Ekonomi yönetimindeki değişim ve güven mesajları TL’nin moralini yerine getirdi. Yabancı yatırımcıda da büyük yankı uyandıran bu değişim sert faiz kararlarıyla desteklendi. Ekim ayında 4.183 milyar dolarlık rezerv artışı gerçekleşirken, kur düşmedi. Şimdi rezervlerdeki artışa rağmen kurun gerilediği kaydedildi. Kurdaki düşüşün en büyük etkeni ise swap olduğu görüldü.
ALİ YILDIRIM | KARAR
Salgının çok öncesinde başlayan TL’deki kötü gidişat, koronavirüs ile birlikte rekor kayba imza attı. Kur zirveleri artık günlük oranlara taşırken, TL sürekli kayıp yazdı. Fakat, ekonomi yönetimindeki değişikliklerle birlikte lira yeniden kazanmaya başladı.
Hazine Bakanının istifası ve Merkez Bankası Başkanı’nın görevden alınması yabancıya ufak bir sinyal olurken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da ekonomik reform mesajları piyasaları yeniden harekete geçirdi. Yeni TCMB Başkanı Naci Ağbal’ın sert faiz hamleleriyle yabancı yeniden TL’ye geldi.
Birçok yabancı analiz kurumları TL’yi işaret etti fakat, iştah pek de beklenildiği gibi değil. Tablo TCMB’nin Kasım 2020 dönemine ilişkin ödemeler dengesi verilerinde de ortaya çıkıyor. Cari işlemler açığı 2019 yılının kasım ayına göre 4 milyar 48 milyon dolar artarak, Kasım 2020’de 4 milyar 63 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bunun sonucunda 12 aylık cari işlemler açığı 37 milyar 974 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Bu dönemde 905 milyon dolar finans yani hisse, tahvil benzeri alımlardan gelirken, 3.16 milyar dolarlık giriş hata ve noksandan geldiği görüldü. Kasım ayında ekonomi yönetiminin değimesiyle birlikte kur 8.50 lira seviyelerinden 7.75’e kadar indi. Ortalama kur ise 9.40 seviyesinde 8.50’ye geriledi.
Ekim ayında 4.183 milyar dolarlık rezerv artışı gerçekleşirken, kur düşmedi. Şimdi rezervlerdeki artışa rağmen kurun gerilediği kaydedildi. Kurdaki bu düşüşün de büyük oranı swapla gerçekleşti. Yabancı yatırımcı özellik swap tarafına düşük riske sahip olduğu için sıcak bakıyor.
Kısa vadeli işlemlerin tercih edildiği görülürken, elde şimdilik net bir swap verisi yok. Resmi olarak bir rakam da açıklanmıyor. Son tahminler, kasım ve aralık aylarında 11-12 milyar dolar civarında bir swap girişi olduğu yönünde. Yabancı hala TL’ye yatırımda ürkek davranırken, asıl güven geldiğinde borsa ve tahvillerin payının artacağı ekonomistler tarafından paylaşılıyor.
Kasım ayında ekonomi yönetiminin değimesiyle birlikte kur 8.50 lira seviyelerinden 7.75’e kadar indi. Ortalama kur ise 9.40 seviyesinde 8.50’ye geriledi.
DIŞ TİCARETTE AÇIK BÜYÜYOR
Ödemeler dengesi tarafında da tanımlı dış ticaret açığının 2019 yılının aynı ayına göre 2 milyar 900 milyon dolar artarak 3 milyar 844 milyon dolara yükselmesi ve hizmetler dengesi kaynaklı net girişlerin 1 milyar 451 milyon dolar azalarak 555 milyon dolara gerilemesi etkili oldu. 2019’un kasım ayında 4 milyar 94 milyon dolar fazla veren altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı, geçen yılın aynı ayında 632 milyon dolar fazla verdi.
Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, 2019 yılının aynı ayına göre 964 milyon dolar azalarak 583 milyon dolara geriledi. Birincil gelir dengesi kaynaklı net çıkışlar, aynı dönemde 338 milyon dolar düşüşle 835 milyon dolar olarak gerçekleşti. İkincil gelir dengesi kaynaklı net girişler, 2019 yılının aynı ayına göre 35 milyon dolar azalarak 61 milyon dolar oldu.
YERLİ DÖVİZDEN VAZGEÇMİYOR
Swapla gelen dövizin bir kısmını vatandaşların aldığı verilerle ortada. Merkez Bankası Haftalık Banka ve Para İstatistikleri’ne göre yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatları 31 Aralık ile biten haftada, 25 Aralık ile biten haftaya göre 854 milyon dolar artarak, 234 milyar 804 milyon dolardan 235 milyar 658 milyon dolara çıktı.
BDDK verilerine göre ise yerlinin döviz hesapları 30 Ekim’de 244 milyar 492 milyon dolar iken, 30 Kasım’da 251 milyar 115 milyon dolara ulaştı. En son ise bu veri en yüksek haneye ulaşarak 260 milyar doların üzerini gördü. Yabancı TL’ye swapla da olsa yönelirken, yerli dövizden vazgeçmiyor.
HİSSEYE 1.2 MİLYAR DOLARLIK GİRİŞ OLDU
Kasım 2020’de doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 299 milyon dolar oldu. Bu dönemde, portföy yatırımları 1 milyar 298 milyon dolarlık net giriş kaydetti. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, kasımda yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 1 milyar 276 milyon dolarlık, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında 607 milyon dolarlık net alış yaptığı görüldü.
Aynı dönemde, yurtiçi bankaların yurtdışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 1 milyar 118 milyon dolar ve yurt dışı bankaların yurtiçindeki mevduatları 2 milyar 230 milyon doları net artış kaydetti. Yurtdışından sağlanan kredilerle ilgili; bankalar, genel hükumet ve diğer sektörler sırasıyla 629 milyon dolar, 35 milyon dolar ve 191 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. Resmi rezervlerde ise kasımda 145 milyon dolar net azalış gözlendi.
