James Webb Uzay Teleskobu, evrenin doğumundan sadece 280 milyon yıl sonra oluşan ve bugüne dek gözlemlenen en uzak galaksi olan MoM-z14’ü keşfetti. Galaksinin ışığı 13.5 milyar yıl önce yola çıktı.
“MoM-z14” adı verilen bu galaksinin, Büyük Patlama’dan yalnızca 280 milyon yıl sonra oluştuğu tahmin ediliyor. Keşif, erken evreni gözlemlemek üzere yürütülen Mirage (veya Miracle) spektroskopik araştırması kapsamında gerçekleştirildi.
Galaksinin kırmızıya kayma değeri (redshift) z = 14.44 olarak tespit edildi. Bu değer, galaksinin ışığının yaklaşık 13.5 milyar yıl önce yayıldığını gösteriyor.
Daha önce rekor, JADES-GS-z14-0 adlı galaksinin z = 14.32 değeriyle elindeydi. Ancak MoM-z14, gözlemlenebilir evrenin sınırlarını daha da ileriye götürdü.
GÜNEŞTEN ZENGİN
Araştırmacılar, MoM-z14’ün yayımladığı ışığın bir süper kütleli kara delikten değil, yıldızlardan kaynaklandığını belirledi. Bu yıldızların sayıca fazla ve oldukça parlak olduğu düşünülüyor. Ayrıca galaksideki yüksek azot-karbon oranı, onun kimyasal yapısının Güneş’ten bile zengin olduğunu ortaya koyuyor.
MoM-z14’te hem kompakt (noktasal) hem de yayılmış (geniş) yapılar gözlemlendi. Bu yapılarla galaksinin kimyasal bileşimi arasında doğrudan bir bağ olabileceği düşünülüyor. Örneğin kompakt galaksiler güçlü azot yayımı yaparken, yayılmış olanlarda bu yayım daha zayıf.
YENİ TELESKOPLARLA KEŞİFLER HIZLANABİLİR
Araştırmacılar, JWST’nin bu keşfinin erken evrende galaksi oluşumuyla ilgili yerleşik anlayışı kökten değiştirebileceğini belirtiyor. Ayrıca, önümüzdeki yıllarda devreye girmesi planlanan Nancy Grace Roman Uzay Teleskobu gibi yeni görevlerin, bu tür erken galaksilerden yüzlercesini daha ortaya çıkarabileceği vurgulanıyor.
Bilim insanları sonuç olarak şunu ifade ediyor:
“JWST, gözlemlenebilir evrenin sınırlarını daha önce hayal bile edilemeyen noktalara taşıyor. İlk yıldızların doğduğu çağ artık yalnızca teoride değil, gözlemlenebilir bir gerçeklik.”
