Galaksinin sırlarını çözmek için James Webb Uzay Teleskobu'nu uzaya gönderen bilim insanları bu kez de dünyanın en güçlü teleskoplarından William Herschel'a bağladıkları yeni bir cihaz sayesinde 1000 yıldızı tarayacak. Araştırmacılar Weave adı verilen cihaz sayesinde, galaksinin nasıl oluştuğuna dair detayları ortaya çıkarmayı umuyor.
Karar Haber Merkezi
James Webb Uzay Teleskobu'nu geçtiğimiz yıl uzaya göndererek evrenin sırlarını çözmek için tarihi bir adım atan bilim insanları bu kez de dünyadan evrenin oluşumunu çözmek için önemli bir eşiği geride bıraktı.
Bilim insanları İspanya'daki La Palma adasında bulunan dünyanın en güçlü teleskoplarından William Herschel'a (WHT) bağladıkları yeni bir cihaz sayesinde, galaksimizin nasıl oluştuğuna dair detayları ortaya çıkarmayı umuyor. Böylece teleskop saatte 1000 yıldız tarayabilecek.
Cihaz 10 yılda geliştirildi
WHT'ye bağlanan süper hızlı haritalandırma cihazı, her yıldızın oluşumunu ve hızını analiz edecek. Bu da içinde bulunduğumuz Samanyolu galaksisinin milyarlarca yılda nasıl oluştuğunu gösterecek.
Weave adı verilen bu cihazı geliştirmek için 10 yılı aşkın süre çalışan Oxford Üniversitesi'nden Prof. Gavin Dalton, icatlarının çalıştığını görmekten dolayı ekip olarak çok heyecanlı olduklarını, bir sonraki adımla yeni bir maceranın başladığını söylüyor.
Weave'in robotik parmakları, her biri bir yıldızı işleyen binlerce optik fiberi yönlendiriyor.
Ayrı ayrı 80 bin parça
Weave cihazı, çalışmalarını yürütmek üzere Kanarya Adaları'ndaki La Palma'da bulunan WHT'ye yüklendi. Bu mühendislik mucizesinin 80 bin tane birbirinden ayrı parçası bulunuyor.
Gökyüzünde WHT'nin işaret ettiği her alanda, astronomlar binlerce yıldızın yerini belirliyor. Weave'in robotik parmakları da, alandaki her bölgeye bir optik fiber (ışığın yönlendirebildiği tüpler) yerleştirerek bağlantılı yıldıza odaklanıyor. Bu fiberler küçük teleskopları etkiliyor ve her biri tek bir yıldızdan ışığı yakalayarak diğer bir araca gönderiyor.
Bu da onu gökkuşağı spektrumuna ayırıyor, böylece yıldızın kökeni ve tarihi ortaya çıkıyor.
Yıldızın, yönü yaşı hesaplanacak
Tüm bunlar sadece bir saatte tamamlanıyor. Bu işlem tamamlandıktan sonra, o sırada hazırlanan optik fiberler bir sonraki hedef için harekete geçiyor.
İlk başta daha küçük bir yıldız grubundan oluşan, milyonlarca yıl boyunca diğer cüce galaksilerle karışmasıyla ve yeni galaksilerden gelen yıldızların katılımıyla büyüyen sarmal galaksi Samanyolu'nda 400 milyar kadar yıldız bulunuyor.
Weave, gözlemlediği yıldızın hızı, yönü, yaşını hesaplayabiliyor ve Samanyolu'ndaki yıldızların hareketinin bir resmini oluşturuyor.
"Tüm galaksileri izleyebileceğiz"
Prof. Dalton'a göre bu icatla, Samanyolu'nun tüm oluşumunun daha önce hiç görülmediği kadar detaylı şekilde ortaya koyulması mümkün olacak. Dalton "Kozmik zamanda Samanyolu'nun inşasında ona entegre olmuş tüm galaksileri izleyebileceğiz ve bunların yeni bir yıldız oluşumunu nasıl sağladığını görebileceğiz" dedi.
"Sorularımıza cevap bulacağız"
WHT ile çalışan Dr. Marc Balcells BBC'ye, Weave'in galaksilerin oluşumunu anlamamıza yardımcı olacağını söyledi.
"Yıllardır astronominin altın çağında olduğumuz söyleniyordu" diyen Balcelles, gelecekte çok daha önemli gelişmelerin olacağını ifade ediyor:
"Weave, astronomların onlarca yıldır cevaplamaya çalıştığı, 'Büyük bir galaksinin oluşumunda kaç tane parça bir araya geliyor ve kaç tane galaksi birleşerek Samanyolu'nu oluşturdu' gibi sorulara cevap verecek".
Projeden uzman Dr. Cecilia Farina, Weave sayesinde bulmayı ummadıkları pek çok sayıda şeyin bulunacağını söylüyor ve ekliyor: "Çünkü evren sürprizlerle dolu."
