İnternetin modern çağdaki en önemli unsuru olan "World Wide Web"in (www) temellerinin atılmasının üzerinden 34 yıl geçti. İngiliz bilgisayar bilimcisi Tim Berners-Lee tarafından geliştirilen ve ilk olarak 20 Aralık 1990'da İsviçre'deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi'nde (CERN) yayımlanan ilk web sitesi, 6 Ağustos 1991'de herkesin erişimine açılmasıyla dijital devrimin başlangıç noktası oldu.
Başlangıçta sadece askeri ve akademik araştırmalar için kullanılan internet, zamanla ticaretten eğitime, sağlıktan haberleşmeye kadar hayatın her alanında köklü dönüşümlere yol açtı. Günümüzde sosyal medya platformları, mobil cihazlar ve yapay zeka destekli altyapılar sayesinde internet, milyarlarca insanın sosyal, ekonomik ve kültürel hayatına yön veren dinamik bir ekosistem haline geldi.
TÜRKİYE'NİN DİJİTAL YOLCULUĞU
Dünyadaki bu dönüşümden yaklaşık iki yıl sonra, Türkiye de internetle tanıştı. İlk adımlar, 1986'da akademik bir ağ olan Türkiye Üniversite ve Araştırma Kurumları Ağı (TÜVAKA) ile atıldı. Bu ağ, Türkiye'nin önde gelen üniversiteleri ve araştırma kurumlarının elektronik ortamda iletişim kurmasını sağlıyordu.
1987'de Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) üzerinden kurulan ilk geniş alanlı ağ (WAN) bağlantısıyla Avrupa ve ABD'deki üniversite ağlarına (BITNET-EARN) erişim sağlandı. Ticari ve kurumsal bağlantıyı hedefleyen TR-NET projesi ise 1991'de ODTÜ ve TÜBİTAK iş birliğiyle hayata geçti. Bu proje kapsamında 1992'de Hollanda ile ilk uluslararası test bağlantısı kuruldu.
Türkiye'nin uluslararası internet ağına dahil olması, ODTÜ Bilgi İşlem Daire Başkanlığı'nın yönlendiricileri ve PTT'den sağlanan 64 Kbps kapasiteli kiralık hat üzerinden ABD'deki Ulusal Bilim Vakfı Ağı'na (NSFNet) bağlanmasıyla gerçekleşti. TR-NET'in ticari kanadının 1995'te ODTÜ'ye devredilmesiyle internet hızı 128 Kbps'ye yükseltildi.
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ'NİN ÖNCÜ ROLÜ
1993-1996 yılları arasında birçok üniversite ODTÜ üzerinden internete bağlanırken, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Türkiye'deki teknik altyapının kurulmasında öncü kurumlardan biri oldu. 1994'te İTÜ Bilgi İşlem Merkezi'nde kurulan web sunucusu, akademik içeriklerin dijital ortama taşınmasında dönüm noktası oldu. İTÜ, ayrıca UNIX temelli e-posta altyapılarını ve ağ servislerini devreye alarak dijital iletişimin temelini attı.
ULAKBİM VE TURNET PROJELERİ
"Üniversitelerin ulusal ve uluslararası bilgisayar bağlantıları ile ilgili hizmetlerin sağlanması" görevi, 1996'da Yükseköğretim Kurulunca (YÖK) TÜBİTAK'a devredildi. Aynı yıl kurulan TÜBİTAK Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM), TÜVAKA'nın işlevlerini devralarak üniversiteler arasında hızlı veri paylaşımını sağladı.
İnternetin ticari dünyaya açılmasını sağlayan TURNET projesi ise 1996 yılının Ağustos ayında hayata geçti. Bu projeyle ortaya çıkan İnternet Servis Sağlayıcı (İSS) şirketler, hizmeti üçüncü kişilere satmaya başladı. 1997'nin başlarında İSS sayısı 80'i aştı. Aynı dönemde birçok gazete ve dergi internetten yayımlanmaya, bankalar internet bankacılığı hizmeti vermeye ve popüler alışveriş merkezleri çevrim içi alışveriş imkanı sunmaya başladı.
1990'da sadece bir laboratuvarda erişilen internet, bugün milyarlarca insanın yaşamını dönüştüren küresel bir güç haline geldi. Türkiye ise bu dönüşüme akademik ve teknik birikimiyle hızla adapte olarak dijital çağın önemli aktörlerinden biri olma yolunda ilerlemeye devam ediyor.
