Polonya’da genel seçimleri kazanan eski Polonya Başbakanı Donald Tusk liderliğindeki Sivil Koalisyon'un (KO) hükümeti kurması durumunda en büyük rakibi, PİS (Hukuk ve Adalet Partisi) değil, üyelerinin tümü PİS tarafından atanan Polonya Anayasa Mahkemesi olacak.
KARAR/ALMANYA
Türkiye’den sonra Almanya’da Anayasa Mahkemesi krizi yaşanmasının artından şimdi de Polonya bir krizle karşı karşıya. Polonya’da Ekim ortasında yapılan seçimleri kazanan Donald Tusk liderliğindeki KO iktidara gelse bile muktedir olamama tehdidi altında. Tusk, parlamentoya girmeyi başaran Üçüncü Yol İttifakı ve Sol Parti ile hükümet kurma konusunda uzlaştı. Ancak bu hükümet kurulduğunda karşılarında üyelerinin tamamı siyasi rakipleri PİS tarafından seçilen Anayasa Mahkemesi olacak ve hükümetin aldığı tüm önemli kararları engelleme tehlikesi bulunacak.
Ekim ortasında yapılan yeni seçimlerden sonra Polonya’da siyasi gündemin merkezinde anayasa mahkemesi var. Sekiz yıl önce iktidara gelen PİS, tüm tartışmalara rağmen anayasa mahkemesinin toplam 15 üyesini kendisi belirlemeyi başardı. Bu üyelerden bazıları üyeliğe atanmadan önce aktif şekilde PİS adına siyaset yapıyordu.
Donald Tusk
Yeni hükümeti kuracak olan Tusk koalisyonu da “hukuk devletine yeniden dönme’’ sözü verirken ilk iş olarak anayasa mahkemesinden başlayacaklarını söyledi. Yeni koalisyon, hükümeti kurar kurmaz gerekli yasal değişikliklerini yapacak.
ANAYASA MAHKEMESİNDEN İLK HAMLE
Polonya Anayasa Mahkemesi de yeni hükümetin hayatını zorlaştıracak ilk adımı attı. Mahkeme bugün AB Adalet Divanı’nın kararlarına uymayan ülkelere ceza uygulamasına yönelik AB antlaşması şartlarının Polonya Anayasa’sı ile uyumlu olup olmadığını karar verecek.
Mahkeme bu davayı AB’nin Polonya’ya yüksek para cezaları vermesi üzerine Adalet Bakanı Zbigniew Ziobro’nun başvurusu ile 2021 yılında görüşmeye başlamış ancak AB’nin korona yardımlarına ihtiyacı olan hükümetin ricası üzerine kararı sürüncemede bırakmıştı. Ancak mevcut hükümet yeni hükümeti zor durumda bırakmak amacıyla bu çekincesini kaldırdı.
Adalet Bakanı Ziobro ayrıca giderayak AB CO2 emisyon ticaretinin anayasaya aykırı olduğu yönünde bir şikayette bulunarak yeni hükümetin kucağını bir problem daha bıraktı. Şikayetin gerekçesinde AB tarafından zorlanan emisyon ticareti nedeniyle enerji fiyatlarının artması.
YENİ HÜKÜMET MÜCADELEDE KARARLI
Mevcut anayasa mahkemesi üyelerinin yasal görev süresi 2027 yılına kadar sürüyor. Bu hemen hemen kurulacak hükümetin resmi görev süresine eşit bir zaman dilimi. Kurulacak yeni hükümet bu sorunla PİS gibi hukuk dışı siyasi hamlelerle değil yasalar içerisinde mücadele edeceğini açıkladı.
PİS 2015 yılında Anayasa Mahkemesi’ne boş üyelik olmamasına rağmen üç üye atamıştı. O dönem PİS’in çoğunlukta olmadığın anayasa mahkemesi bunun anayasaya uygun olmadığına karar vermiş ancak PİS siyasi aldatmacalarla bu karara uymamıştı. Yeni hükümet o dönem anayasa mahkemesinin aldığı kararın parlamentoda oy çokluğu ile onaylanması halinde geçerli olacağını iddia ediyor. Yeni hükümetin eski vesayetle ilk mücadelesi bu oylama olacak.
