Milli Mücadele’yi ateşleyen Kuva-yı Milliye ruhunun, Ankara’da doğal olarak meydana gelmesi, Ankara’nın Milli Mücadele’de bir sembol haline gelmesinde ve başkent oluşunda önemli rol oynadı…
İstanbul’dan gelen Mebusan Meclisi üyeleri ve Mustafa Kemal Paşa, ileriki dönemlerde Kurtuluş Savaşına dönüşecek olan adımlarını planlamak için Ankara’da buluştu. Burada halk ve Seğmenler Paşa ve beraberindeki coşku ve sevinçle karşıladı. Anadolu’nun mütevazı şehri Ankara, savaşın merkezi olurken aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin de başkenti oldu…
ANKARA NE ZAMAN BAŞKENT OLDU?
Çetin savaşların yaşandığı Milli Mücadele döneminin merkezi haline gelen ve hayati pek çok karar imza atılan Ankara, 13 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin başkenti oldu.
Birinci Dünya Savaşı’ndan mağlubiyetle çıkılmasının ardından, yurdun düşman askerleri tarafından işgal edilmesi üzerine, 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa, Samsun'a ayak basarak Milli Mücadele'yi başlatan ateşi yaktı.
Kurtuluş hazırlığı Mustafa Kemal Paşa’nın Amasya, Erzurum, Sivas gibi illerde yaptığı toplantı ve genelgelerle yapıldı. İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti iken, cephelerden eşit uzaklıkta olan Ankara güvenliği nedeniyle, savaşın yönetildiği bir merkez haline geldi.
12 Ocak 1919'da, son Osmanlı Mebusan Meclisi toplandı, 16 Mart 1919 tarihinde ise İngilizler İstanbul’a girdi ve Mebusan Meclisi’ni dağıttı, pek çok milletvekili, Anadolu’ya kaçtı, yakalananlardan pek çoğu tutuklandı.
Bu olaylarla birlikte, artık İstanbul, Osmanlı Mebusan Meclisi'nin toplanabileceği bir şehir olmaktan çıkmıştı ve yeni bir başkent ihtiyacı doğmuştu.
Mustafa Kemal Paşa, 19 Mart 1919 tarihinde, bazı komutanlık ve illere, "Türk ulusu kendi yaşamını ve bağımsızlığını koruyacaktır." Yazılı bir genelge gönderdi. Bu genelgenin ardından, İstanbul’dan gelen, Osmanlı Mebusan Meclisi üyeleri, Ankara’da bir araya gelmeye başladı.
27 Aralık 1919 tarihinde, Temsilciler Kurulu üyeleri ve Mustafa Kemal Paşa Ankara’ya geldi. Burada Seğmenler ve halk tarafından büyük coşku ve sevinçle karşılanan Mustafa Kemal Paşa, Kurtuluş Savaşı çalışmalarına bu şehirde devam etti. Savaşın planları bu kentte hazırlandı ve düzenli ordu kurulması kararı Ankara’da alındı.
23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi Ankara’da açıldı, bu şehir 29 Ekim 1923 tarihinde ilan edilen Cumhuriyet'e kadar pek çok olaya tanıklık etti.
Ankara’da kurulma kararı alan ordular Sakarya'da, İnönü'de, Dumlupınar'da düşmanı yenilgiye uğrattı. 30 Ağustos 1922 tarihinde kazanılan Başkomutanlık Savaşı ile Kurtuluş Savaşı tamamlanmış oldu.
Dışişleri Bakanı İsmet Paşa (İnönü) 13 Ekim 1923 tarihinde beraberindeki 14 milletvekili ile Ankara'nın başkent olması için Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne yasa önerisi sundu. Meclis'te oylanan öneri kabul edildi ve Ankara, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin başkenti seçildi.
NEDEN BAŞKENT OLDU?
Ankara’nın başkent oluşunun farklı nedenleri bulunmaktadır.
Bunlar;
Ankara’nın stratejik, coğrafi ve jeopolitik konum açısından uygun olması, Anadolu’nun orta bölgesinde yer alması ve bu özelliği ile güvenli olması, etrafını çeviren dağların işgal edilmeyi güçleştirmesi.
Milli Mücadele’yi ateşleyen Kuva-yı Milliye ruhunun, Ankara’da doğal olarak meydana gelmesi ve bu nedenle Ankara’nın Milli Mücadele’de bir sembol haline gelmesi.
Ankara’nın daha önce işgal edilmemiş olması.
Ankara’nın, Anadolu’nun tam merkezinde olmasına rağmen Batı Cephesi’ne de yakın olması.
İstanbul’dan ve Batı Anadolu’dan gelen demir yollarının Ankara’ya kadar ulaşarak, ulaşım ve haberleşme imkânını daha kolay sağlaması.
Yaşanan olayların ardından halkın İstanbul’un toplumsal ve siyasal çevresine güvensizliğinin artmış olması.
Ankara’nın İstanbul’a yakın olması sebebiyle İstanbul’daki gelişmeleri daha kolay ve sıkı şekilde takip etme olanağına sahip olması.
