Sudan’da ordu ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (RSF) arasındaki çatışmalar, ülkeyi dünyanın en büyük açlık krizlerinden birine sürükledi. Birleşmiş Milletler (BM) destekli Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması (IPC) raporuna göre, 375 bin kişi açlıktan ölümün eşiğinde, 6,3 milyon kişi ise aşırı düzeyde gıda yetersizliğiyle mücadele ediyor.
Raporda, Darfur ve Kordofan bölgelerinin bazı kesimlerinde kıtlığın fiilen başladığı, açlık ve ölümlerin hızla arttığı bildirildi.
RAPORA GÖRE 21 MİLYONDAN FAZLA KİŞİ GIDA GÜVENSİZLİĞİ İÇİNDE
IPC’nin son raporuna göre, 2024 Eylül ayı itibarıyla Sudan nüfusunun yüzde 45’ine denk gelen yaklaşık 21,2 milyon kişi, “kronik gıda ve geçim krizi” olarak tanımlanan 3. seviye gıda güvensizliğiyle karşı karşıya kaldı.
Bunlar arasında 6,3 milyon kişi, “acil insani durum” olarak nitelendirilen 4. seviye, 375 bin kişi ise açlıktan ölümün eşiğinde olduklarını gösteren 5. seviye “insani felaket” kategorisinde yer aldı.
Raporda, Darfur’daki El-Faşir ve Güney Kordofan’daki Kadugli kentlerinde kıtlığın başladığı, son aylarda çatışmaların yoğunlaştığı Darfur ve Kordofan’daki 20 bölgenin de kıtlık riski altında bulunduğu belirtildi.
Ayrıca bu bölgelerde “geçim kaynaklarının tamamen çöktüğü, yetersiz beslenmenin kritik düzeyde arttığı ve ölümlerin yaygınlaştığı” vurgulandı.
EL-FAŞİR: KATLİAMLARIN VE AÇLIK KRİZİNİN MERKEZİ
500 günden uzun süren kuşatmanın ardından RSF’nin Kuzey Darfur’un başkenti El-Faşir’i ele geçirmesi, açlık krizini daha da derinleştirdi.
Birleşmiş Milletler, RSF güçlerinin ilerleyişi sırasında aralarında insani yardım çalışanlarının da bulunduğu yüzlerce sivilin öldürüldüğünü, çok sayıda kişinin barikatlar arkasında mahsur kaldığını açıkladı.
Geçtiğimiz yılın ekim ayından bu yana 71 bin kişinin El-Faşir’den kaçtığı, bu kişilerin yol boyunca “katliam, kaçırma ve cinsel şiddet” olaylarına maruz kaldığı belirtildi.
Kuşatma boyunca şehirde gıda, ilaç ve temel ihtiyaç malzemelerine erişimin tamamen kesildiği; iletişim altyapısının da zayıf olması nedeniyle yaşananların boyutunun hâlâ tam olarak bilinmediği ifade ediliyor.
KORDOFAN’DA KUŞATMA SÜRÜYOR
Güney Kordofan eyaletinin yönetim merkezi Kadugli’nin de aylardır RSF kuşatması altında olduğu ve on binlerce sivilin bölgede mahsur kaldığı bildiriliyor.
RSF’nin, ordunun başkent Hartum’u geri almasının ardından, batıdaki Darfur ve merkezdeki Kordofan bölgelerine yönelerek ikmal hatlarını güvence altına almak istediği belirtiliyor.
BM destekli kuruluş, daha önce Sudan’da 5 bölgede kıtlık ilan edildiğini, bunlardan üçünün RSF ilerlemesiyle boşalan El-Faşir yakınlarındaki mülteci kamplarında tespit edildiğini duyurmuştu. Diğer iki bölge ise Güney ve Batı Kordofan’da bulunuyor.
Raporda ayrıca Tawila, Melit ve Tawisha bölgelerinin de kıtlık riski altında olduğu uyarısı yer aldı.
UCM: EL-FAŞİR’DE SAVAŞ SUÇLARI İŞLENMİŞ OLABİLİR
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), El-Faşir’in RSF tarafından ele geçirildiği süreçte savaş suçları işlendiği şüphesiyle soruşturma başlattığını duyurdu.
UCM Savcılığı, “El-Faşir’den gelen toplu katliam, tecavüz ve diğer ağır suçlara ilişkin iddialar derin bir endişe ve alarma neden olmaktadır” açıklamasını yaptı.
Açıklamada ayrıca, “Devam eden soruşturma kapsamında El-Faşir’de işlendiği iddia edilen suçlarla ilgili delillerin muhafaza edilmesi ve toplanması için hızlı adımlar atılmaktadır. Bu deliller gelecekteki kovuşturmalarda kullanılacaktır.” ifadelerine yer verildi.
40 BİNDEN FAZLA ÖLÜ, 14 MİLYONDAN FAZLA YERİNDEN EDİLEN
BM verilerine göre Nisan 2023’ten bu yana süren savaşta 40 binden fazla kişi hayatını kaybetti, 14 milyondan fazla kişi yerinden edildi. Salgın hastalıklar ve açlık nedeniyle ölümlerin her geçen gün arttığı, sağlık sisteminin ise neredeyse tamamen çöktüğü bildiriliyor.
SUDAN İÇ SAVAŞININ ARKA PLANI
Sudan’da 2019’da eski Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir’in devrilmesinin ardından geçici hükümet kurulmuş, sivil ve askeri gruplardan oluşan konsey yönetimi devralmıştı. Başbakan Abdullah Hamduk, 2021 yılında ordu ve RSF’nin ortak darbesiyle görevden alınmış, bu süreçte ekonomik çöküş ve kitlesel protestolar başlamıştı.
Ordu ile RSF arasındaki güç mücadelesi 15 Nisan 2023’te açık çatışmaya dönüştü. O tarihten bu yana ülke genelinde milyonlarca sivil, açlık, hastalık ve şiddet sarmalında hayatta kalmaya çalışıyor.
