KARAR’ın ‘Yılın En İyileri’ serisi, edebiyatımızın en hareketli ve bereketli damarlarından biri olan öykü ile devam ediyor. Bu yıl jürimizin masaya yatırdığı eserler, Türk öyküsünün hem ustalardan tevarüs eden mirası koruduğunu hem de yeni kuşaklarla taze bir soluk kazandığını müjdeliyor. Seçimlerde özellikle iki isim; usta yazar Yıldız Ramazanoğlu’nun ‘Geçip Giden Şeyler’ ve yeni kuşağın güçlü sesi Hale Sert’in ‘Kuşlar ve Geçmeyen Şeyler’ kitapları dörder jüri üyemizin ortak tercihiyle öne çıktı. İki farklı kuşaktan gelen bu yazarların kitap isimlerindeki şiirsel uyum öykümüzün dünle bugün arasında kurduğu merhamet ve hafıza köprüsünün de bir özeti niteliğinde.
Jürimizde yer alan kıymetli isimler, bu panoramayı kendi uzmanlıklarıyla zenginleştirdiler: Necip Tosun, Cemil Kavukçu’nun ustalığından Hale Sert’in modern imkânlarına uzanan titiz bir seçki sunarken; Ertan Örgen, seküler dünyadan taşraya uzanan sosyolojik kırılmaları önceledi. Necati Tonga, 2025’in özellikle "ilk öykü kitapları"ndaki bereketine dikkat çekerek Abdullah Harmancı’nın kurgu gücünü vurguladı. Emin Gürdamur, öyküyü bir "hâl" ve etik tanıklık olarak kuran Bahtiyar Arslan ve Vildan Külahlı Tanış gibi isimleri öne çıkarırken; Cemal Şakar, Akif Hasan Kaya’nın masalsı atmosferinden Yunus Emre Özsaray’ın distopik zamanlarına kadar geniş bir yelpaze çizdi. 2025’e dair okura sunulan bu 20 eserlik devasa külliyat, hikâye anlatıcısının ölmediğini, aksine hayatın her kuytu köşesine sızarak ‘geçip gidenlerin’ kaydını tutmaya devam ettiğini kanıtlıyor.
HİKÂYE ANLATICISININ MASALSI DÖNÜŞÜ
- GEÇİP GİDEN ŞEYLER (Yıldız Ramazanoğlu, İz Yayıncılık) Sanatın çağına tanıklık etmek gibi bir sorumluluğu varsa, günümüzde bu tanıkların başında Yıldız Ramazanoğlu gelir. Onun bakışı dünyanın en kuytu köşelerine kadar uzanır. Bu bakış daha çok yoksullar, ezilenler, sömürülenler ve savaşın sonuçlarının üzerine dikkat kesilir. Üslubuna her zaman bir rikkat ve şefkat eşlik eder, bu yüzden kahramanlarıyla empati kurmakta zorlanmayız, onları acıları bizim acılarımız oluverir.
- ŞÜKRAN DİVANI (Akif Hasan Kaya, Uzam Yayınları) Onun öykülerine genellikle masalsı bir atmosfer hakimdir. Geçmişin arkada kalmayıp hep insanın önüne başka biçimlerde çıkması vazgeçemediği izleklerdendir. Masalsılık bir kaçış değil, gerçekliği üç boyut içinde anlatabilmenin bir imkanı gibidir. Aynı zamanda ‘hikaye anlatıcısının ölmediğine’ de şahit oluyoruz.
- DİSTOPİK CİNNETTEN KAÇIŞ (Yunus Emre Özsaray, İz Yayıncılık) Bireyin sürekli olarak kendini deşmesi gibi modern bir konuyu terk edip dışarıya bakan insanın neler gördüğünün peşinde öyküler. Görülen dünya hiç de iç açıcı değildir. Çünkü gelecek çoktan gelip distopya olmaktan çıkmıştır bile. Zaman kiplerinin iç içe geçtiği öykülerde yer yer başka metinlere yapılan göndermelerle çağrışım alanı daha zenginleştirilmiştir.
- TÜM MÜDAHALELERE RAĞMEN (Gökhan Yılmaz, Yapı Kredi Yayınları) Gökhan Yılmaz ilk kitabıyla ilgimi çekmişti. Özellikle dille giriştiği oyunlarla dilin bazı imkanlarını açığa çıkarmıştı. Sonraları dille giriştiği oyunlar biraz geri çekildi ve tahkiye daha ağırlık kazandı. Tüm Müdahalelere Rağmen’de yaşamın kıyısına düşmüş insanlara dikkatimizi çekiyor.
- KUŞLAR VE GEÇMEYEN ŞEYLER (Hale Sert, Hece Yayınları) Bir yandan kuşların özgürlüğü diğer yanda hafızanın ağır yükü altındaki insanları zaman, mekan ve nesnelerle iletişimi içinde anlatan öyküler. Hal böyle olunca insan giderek doğanın bir parçasına dönüşüyor. Dil, kahramanların içsel sorgulamalarına eşlik ederek onları güzelce okurun önüne çıkarıyor. Zaman zaman yazarın da izlenimlerini duyuyoruz.
SIRADANLIĞIN İÇİNDEKİ KUSURSUZ ANLATIM
- KARANLIĞIN RENGİ (Cemil Kavukçu, Can Yayınları) Kavukçu Türk öykücülüğünün en istikrarlı ve üretken yazarlarından biri. 2025’te yayımlanan son kitabı ‘Karanlığın Rengi’nde hayatın olağanüstü yanlarına değil, küçük, sıradan olaylarına, durumlarına, daha çok enstantanelerine odaklanır. Yine o bildik olağan olan ile olağan dışı, düşle gerçek, geçmiş ile şimdi arasında oluşturduğu kusursuz anlatımıyla...
- GEÇİP GİDEN ŞEYLER (Yıldız Ramazanoğlu, İz Yayıncılık) Yıldız Ramazanoğlu ‘Geçip Giden Şeyler’de diğer tüm öykülerinde olduğu gibi başarılı bir dil ve yetkin bir anlatımla adaletin ve merhametin öykülerini yazmayı sürdürdü. Bu kitapta da sosyal hayattan dışlanmışlığı, insanların içinde yaşama savaşı veren hayvanları, başkalarının hayatlarını hiçe sayan sorumsuzları, rüyalarda yakalanmaya çalışan hayatları, insanlar arasından çekilen merhamet ve şefkati zaman zaman gerçeküstü bir dille hikâye eder.
- BURADA DEĞİLSE NEREDE (Abdullah Harmancı, İz Yayıncılık) Harmancı’nın, Burada Değilse Nerede? kitabında öykünün yapısı, kurgusu ve anlatımı üzerine kafa yorduğu gözlenir. Kitabın ustalıklı kurgusu hemen kendini hissettirir. Kitaptaki kısa kısa öyküler oldukça başarılıdır. Harmancı bu kitabında hepsi hayatın içinde aşinası olduğumuz karakterleri edebiyatımıza kazandırdı..
- ŞÜKRAN DİVANI (Akif Hasan Kaya, Uzam Yayınları) Akif Hasan Kaya, Şükran Divanı’nda, dokuz lakabıyla anılan mafya babası Muhittin’in öldürülmesi etrafında oluşan sır perdesini; hikâyeler, masallar boyunca dilden düşmeyen güzelleri, aşkları, kötülük ve iyilikleri; ezen ve ezilenleri; başkalarının hikâyelerinin arkasına sığınanları gündeme getirir. Öykülerini okuduktan sonra edinilen ilk izlenim, “anlatma coşkusu”dur. Yılın iyi kitaplarından biriydi.
- KUŞLAR VE GEÇMEYEN ŞEYLER (Hâle Sert, Hece Yayınları) Hâle Sert ilk öykü kitabında donanımlı, dili sağlam, özenli, modern öykünün imkânlarını kavramış bir öykücüyü müjdeliyordu. 2025’te yayımlanan ikinci öykü kitabında ise öyküsünü bir ileri noktaya taşır. Doğadaki devinimlerden hikâyeler kurup insanın kaderiyle örtüştürür. Öyküler, doğanın, kuşların, kadınlık hâllerinin ve özellikle de kelimelerin kalbine doğru bir yolculuktur.
ŞEHRİN KARMAŞASINDA DİLİN ŞİİRİ
Türk öyküsü 2025 yılında da heyecanlı ve zengin atılımını sürdürdü. İnsanı ve çevresini hem gerçekliğin hem sanal dünyanın dayatmasıyla fantastiğin çeşitliliğiyle anlatma başarısını yükseltti. Özellikle yeni kuşak yazarlarda başka bir gerçeklik, insanı daha taze bir bakışla anlatma arayışı açıkça hissediliyor. Seküler kültür, şehir ve ona yüklenen gizem, mistik figürler belirginleşen hatlar olarak öne çıkıyor. Bu çerçevede:
- AÇIK DENİZ (Şeyma Samur, Ketebe Yayınları) Dilin şiirini ihmal etmeden genelde ikili bir benzerlik taşıyan figürleri, taşra, gecekondu ve şehrin karmaşası üzerinden zenginlikle anlatıyor. “Kimsenin Acısı”, “Kasetin Öteki Yüzü” öyküleri iyi bir yazarı müjdeleyen metinlerdir.
- BAZI ARABESK ŞARKILARIN UZUN GİRİŞLERİ (Metin Çalı, Loras Kitap) Taşrada kendi hikâyelerini yaşayan ve tutunma, değişme psikolojileri içinde varoluşlarını ileten figürlerin dramlarıyla çağın başka bir yüzünü kurguya döküyor. “Kör Aynanın İçine Kıstırılmış Bir Hayat” öyküsü bu çerçevenin resmi gibidir.
- AŞKLAR VE HAYALETLER (Ayşe Burçak, İletişim Yayınları) Seküler dünyanın açmazlarını, çağın yüklediği rahatsızlıkları açık, akıcı bir üslupla anlatan bir öykü kitabı. Yoksulluk ve dejenerasyon arasındaki tespitleri dikkat çekiciydi. ‘Allah Bilir’, ‘En Beklemediğin Anda’ Türkiye sosyolojisini yakalayan öyküler olarak göze çarpıyor.
VAROLUŞSAL EŞİKLERİN POETİK CESARETİ
- BENİM SURETLERİM VAR (Bahtiyar Arslan, Ötüken Neşriyat) ‘Benim Suretlerim Var’, öyküyü olay örgüsünden bilinç hâllerine, anlamdan sezgiye doğru kaydıran poetik cesaretiyle yılın en ayırt edici kitaplarından biri olarak öne çıkıyor. Aslan, rüya, bilinç akışı ve alegoriyi birbirine geçirerek, okuru merkeze almayan ama okuru dönüştüren kapalı ve yoğun bir anlatı evreni kuruyor. Şiirle öykü arasındaki geçirgen sınırı bilinçli biçimde kullanan Aslan, modern öykünün anlatıbilimsel imkânlarını genişleten bir estetik tutarlılık sergiliyor. Anlatıyı okunacak bir metin olmaktan çok yaşanacak bir hâl olarak kurmasıyla çağdaş öykücülük içinde özgün ve güçlü bir yer ediniyor.
- CİVARDA KAYBOLANLAR (Vildan Külahlı Tanış, Everest Yayınları) ‘Civarda Kaybolanlar’, çağdaş Türk öyküsünde mahrem olanla kamusal olanı, bireysel kırılmayla toplumsal yarığı aynı teorik düzlemde düşünebilen, geleneksel anlatı hafızasıyla dijital çağın parçalanmış gerçekliği aynı potada buluşturan ender kitaplardan biri. Yazar, bastırılmış duygular, ertelenmiş yüzleşmeler ve görünmez kılınan hayatlar üzerinden, özellikle kadın deneyimini merkeze alan bir “iç mekân poetiği” kuruyor. Bireysel hikâyelerden hareketle çağın ruhuna dair güçlü bir teşhis koyabilen eser, bunu da estetik bütünlüğünü bozmadan yapabilmesiyle Türk öyküsü adına kıvanç verici bir kitap olarak anlam taşıyor.
- DAHA GÜVERCİN (Mihriban İnan, Hece Yayınları) ‘Daha Güvercin’, iç sesi merkeze alan anlatı estetiğini toplumsal şiddet, bakım emeği ve görünmez kırılganlıklarla buluşturabilmesiyle ayrı bir yerde duruyor. Kitap, kadın ve çocuk bilincini merkeze alan anlatıcı tercihleriyle, suçluluk, arzu, merhamet ve utanç gibi duyguları yargı dağıtmadan ama etik bir hassasiyetle görünür kılıyor. Daha Güvercin, şiirselliği sert gerçekçilikle dengeleyen dili, içsel olanı toplumsal olanla karşılaştıran yaklaşımıyla çağdaş öykücülüğümüzde doğar doğmaz kendine yer açmayı başaran eserlerden.
- GEÇİP GİDEN ŞEYLER (Yıldız Ramazanoğlu, İz Yayıncılık) ‘Geçip Giden Şeyler’, Yıldız Ramazanoğlu’nun çağın gürültüsüne kapılmadan, gündelik hayatın içindeki kırılma anlarını etik ve estetik bir tanıklık bilinciyle yakalayabildiğini gösteren güçlü bir öykü kitabı. Öyküler; bireysel yarayla toplumsal eleştiriyi karşı karşıya getirmeden, aynı anlatı düzleminde düşünebilen; sezgiyi, gözlemi ve düşünceyi dengeli bir biçimde örgütleyen bir bilincin içinden yükseliyor. Ayrıntıyı anlamın merkezine yerleştiren bu anlatı ekonomisi, kitabı yalnızca tematik olarak değil, etik duyarlılığıyla da çağdaş öykücülük içinde ayırt edici bir yere taşıyor.
- KUŞLAR VE GEÇMEYEN ŞEYLER (Hale Sert, Hece Yayınları) ‘Kuşlar ve Geçmeyen Şeyler’, anlatıyı yalnızca hikâye aktaran bir araç olmaktan çıkarıp insanı, dili ve dünyayı birlikte düşünmeye zorlayan bir zemin kurabildiği için yılın en önemli öykü kitapları arasında. Kuş imgesi etrafında örülen anlatı, özgürlükten çok yersizlik, geçicilik ve kırılganlık duygularını açığa çıkararak modern öznenin parçalanmış hafızasına temas ediyor. Kuşlar ve Geçmeyen Şeyler, insan, doğa, bellek ilişkisini estetik bir bütünlük içinde yeniden kurması, sembolik derinliği ve etik hassasiyetiyle çağdaş Türk öykücülüğünde kalıcı bir eşik metni olarak ışıldıyor.
SAĞLAM KURGU VE SAMİMİ BİR DİL
2025 yılında yayımlanan öykü kitaplarına bir bütün halinde bakınca yılın en dikkate değer öykü kitabı, sağlam kurgusu ve samimi dili ile ön plana çıkan Abdullah Harmancı’nın ‘Burada Değilse Nerede?’ adlı kitabıydı. Gökhan Yılmaz’ın ‘Tüm Müdahalelere Rağmen’ adlı kitabı usta işi öykülerden oluşan bir kitap olarak ön plana çıktı. Hâle Sert, 2025’te yayımladığı ‘Kuşlar ve Geçmeyen Şeyler’ adlı ikinci öykü kitabıyla tabiatla hemhâl olan hikâyelerini bir araya getirdi ve öykü serüveninde önemli bir konuma erişti. Eyüp Aygün Tayşir, türler arası geçişlerle dikkat çeken ‘Üç’ adlı öykü kitabıyla 2025 yılının en dikkat çekici öykü kitaplarından birine imza attı. Yıldız Ramazanoğlu’nun kahramanlarının iç dünyalarını incelikli bir üslupla ve farklı tekniklere de başvurarak hikâyeleştirdiği kitabı ‘Geçip Giden Şeyler’, 2025 yılının en başarılı öykü kitaplarındandı.
Salihcan Sezer’in ‘Yeni Hayatların İlk Günü’, Başak Arslan’ın ‘Sardunyalar Güneşe Bayılır’ı, Mustafa Aplay’ın ‘Aplay Suite’, Bartu Çay’ın ‘Utanç Verici Çocukluk Arkadaşı’ ve Hülya Çelik’in ‘Merdivenli Sokak’ adlı kitapları ‘ilk öykü kitabı’ olmalarına rağmen usta işi özgün metinlerden oluşan eserler olarak anılmalıdır. Sıralanan bu genç isimlere ilave olarak ustalar da öykü kitabı yayımladı. Mustafa Kutlu ‘Ezan’ı Beklerken’ ve Cemil Kavukçu ‘Karanlığın Rengi’ adlı yeni öykü kitaplarını 2025’te neşretti.
