MİNE AÇAR
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yer alan “Dijital Türk Lirası: Fayda ve Fırsatlar” başlıklı analizde, dijital Türk lirasının, dolaşıma girdikten sonra tamamlayıcı bir ödeme kanalı oluşturulması, finansal kapsayıcılık oranının artırılması, gelişen yenilikçi kullanım alanları için bir taban oluşturulması ve ödemelerde bölünmüşlüğün azaltılması gibi çeşitli katkılar sağlamasının beklendiğini belirti. Duyurunun ardından Karar Ekonomi’nin görüştüğü finans uzmanları “Bu iş yapılamaz, zor” dedi. ABD, 25 Ocak’ta aldığı kararla FED’in dijital dolar uygulamasını iptal etti. Bu karar Trump’ın seçim vaadiydi. Koltuğa oturur oturmaz ilk attığı imzalar arasında yer aldı.
Kararın gerekçesi olarak da dijital para birimlerinin ekonomik aktiviteye zarar vereceği ve kripto paraların gelişmesini engelleyeceği sıralandı. Türkiye’nin de kripto paralarla ilgili önemli projeleri var. Dijital para bu projelere zarar verebilir. Uzmanlar, Türk ekonomisindeki dolarizasyonu da azaltacak kripto para sektörünün dijital para projesi ile sıkıntıya girebileceğini söyledi. Ayrıca bu uygulama Türkiye’nin gözlemci üye olduğu ve tam üyelik başvuru daveti aldığı BRICS’in doların rezerv para olmasına karşı başlattığı kripto para çalışmasına da ters düşebilir.
SPEKÜLATİF ATAKLARA NEDEN OLABİLİR: Merkez Bankası dijital para sistemi, kağıt paranın yerini Merkez Bankası tarafından üretilen, yönetilen ve denetlenen dijital paranın aldığı sistemdir. Uzmanlar bu sistemin kağıt paraya göre bazı avantaj ve dezavantajları olduğunu belirtti. Sistemin siber saldırı, spekülatif atak, güven eksikliği, sisteme uyum saglamada zorlananların olması, altyapı yetersizliği, düzenleme ve denetim eksikliği ve fiyat istikrarsızlığı ve para ikamesi gibi bazı dezavantajları olabileceğine vurgu yapıldı.
VATANDAŞA AVANTAJI DÜŞÜK MASRAF: Sistem doğru yönetildiğinde birçok avantajı da bulunuyor. Bunların en başında doğrudan vatandaşı ilgilendiren daha düşük maliyetleriyle bankacılık işlemlerinden yararlanmak. Bunun yanı sıra işlem hızının artması, kayıt dışı ekonominin azalması, vergi kayıplarının azalması, reel faiz oranlarının düşmesi, ekonomik gelişmenin hızlanması ve salgınlara karşı koruma sağlaması olumlu yönler olarak karşımıza çıkıyor. Sistemin avantajlarının daha baskın olması ülkeleri dijital paraya geçişe zorluyor. Çin, İsveç, Tayland, Ukrayna, Uruguay ve Güney Kore bu konuda pilot uygulama yapan ülkeler. Pilot uygulamaların başarılı olması halinde yakın gelecekte küresel ölçekte dijital paraya geçiş hızlanabilecek.
