da gözlemler mevcut. Zaten yeni varyantlardan daha kolay yayılan, daha çabuk hücre içine yerleşen tiplerin baskın hale gelmesi beklenen bir sonuçtur. Ama asıl önemli olan yeni varyantların daha ağır hastalık nedeni olmaması yani daha ağır ve ölümcül seyretmemesidir" ifadelerine yer verdi.
ÇOCUKLAR TAŞIYICI GÖREVİ GÖRÜYOR
Prof. Dr. Faruk Aydın, virüsün yayılımı ile ilgili çok önemli bir noktaya dikkat çekerek şunları söyledi:
"Okulların açılması, soğuk havalarda insanların kapalı ortamlarda, kalabalık yerlerde daha fazla vakit geçirmeye başlaması mikroorganizmaların insandan insana geçerek yaşamını sürdürebilmesine imkan tanıyor.
Çocuklar da bu konuda iyi bir vektörel görev görüyorlar; birinden alıp başka birine taşıma konusunda mikroorganizmaları sevindiriyorlar. Özellikle sağlıklı çocukların bazı hastalıkları asemptomatik şekilde geçirebildiğini de göz önünde bulundurursak, taşıyıcı görevi gördüklerini söyleyebiliriz."
MASKE KULLANABİLMEYİ ARTIK BAŞARMALIYIZ
Prof. Dr. Faruk Aydın, mevsimin kışa dönmesi, insanların kapalı alanlarda daha fazla vakit geçirmeye başlaması, okulların açılması sebebiyle her zaman olduğu gibi şimdi de üst solunum yolu enfeksiyonlarından korunmak için dikkatli davranmak gerektiğinin altını çizdi ve alınabilecek en etkili önlemi anlattı:
"Risk grubunda iseniz yani yaşınız ileriyse, kronik ya da bağışıklık baskılayıcı bir hastalığınız varsa mutlaka maske kullanmanızı öneriyorum. Maske kullanabilmeyi artık başarmalıyız. Uzak Doğu'da pandemiden önce de insanların günlük yaşamda maske kullanımına çok yatkın olduklarını biliyoruz. Türkiye de viral hastalıklara karşı önlemlere dikkat eden ve bu önlemleri iyi uygulayan bir duruma gelmeli artık."
KORONAVİRÜS YENİ VARYANT BELİRTİLERİ NELER?
Prof. Dr. Faruk Aydın, yeni varyantların belirtilerini şöyle sıraladı:
* Pirola varyantının belirtilerini boğaz ağrısı, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırma, balgamlı veya balgamsız öksürük, baş ağrısı, ses kısıklığı, kas ağrısı ve koku duyusunda değişiklikler.
* Eris varyantında bu semptomlar dışında baş ağrısı ve ishal görülebiliyor.
* Görüldüğü üzere yeni varyantların semptomları da influenza veya diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarının oluşturduğu hastalıklara benziyor. Bu sebeple şu semptomları görürseniz kesin Kovid-19'sunuz ya da değilsiniz demek pek mümkün değil. Bir uzman tarafından muayene edilip gereken tetkiklerin yapılması gerekiyor.
* Öte yandan bu hastalığı geçirenlerin ve aşı olanların bu varyantlara karşı bir miktar korunacaklarını düşünüyorum. Son hazırlanan aşıların daha etkili olabileceğini de unutmamak lazım. Burada en dikkatli olması gereken kişiler risk grubunda bulunanlar yani yaşlılar ve kronik hastalıklara sahip insanlar, özellikle de akciğer ve dolaşım sisteminde sorun olan insanlar.
"VİRÜS YAŞAMAK İSTİYOR, SALGINA SEBEP OLACAĞINI DÜŞÜNMÜYORUM"
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın Eris varyantı açıklaması sonrası insanlar yeni bir pandemi ve kısıtlamaların olabileceği konusunda oldukça endişeli. Prof. Dr. Faruk Aydın, bu endişeleri dindirecek açıklamalarda bulundu:
"Bu dönemden sonra Kovid-19 virüsünün yeniden patojen kazanarak büyük salgınlara neden olabileceğini düşünmüyorum. Çünkü virüs yaşamını sürdürmek istiyor. Öldürücülüğü kaybetti, yayılımını arttırdı, insanlara yerleşmeye çalışıyor.
Sars-Cov2 virüsünün sebep olduğu Kovid-19 artık bizim üst solunum yolu enfeksiyon ajanlarımıza eklenen ve yaygın olarak karşımıza çıkan bir virüs. Ancak özellikle tekrar altını çizelim; risk gruplarının kesinlikle korunması gerekiyor. Artık daha sık pandemiler bekleniyor. İnsanların da bunun bilincinde olup kendi adlarına önlemler alması yaşanacak olumsuzlukları azaltacaktır."
"KAPANMA RİSKİ YOK"
İnsanların kafasındaki, "Yeniden kısıtlamalar, kapanmalar yaşanır mı?" sorusuna verdiği cevapla Prof. Dr. Faruk Aydın'ı destekleyen Dr. Kayhan Uğuz, "Pandemi sürecinde edindiğimiz tecrübeler ve daha yakın tanıdığınız Kovid-19 virüsü için bence şu an için böyle bir risk yok. Çünkü yeni varyantların 65 yaş üstü, ek sistemik hastalıkları olan hastaların dışında bir üst solunum yolu enfeksiyonundan çok daha ağır bir klinik oluşturma durumu tespit edilmedi. Ama Kovid-19 risk gruplarında hala hayati risk oluşturabilir" dedi.
YENİ KORONAVİRÜS AŞILARI NE ZAMAN GELECEK?
Dr. Kayhan Uğuz, güncellenmiş Kovid-19 aşılarının Türkiye'ye ne zaman geleceği konusunda da şunları söyledi:
"EMA'nın onay verdiği Pfizer/Biontec firmasının geliştirdiği aşı, şu an dolaşımda baskın olan Eris varyantı da dahil diğer varyantlara da etkili durumda. Toplumda bir yıldan daha önce aşı olan ya da hastalığı geçiren, risk gruplarının aşılanması şu an için önerilebilir. Ülkemize de tahminen bu aşının ekim sonu gibi gelebilmesi bekleniyor."
