Sekiz milyarı aşan insan nüfusunu dünya kaldırabilir mi sorusu havada asılı dururken şaşırtıcı gelişmeler de oluyor.
GÜLAY ERDEMLİ
Teknoloji milyarderleri daha fazla doğumun gezegeni kurtaracağını düşünüyor. 10 çocuk babası Elon Musk ve yeni nesil pronatalistler (doğumların artmasını, insanların daha fazla üremesini destekleyenler) dünyada düşen doğum oranları konusunda endişeli olduklarını açıklıyor. Soğanın kilosu olmuş 35 TL, bebek bezi, maması, okulu şusu busu bize şimdilik uymaz bunlar! Ağam bizimle eğlenir…
Çin’de geçen yıl doğumlardan daha fazla ölüm görülmesine, ülke nüfusunun 60 yıl sonra ilk kez düşmesine bile takmış Elon Musk. Doğum oranlarındaki düşüşün varoluşsal bir krizin habercisi olduğu görüşünü tweetledi. Nüfus çöküşü konusunda alarm zillerinin çaldığını, insanlığın sorununun nüfus fazlalığı olmadığını iddia etti.
Pronatalizmin yeniden canlanmasına neden olan doğum yanlısı yeni ‘aktivistler’ arasında en popüleri Elon Musk. Bu aktivistler dünyanın demografik çöküşün eşiğinde olduğunu savunuyor ve önlem alınmazsa sonuçlarının korkunç olacağını savunuyorlar. Onlara göre artan emekli nüfusunu beslemek sorun yaratacak, inovasyonlar azalacak, yaşam standartları düşecek. Tesla’nın patronu uygarlığın çökeceğini bile söyledi, düşünün artık, hatta iklim değişikliğinden bile daha büyük bir riskmiş doğum oranlarının düşmesi.
Ünlü pronatalistler arasında Malcolm ve Simone Collins çifti de var. Aslında sinir bilimci olan Malcolm Collins ve pazarlama gurusu kabul edilen Simone Collins milyarder iş insanları. Collins ailesi Silikon Vadisi’nin gençlik çalışmalarına büyük miktarda para aktarıyor ama yaşamı uzatma çalışmalarının insanlığı kurtaramayacağına inanıyorlar. Dünyayı çocuk sahibi olmak kurtarır diyorlar. Çiftin üç çocuğu var, en az dört çocukları daha olmasını istiyorlar. Şu anda farelerde test edilen ama ileride insan embriyolarının yaratılmasını sağlayacak bir üreme sürecinin gerekliliğine inanıyorlar. Bir laboratuvar bebekleri eksikti zaten!
Milyarderler doğumların artması gerektiğini savunurken karşıt görüşte olanlar zenginlerin dünyayı ‘genetik olarak üstün’ çocuklarla doldurmak istediğini haykırıyor. Yeni nesil pronatalistlerin çarpık bir ütopyadan hareket ettiği, gezegenin umurlarında olmadığı, dünyayı kendi genlerine benzeyen ‘süper çocuklar’la doldurmak istedikleri yönünde şiddetli eleştiriler de var.
Pek çok bilim insanı ise asıl sorunun yeterince bebek doğmaması değil iklim değişikliği olduğu konusunda hemfikir.
METAVERSE, CHATBOT... BİRAZ DA FÜZYON KONUŞALIM...
Milyarderlerin ne yapacağını kestirmek zor. Kimi metaverse’e, kimi yapay zekaya taktı... Biz garip faniler bu yarışı ve gelişmeleri anlayabilmek için beynimizi patlatıyoruz. Şimdi de füzyon enerji yarışı başladı.
Nükleer füzyon, iki atom çekirdeğinin birleşerek daha büyük bir atom çekirdeği oluşturmasıyla meydana geliyor. Bu süreç de büyük bir enerjinin ortaya çıkmasını sağlıyor. Bu tepkimenin olması için çok yüksek sıcaklıklar gerekiyor. Güneş enerjisinin kaynağı da füzyon tepkimeleri... Özetle bu sistem sınırsız bir enerji vadediyor.
Eğer pratikte uygulanması başarılı olursa 21. yüzyılın en önemli başarılarından biri olacağı söylenen füzyon enerji üretimi yarışında Amazon’un eski CEO’su Jeff Bezos ve Microsoft’un patronu Bill Gates başı çekiyor. ChatGPT’yi hayatımıza sokan OpenAI şirketinin CEO’su Sam Altman da bir nükleer füzyon girişimine milyonlarca dolar yatırım yaptı.
Füzyonla enerji üretme hayali yeni değil aslında ancak laboratuvar ortamında bu enerjiyi elde etmek mümkün olmamıştı. Aralık ayında ABD’deki ulusal bir tesiste yapılan çalışmalarda ilk kez füzyonla enerji elde edildiği açıklandı. Bu çok büyük bir enerji değildi ama yine de önemli bir gelişme olarak görüldü ancak kimi uzmanlara göre bu yolla yüksek miktarda enerji elde etmek sadece bir seraptan ibaret. Çok yakın bir gelecekte füzyon santrallerinin kurulması için önümüzde uzun bir yol var gibi görünüyor.
Ancak bu alandaki çalışmalar tam gaz devam ediyor. Massachusetts Institute of Technology’nin şirketi olan Commonwealth Fusion System, bilinen en büyük füzyon girişimi olarak kabul ediliyor. Şirket, Microsoft kurucusu Bill Gates’in yatırım yaptığı yerler arasında ve Salesforce CEO’su Marc Benioff ve Bill Gates de dahil olmak üzere yatırımcılardan 250 milyon doların üzerinde para topladı. Şirket, 2025 yılına kadar 50 megavat füzyon gücü sağlayacak bir gösteri reaktörü inşa etmeyi hedefliyor.
Jeff Bezos ve Sam Altman 2030 yılına kadar 100 megavat füzyon enerjisi üretecek bir reaktör inşa etmeyi hedefleyen Helion Energy’yi destekliyor. Liste aslında uzayıp gidiyor...
Füzyon enerjiye devasa yatırım yapan teknoloji devleri, bu enerjiyi iklim sorunlarını çözebilecek bir gelişme olarak görüyor. Sadece ulvi bir amaçları yok tabi, füzyon enerji trilyon dolarlık enerji piyasasında oyunun kurallarını baştan yazabilecek bir potansiyel olarak görülüyor.
CHATGPT İLE EKONOMİNİN GİDİŞATINI KONUŞTUK
Düşünün elinizde kahveniz, chatbotları (yapay zeka destekli sohbet robotları) almışsınız karşınıza ne olacak bu ülkenin hali diye tartışıyorsunuz. Hangisi daha akıllı tartışılır ama chatbot’ların listesi sürekli uzuyor. İki hafta önce Amazon, Bedrock sistemini tanıttı. ChatGPT’yi artık söylemeye bile gerek yok. Google ‘Bard’ adlı sistemin denemelerini İngiltere ve ABD’de yapmaya başladı. Microsoft, ChatGPT destekli Bing sistemi için şimdilik bekleme listesine isminizi yazıyor. Çin’de Alibaba ve Baidu yapay zeka çalışmalarına başladı.
Makale yazabilen, web sitesi tasarlayan, kod yazan bu sistemler ele avuca sığmıyor artık. Akıllı telefonlar ve internet olmadan nasıl bazı işleri hallediyorduk diye düşünüyoruz ya, yakında bu cin gibi asistanlarımız yokken hayat nasıldı diye hatırlamaya çalışacağız belki de!
Portsmouth Üniversitesi Ekonomi ve Finans Bölümü öğretim üyelerinden Eun Young’un The Conversation’da yayınlanan makalesi ise sohbet robotlarıyla ilgili başka bir tartışmayı gündeme getiriyor: ‘ChatGPT gibi bir yapay zeka yatırımlarınız için ne yapabilir?’
Young’un görüşüne göre, ChatGPT ve benzeri teknolojiler ‘sanal’ kişisel yatırım danışmanımız olabilir. En son finansal haberleri, verileri anlamaya yardımcı olan bir uzman gibi düşünün. İş dünyasından haberleri, verileri onlar sayesinde kolayca takip edebiliriz. Aslında benzeri araçlar bazı şirketler tarafından halihazırda kullanılıyor. Örneğin Morgan Stanley’nin kullandığı yapay zeka modelleri, hisse senedi fiyatlarını tahmin etmek için finansal tabloları, makaleleri, en son finansal haberleri, verileri takip ediyor.
Yakın zamanda yapılan bir çalışmada (henüz tam olarak incelenmemiş olsa da) ChatGPT’nin borsa performansı hakkında haber başlıklarından yaptığı analiz test edildi. ChatGPT, bir başlığın şirketin hisse senedi fiyatları için iyi, kötü ya da alakasız olup olmadığını belirleyip bir analiz yaptı. Söz konusu araştırmada ChatGPT’nin yanıtları ile borsa hareketleri konusunda yüksek bir korelasyon bulundu ve getirilerin yönünü tahmin etmede fena bir yetenek göstermedi. Aman dikkat bu asla bir yatırım tavsiyesi değil, zaten bizim borsayı tahmin etmek için bütün chatbotlar bir araya gelse ne kadar başaralı olabilirler emin değilim.
Young’un yazısında bir başka çalışmadan daha bahsediliyor. ChatGPT, ABD merkez bankasından gelen duyuruların finansal piyasalar için ne anlama geleceğini anlamak konusundaki becerileri değerlendirildi. Sonuçlara göre ChatGPT, diğer profesyonellere göre daha başarılı.
Yapay zekanın, piyasa trendlerini analiz etmenin dışında, bireysel yatırımcılar için portföy oluşturmak amacıyla kullanılması da mümkün olacak gibi görünüyor...
