Nükleer tıp uzmanı Doç. Dr. Bekir Taşdemir, Sahra Çölü'nden gelen toz bulutuna karşı uyardı. Taşdemir, nükleer denemeden kalan sezyum 137 radyoaktif kalıntıların insan sağlığına zararları olduğunu belirterek 'gerekirse dışarı çıkmayın' dedi.
Sahra Çölü'nden Fransa'ya gelen toz, 1960 yılında bölgede gerçekleştirilen nükleer denemeden kalan sezyum 137 radyoaktif kalıntılarını da ülkeye taşıdı. İlerleyen günlerde Türkiye'ye de Avrupa üzerinden gelmesi beklenen toz taşınımında yapılması gerekenler ve alınacak önlemler ile ilgili Dicle Üniversitesi Nükleer Tıp Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Bekir Taşdemir açıklama yaptı. Taşdemir, "Toz bulutu içinde ne kadar sezyum 137 bulunduğu konusunda net açıklama yok; ancak olası durumda yüksek miktarda tespit edilmesi halinde halkın uyarılması gerekmektedir. Halkın gerekirse bu dönemde dışarı çıkmaması, camlarını açmaması ve bu havayı mümkün mertebe solumaması gerek" dedi.
'BU HAVAYI SOLUMAYIN VE DIŞARI ÇIKMAYIN'
Sezyum 137 radyoaktif kalıntılarının 6 Şubat'ta Fransa'da tespit edildiğini anlatan Doç. Dr. Taşdemir sözlerine şöyle devam etti:
Muhtemelen Sahra Çöl'ünde yapılan nükleer denemeleri neticesinde oluşmuş radyoaktif atıklar olduğu düşünülüyor. Bunun miktarı konusunda şu anda tam net bir bilgi yok. Toz taşınımı içerisinde ne kadar sezyum 137 bulunduğu konusunda net bir açıklama yok. Ancak olası bir durumda yüksek miktarda tespit edilmesi halinde halkın uyarılması gerekmekte. Halkın gerekirse bu dönemlerde dışarı çıkmaması, evinde bulunması, camlarını açmaması ve bu havayı mümkün mertebe solumaması gerekir. Bu toz taşınımı olduğu dönemde yağmur söz konusu olursa dışarı çıkmamak gerekiyor. Eğer çıkmak zorundaysak şemsiye veya yağmurluk kullanmak koruyucu olma niteliktedir.
'GİYSİLERİ YIKAYIP, DUŞ ALMAK GEREKİR'
Olası bir durumda yağmura yakalanması durumda ise hızlı bir şekilde o kıyafetleri çıkarıp yıkamak, duş almakta yarar olacaktır. Bu radyoaktif atıklar vücuda ve kıyafete temas edip üzerinde birikmesi halinde vücuda çok yakın temas oluşturduğundan dolayı riskler oluşturabilmektedir. Toz zerreciklerin bitkilerde birikme ihtimali üzerine veya sebze ile meyve üzerinde bulunabilmektedir. Yağmurla özellikle bu meyve ve sebzelerin üzerine serpilebilmektedir. Bu gıdalarında mümkünse yıkanarak tüketilmesinde yarar olacaktır.
'SAHRA ÇÖLÜNDEN GELEN TOZDA NÜKLEER KALINTILAR VAR'
Her toz taşınımını tehdit unsuru olarak düşünmemek gerektiğini hatırlatan Doç. Dr. Taşdemir, "Diyarbakır ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi civarında zaman zaman yaygın toz taşınımı Suriye ve Suudi Arabistan tarafından geliyor. Ancak Avrupa'daki toz bulutuyla bunu karıştırmamak gerekiyor. Avrupa'ya genellikle Sahra Çöl'ünden bu toz bulutları taşınmakta. Avrupa'nın Güney ve Doğu kesimlerine etkisi altına almakta. Sahra Çöl'ünde 1960'ta nükleer denemeler gerçekleştirildiği için orada artık bu radyoaktif maddeler bulunabilmekte. Ancak bizim bu bölgemize gelen Suriye ve Sudi Arabistan gibi bölgelerden toz bulutları geçmişte bu bölgede nükleer deneme veya nükleer saldırı gerçekleşmediği için bu riski taşımadığını düşünüyorum" dedi.
SEZYUM 137 NEDİR?
Sezyum 137 kimyasal maddesi ağırlıklı olarak nükleer sanayide kullanılmaktadır. Sezyum elementi nükleer alanın kullanılan en önemli madde olarak bilinmektedir. Sezyum 137 maddesinin bilim dalındaki sembolü Cs’dir ve atom numarası 55’dir.
Yoğunluğu: 1.879 g/mL olan Sezyum elementi uçuk sarı renkte, yumuşak ve kolay kesilebilen bir elementtir. Parlak bir yüzeyi vardır, havadaki oksijen ve nem ile olan reaksiyonundan dolayı bu parlak yüzey matlaşır.
1860 yılında Bunsen ve Gustav Kirchoff tarafından rubidyumla birlikte bulunmuştur. Doğal elementler içinde elektropozitifliği en fazla olan Sezyum çok kolay oksitlenir. Ayrıca bu element doğada, bazı maden sularında, lepidolitte, trifilinde ve Elbe Adası polüsitinde az miktarda bulunur. Sezyum elementi bir çok organik bileşiğin hidrojenlenmesinde katalizör olarak, atomik saat olarak, fotoelektrik hücrelerde ve vakum tüplerinde, IR lambasında kullanılır ve ayrıca oksijene olan yüksek ilgisinden dolayı elektron tüplerinde gaz giderici olarak da kullanılır.
DOKUNULDUĞUNDA SANİYELER İÇERİSİNDE ÖLDÜREBİLİYOR
Sezyum elementinin insana etkisi çok fazladır. Sezyum elementine çıplak elle dokunulduğu anda saniyeler içerisinde ölüm gerçekleşebilir.
Sezyum elementinin bir damlasının dahi insanların içtiği su kaynağına damlatılması, suyun ulaştığı herkeste ölüm etkisi yaratacaktır. Bu çok etkili maddenin insanlardan kesinlikle uzak yerlerde kullanılması gerekir. Bu maddenin kullanıldığı Nükleer santraller de bu nedenle şehir merkezlerinden ve insanların yaşadığı yerlerden çok uzaklara inşa edilmektedir. Sezyum maddesinin insana olan zararı ne kadar fazlaysa bilime olan faydası da bir o kadar fazladır.
