2021 Oscar adayları geçen hafta açıklandı. 2019 yılında Venedik Film Festivali’nde ilk gösterimi yapılan Colektiv, En İyi Belgesel ve Yabancı Dilde En İyi Film dalında aday oldu. Collective/ Colektiv, En İyi Belgesel dalında Avrupa Film Ödülü ve ABD Film Eleştirmenleri Derneği’nin En İyi Yabancı Film Ödülü’nün de sahibi. Belgeselin 41 yaşındaki yönetmeni Alexander Nanau Bükreş doğumlu. 1990 yılında ailesiyle birlikte Almanya’ya yerleşmiş. Bugüne kadar çektiği belgesellerle pek çok ödülün de sahibi olmuş. 

Colektiv, son yılların en başarılı habercilik hikayesini çok çarpıcı bir dille anlatıyor. 30 Ekim 2015 gecesi, Romanya’nın başkenti Bükreş’te Colektiv adlı bir gece kulübünde bir grubun performansı sırasında sahne dekorunda kullanılan, kıvılcım saçan fişekler yangın çıkmasına neden oldu. Eski bir ayakkabı fabrikasındaki kulübün yangın çıkışı olmaması tahliyeyi zorlaştırdı. Bu vahim olayda 26 kişi öldü, 200 kişi de yaralandı. Yaralıların 38 tanesi de birkaç ay içinde hastanelerde hayatını kaybetti. 

Bu korkunç olay yaşandığında Sosyal Demokrat Parti’nin lideri olan, Nisan 2012’de de Sosyal Liberal Birliği’nin belirlediği aday olarak göreve gelen Victor Ponta başbakandı.  

Göreve geldiğinde Romanya’nın en genç başbakanı olan Victor Ponta, ülkesinde yeni bir çağ açacağı umudunu vermişti. Ancak söz verdiği reformların hiçbirini gerçekleştiremedi. 2015 yılının haziranında avukatlık yaptığı yıllarda vergi kaçakçılığı ve kara para aklamakla suçlanan başbakanın doktora tezi intihalle suçlandı. Doktora tezi elinden alındı. Ponta, tüm bu yolsuzluklar, suçlamalar karşısında istifa etmemekkte direndi. Gece kulübü yangını yolsuzluklara boyun eğen halkta bardağı taşıran son damla oldu. Kulübe itfaiyeden izin almadan işletme ruhsatı verilmişti. Yangın nedeniyle hükümet suçlandı. 

On binlerce kişi sokağa döküldü. Ponta ve kabinesi 4 Kasım 2015’te istifa etmek zorunda kaldı. Seçimler yapılana kadar teknokrat hükümeti kuruldu.  

Kirli ilişkiler, rüşvet... 

Colektiv belgeseli, yangından sonra şehrin farklı hastanelerine kaldırılan ve ölümcül yaraları olmayan 38 yaralının birkaç ay içinde hayatlarını kaybetmelerinin ardındaki hikayelere odaklanıyor. Gerilim filmlerinden geri kalmayan bir belgesel bu.  

Romanya’da yayınlanan bir spor gazetesi olan Gazeta Sporturilor’un yayın yönetmeni Cătălin Tolontan ve ekibi, hastanelerde kullanılan dezenfektanların etkisiz olduğu ve yangın sonrasında tedavi görenler dışında binlerce kişinin bu nedenle hastanelerde hayatını kaybettiğine dair ihbarlar alır. İnsanlar hastalık değil bakteri enfeksiyonu nedeniyle ölmektedir. Ekip; sağlık bakanlığı bürokratlarının, işadamlarının, siyasetçilerin ve doktorların da dahil olduğu kirli ilişkilerle ilgili skandalları ortaya çıkarmaya karar verir.  

Yönetmen Alexander Nanau, Cătălin Tolontan’ın araştırmalarını filme almak ister. Tolontan başta isteksiz olsa da sonunda “Bir şeyin peşindeyiz. Doğru çıkacak mı bilmiyoruz ama deneyelim” diyerek teklifi kabul eder. Ne yönetmen ne de gazeteci hikayenin ne yöne ilerleyeceğini bilmeden çalışmaya başlar.14 ay süresince birlikte çalışırlar.  

Araştırmalar sonucunda ülkedeki 350 hastaneye dezenfektanın Hexi Pharma şirketi tarafından verildiği belirlenir. Bu dezenfektanlar çok fazla seyreltildiği için etkisini kaybetmiştir. İhbarcılar, şirketin rüşvetle hastane yöneticilerine bu etkisiz ürünleri sattığını anlatır. Ülkede neredeyse hiçbir hastane yanık tedavisi yapabilecek kapasiteye sahip değildir. Hexi Pharma CEO’su Dan Condrea  sorgulanmadan bir gün önce, 22 Mayıs 2015’te Bükreş’te otomobiliyle bir ağaca çarpar. Kaza sonucunda hayatını kaybeder! 

Romanya’da sağlık sistemindeki tek skandal dezenfektandan ibaret değildir. Siyasiler,   uygunsuz pek çok tıbbi malzemenin satın alınmasına göz yummuştur. Ortada politikacıların, sermaye sahiplerinin, doktorların içinde olduğu milyarlarca euroluk bir yolsuzluk vardır.  

Belgeselin yarısından fazla bir bölümünde Alexander Nanau, gazetecilerin skandalları ortaya çıkarma sürecini kamerasıyla eş zamanlı olarak takip ediyor. Filmin ortalarında teknokrat hükümette Sağlık Bakanlığı’na getirilen, eski bir hasta hakları aktivisti olan Vlad Voiculescu’nun da araştırmalara dahil olmasıyla, Romanya’daki sağlık sisteminin siyasetçiler, büyük şirketler ve bürokratlar tarafından düşürüldüğü korkunç durum gözler önüne seriliyor. 

Colectiv görece karamsar sonuna rağmen, en zayıftan en güçlüye hiç kimsenin tek başına bir şeyleri başaramayacağını, herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini söylüyor usulca. Başarılı bir belgesel olmasının yanı sıra bir gazetecilik öyküsü anlamında da önemli bir yere sahip. 

Bu arada bir not, yangınla ilgili yargı davaları hala devam ediyor ve henüz kimse hüküm giymedi! 

Çevrimiçi dünyada neler oluyor? 

Dünyada kaç kişi internet kullanıyor? Kaç tane internet sitesi var? Sosyal medya kullanıcıları hangi platformları tercih ediyor? İnternet kullanımında trendler neler? Güncel veriler neler anlatıyor? 

Pazar ve tüketici verileri sunan Alman istatistik şirketi Statista ve teknoloji sitesi vpnmentor’da yer alan veriler ışığında bakalım çevrimiçi dünyada neler yaşanıyor...  

2021’de 1,83 milyardan fazla internet sitesi bulunuyor. 2021 yılının Ocak ayı verilerine göre dünyada yaklaşık 4,66 milyar internet kullanıcısı var. Yani küresel nüfusun yüzde 59,5’i online... Nüfus içinde yüzde 95 internet penetrasyonuyla Kuzey Avrupa ilk sırada. Neredeyse hiç internete erişimi olmayan Kuzey Kore ise son sırada. Asya en fazla çevrimiçi kullanımına sahip. Kıtada yaklaşık 2,3 milyar kişinin internet erişimi var. Çin, Hindistan ve Amerika Birleşik Devletleri, internet kullanıcı sayısında ilk üç ülke. Yaklaşık olarak Çin’de 854 milyon, Hindistan’da da 560 milyon kişi internette. Ancak her iki ülkede de nüfusun büyük bir kısmı hala çevrimdışı! 

2021 itibariyle, dünya genelinde 3,8 milyar aktif akıllı telefon kullanıcısı bulunuyor. Bu toplamın dörtte birinden fazlası Çin ve Asya Pasifik ülkelerinden. Nüfusunun yüzde 71,5’inin mobil kullanıcı olduğu Güney Kore bu konuda birinci. Asya’nın toplam internet trafiğinin yüzde 61,09’u mobil cihazlardan geliyor. 

Site üç saniyede açılmazsa işi zor! 

Küresel internet hızında ilk beşte sırasıyla Tayland, Singapur, Hong Kong, Romanya ve İsviçre var. En hızlı mobil internet bağlantısı da sırasıyla Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Kore ve Çin’de. 

İnternet sitenizin yüklenmesi üç saniyeden uzun sürüyorsa işiniz zor. Böyle bir durumda internet kullanıcılarının yüzde 40’ı siteden ayrılıyor, yüzde 80’i bir daha o siteye girmiyor. İnternet tarayıcıları arasında Google Chrome zirvede. Son rakamlara göre Google Chrome kullanım oranı yüzde 63,21. İkinci sıradaki Safari yüzde 19,81. 

Küresel olarak belirli bir ürünü çevrimiçi alma olasılığı en yüksek yaş grubu 18-29. Alışveriş yapanların yüzde 53’ü bir ürünü satın almadan önce müşteri yorumlarını okuyor. 

2021 yılında mobil cihazlardan yapılan alışveriş sayısı tablet ve masaüstü cihazlara oranla daha fazla. Kişi başı e-ticaret harcamasında İngiltere birinci, ABD ikinci, Güney Kore ise üçüncü.

Mobilde en çok harita uygulamalarını kullanıyoruz 

Mobil, dünya çapındaki web trafiğinin yaklaşık 50,81’ini oluşturuyor. En popüler mobil internet aktiviteleri film, video izleme, e-posta kullanımı ve sosyal medya erişimi. App Store’da en çok indirilen eğlence uygulamaları Netflix, Tencent Video ve Amazon Prime Video. Mobil cihazlarda en çok kullanılan uygulama ise haritalar. İkinci sırada anlık mesajlaşma uygulamaları, üçüncü sırada müzik geliyor. 

Dünyada 3,6 milyar kişi sosyal medya kullanıyor. Küresel internet kullanıcıları günde ortalama 144 dakikalarını sosyal medyaya ayırıyor. Asya, mobil sosyal medya kullanımında en üst sırada yer alıyor. En fazla kullanıcısı olan sosyal medya platformu 2,6 milyar kişi ile Facebook. Şirket aynı zamanda her biri bir milyardan fazla kullanıcıya sahip üç medya platformuna da sahip: WhatsApp, Facebook Messenger ve Instagram.  

Japon sosyal medya platformu LINE, Çin sosyal ağları WeChat ve QQ kendi bölgelerinde çok popüler. Google Play’de 31,4 milyon, Apple App Store’da ise 2,09 milyon uygulama var. Google Play’de uygulama sayısı fazla olsa da App Store bu işten daha iyi para kazanıyor. App Store üzerinden 2020’nin üçüncü çeyreğinde uygulamalar üzerinden 19 milyar dolar harcandı. Google Play’de bu rakam 10.3 milyar dolar.