James Webb Uzay Teleskobu, insanlık tarafından bu zamana kadar uzaya gönderilen en gelişmiş uzay teleskobu olduğu için büyük önem taşıyor. James Webb teleskobuyla uzaklara bakarak kainatın eski dönemlerine şahitlik etmek mümkün hale geliyor. Peki, James Webb'in diğer özellikleri nelerdir? İşte detaylar...
25 Aralık 2021 tarihinde uzaya gönderilen ve altı aylık kurulum aşamasını başarılı bir şekilde tamamlamasının ardından elde ettiği ilk bilimsel görüntüleri 12 Temmuz tarihinde yayınlanan James Webb Uzay Teleskobu, devasa detayları barındıran yeni görüntüler yollamaya devam ediyor. Teleskop tam kapasiteyle çalışmaya daha yeni başlamasına rağmen art arda yeni görüntü ve keşif yolluyor.
Dünyanın en derin noktaları ile bulutları şuana dek hiç görülmemiş detaylar ile görüntüleyen teleskop, 1000 ışık yılı uzaklıkta ki WASP-96b ötegezegeninin atmosferinde suya ait bulgular bularak maharetlerini şimdiden göstermiş oldu.
James Webb'in önemi nedir?
James Webb Uzay Teleskobu, bu zamana dek uzaya gönderilen en gelişmiş uzay teleskobudur. 1,32 metre çapında ve 18 tane altıgen şeklindeki aydın oluşan ana aynasının çapı toplamda 6,5 metredir. James Webb, bu ayna çapı ile daha fazla ışık toplayıp uzayın derinlikleriyle ilgili insanlara daha belirgin ve keskin görüntüler yollayabilecek. Aynı zamanda aynalar ultra hafif berilyumdan yapıldığı için uzay soğuğuna karşı da fazla dayanıklıdır.
Maliyeti on milyar doları bulan teleskopun inşa aşamasında NASA ile ESA başta olacak şekilde toplam 16 ülkeden bilim insanı görev yaptı. Teleskobun bir diğer önemli özelliği ise Güneş Kalkanı'na sahip olmasıdır. Söz konusu kalkan sayesinde yapılan gözlemler Güneş'teki ısı ve ışıktan kaynaklanan olumsuz etkilerden korunup, daha sağlıklı sonuçlara ulaşılmasına neden olacak.
James Webb ayrıca kızılötesi dalga boyutunda gözlem de yapabiliyor. Dünya atmosferi kızılötesi dalga boyunda ki ışığı geçirmediğinden dünya yüzeyinden bu dalga boyutunda gözlem yapılması imkansız oluyor. Bundan dolayı James Webb teleskobunun bu dalga boyutunda yapacağı gözlemler çok önemli. Teleskop, kızılötesi dalga boyunda yapacağı gözlemler ile, görünür ışıktı görünmeyen ve yıldızların doğum evi niteliğindeki bulutsuların içlerini de görüntüleyerek yeni keşifler yapmış olacak.
Dünya'dan 1,5 milyon km uzaklıktaki Güneş ve Dünya'nın kütle çekim etkilerinin sıfırlandığı 2. Lagrangi (L2) noktasına yerleştirilen teleskop, Dünya'nın etkisinde kalmadan her an her yeri görüntüleyebilmekte. Teleskobun görev süresi 5-10 sene olarak belirtilse de mevcut kapasitesinden dolayı kısa süre içinde birçok keşif yapacağı tahmin ediliyor.
Hublel Uzay Teleskobu ile arasında fark nedir?
1990 senesinden itibaren hizmet vermeye devam eden ve çektiği görüntüler ile herkesi şaşırtan Hubble Uzay Teleskobu birçok keşfe öncülük etmiştir. Yaşadığı teknik arızalara rağmen halen çalışan Hubble, 32 sene öncesi teknolojisi ile donatıldığında James Webb'e kıyasla fazlasıyla ilkel bir teleskop.
James Webb, 6,2 ton ağırlığı ile Hubble'ın yarısı kadar, 6,5 metrelik ayna çapı ile de Hubble'ın üç katı. Bundan dolayı da James Webb'le daha uzaklara bakmak mümkün hale geliyor. Ayrıca Hubble sadece görünür ışıklarda gözlem yapabiliyor. James Webb ise kızılötesi gibi diğer dalga boylarında da gözlem yapabilmekte.
Hubble, yerden 550 km yükseklikte olduğu için kısıtlı gözlem alanı ile süreye sahiptir. Fakat James Webb, 1,5 milyon km uzakta bulanan L2 noktasında yer aldığı için böyle bir durum yoktur. Ancak bunun avantajıyla birlikte dezavantajı da vardır. Çünkü Hubble'da bir arıza olduğunda astronot yollayarak müdahale etme imkanı vardır ancak James Webb'de bu durum söz konusu değildir.
James Webb ismi nereden geliyor?
Projenin başında Yeni Nesil Uzay Teleskobu ismi verilen teleskobun ismi 2002 senesinde James Webb olarak değiştirildi. James Edwin Webb, 1961 ve 1968 yıllarında Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi Nasa'nın ikinci yöneticisi olarak görev yapmış ve bu sürede ABD'nin ilk insanlı uzay yolculuklarını başlatan Gemini Projesi'nin öncüsü olmuştur.
James Webb'in karşılaşabileceği tehlikeler nelerdir?
Güneş'ten gelen zararlı etkenlerden korunabilmesi için James Webb'e beş katlı tabakadan oluşan geniş bir Güneş Kalkanı yerleştirildi fakat büyük bir Güneş fırtınasında hasar alması kaçınılmaz bir durum.
Aynı zamanda uzaydaki irili ufaklı mikrometeoritler de teleskop için tehdit unsuru. Öyle ki görevine yeni başlamasına rağmen 22 ve 24 Mayıs tarihlerinde mikrometeoritin çarpmasının sonucunda aynasında ufak bir hasar olduğu tespit edilmiştir.
Ertelenme nedeni nedir?
Hubble Uzay Teleskobu daha uzaya dahi gitmemişken, planları yapılan James Webb'in 2007 senesinde görevine başlaması planlanıyordu. Fakat siyasi nedenler, iletişim sorunları, ekonomik şartlar ve pandemiden dolayı proje birçok kez ertelendi. Ayrıca bu süreçte projenin maliyeti de her geçen gün artmaya başladı. Tüm bunlar sonucunda umutları tükenmeye başlayan bilim insanları James Webb'i 25 Aralık 2021 tarihinde uzaya fırlatarak mutlu sona ulaştılar.
