FAO, Küresel Gıda Fiyatları Endeksi Ağustos’ta bir önceki aya göre yüzde 2,1 düşüşle 121,4’e gerilediği paylaşılmıştı. Türkiye’de ise durum tam tersi işliyor. Gıda fiyatları hızla artışa devam ederken temelde de sorun var. Üretimde enflasyon durmaz iken tarlada da maliyetler uçuyor. Tarım-ÜFE aylık yüzde 3,83, yıllık yüzde 76,35 arttı. Bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 40,31, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 76,35 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 97,21 artış gerçekleşti.
Türkiye’de ne üreticinin ne de tüketicinin enflasyonu durmak bilmiyor. Maliyet çukurundan çıkmaya çalışan üreticiler tarladan da istediği verimi alamıyor. Artan fiyatlar ve kuraklık sonrasında zor günlerin geleceği beklentisiyle hareket etmeye çalışan üreticinin enflasyonunda yükseliş hız kesmiyor. Dünyada bile gıda fiyatları hızla gerilerken, bizde artış temelden devam ediyor. Geçen hafta açıklanan Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Küresel Gıda Fiyatları Endeksi Ağustos’ta bir önceki aya göre yüzde 2,1 düşüşle 121,4’e geriledi.
Bu verilere göre, dünyada gıda fiyatları geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 11,8 düştü. Bizde ise durum tam tersi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) aylık yüzde 3,83, yıllık yüzde 76,35 arttı. Bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 40,31, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 76,35 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 97,21 artış gerçekleşti.
Sektörlerde bir önceki aya göre balık ve diğer balıkçılık ürünlerinin fiyatlarında yüzde 0,30 azalış, ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 0,20 artış ve tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 4,03 artış meydana geldi. Ana gruplarda bir önceki aya göre tek yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 2,16 artış, canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 3,39 artış ve çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 9,17 artış oldu.
Bir önceki aya göre fiyat azalışının yüksek olduğu alt gruplar yüzde 16,12 ile diğer ağaç ve çalı meyveleri ile sert kabuklu meyveler ve yüzde 1,99 ile lifli bitkiler oldu. Aylık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise yüzde 13,87 ile tropikal ve subtropikal meyveler ve yüzde 9,55 ile yumuşak çekirdekli meyveler ve sert çekirdekli meyveler oldu. Yıllık fiyat artışının düşük olduğu alt gruplar sırasıyla yüzde 8,84 ile lifli bitkiler ve yüzde 22,32 ile tahıllar (pirinç hariç), baklagiller ve yağlı tohumlar oldu. Buna karşılık yıllık fiyat artışının yüksek olduğu alt gruplar ise sırasıyla yüzde 146,04 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular ve yüzde 131,93 ile yumuşak çekirdekli meyveler ve sert çekirdekli meyveler oldu.
DÜNYADA DÜŞÜŞ BAŞLADI
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Küresel Gıda Fiyat Endeksi’nin geçen ay zayıf talep ve verimli bitkisel yağ ve süt üretimi nedeniyle yüzde 2,1 düşerek 121,4’e gerilediğini belirtti. Göstergeler, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle tahıl ihracatının Mart 2022’de kesintiye uğrayarak rekor seviyelere ulaşmasından bu yana yüzde 24 geriledi.
DESTEKLER AÇIKLANDI GÜBRE FİYATI AYNI KALDI
Üreticilere yapılacak 2023 yılı tarımsal desteklemelere ilişkin Cumhurbaşkanı kararı, Resmi Gazete’de yayınlandı. Birçok üründe gübre desteği geçen yıla göre değişmeyerek dekara 21 lirada kalırken; mazot desteğinde de bazı ürünlerde 30 ile 50 TL arasında değişiklik yapıldı. 2023 yılında yapılacak tarımsal desteklemeler ve 2024 yılında uygulanacak sertifikalı tohum kullanım desteğine ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı, bugün Resmi Gazete’de yayınlandı. Birçok üründe gübre desteği geçen yıla göre değişmeyerek dekara 21 lirada kaldı. Bitkisel üretimde mazot mazot desteği ise bazı ürünlerde düşük miktarda artırılırken, bazı ürünlerde aynı kaldı. Karara göre destekleme miktarları şöyle: “Arpa, buğday, çavdar, tritikale, yulaf ürünlerinde mazot desteği dekara 103 TL, gübre desteği 46 TL. Fındık, kuru soğan, çay, zeytin, şeker pancarı mazot desteği 86 TL yapılırken gübre desteği dekara 21 TL oldu. Kuru fasulye, mercimek, nohut, aspir mazot desteği 103 TL, gübre desteği ise 21 TL. Pamukta mazot desteği dekara 345 TL, patates ve soyada 172 TL, yağlık ayçiçeğinde 121 lira olarak verilecek.”
ORGANİK TARIMA MAKSİMUM 180 LİRA
Toprak analiz desteği 50 TL; yem bitkilerinde mazot desteği 94, gübre desteği 21 TL yapılarak geçen yıl ile aynı miktarda kaldı. Organik tarım için kategorilerine göre dekar başına 30 ila 180 lira destek verilecek. Fark ödemeleri kapsamında belirlenen havzalarda yetiştirilecek ürünler için verilecek destekler de tespit edildi. Bu kapsamda kilogram başına buğdaya 100 kuruş, arpa, çavdar, tritikale, yulafa 50 kuruş, aspire 55 kuruş, çeltiğe 10 kuruş, dane mısıra 3 kuruş, dane zeytine 15 kuruş, kolzaya (kanola) 100 kuruş, kuru fasulye, mercimek, nohuda 50 kuruş, kütlü pamuğa 160 kuruş, soyaya 60 kuruş, yağlık ayçiçeğine 100 kuruş, yaş çaya 30 kuruş, zeytinyağına 80 kuruş destek sağlanacak. Su kısıtı olan bölgelerde nohut, mercimek ekenlere ilave yüzde 50 destek ödenecek. Damlama sulama ile sulanan alanlar hariç dane mısıra destekleme ödemesi yapılmayacak.
HAVZA DIŞINA ÇIKANA DESTEK YOK
Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli kapsamında desteklenen ürünlerin havza dışında yetiştirilmesi durumunda belirlenen ürünlere mazot, gübre, fark ödemesi, sertifikalı tohum kullanım ve fındık alan bazlı gelir desteği verilmeyecek. Desteklemelerden, ÇKS’de özlük, ürün, arazi bilgileri kayıtlı olan ve belirlenen havzalarda yer alan, arazilerde desteklemeye esas ürünleri ürettiği Tarım ve Orman Bakanlığı il ve ilçe müdürlüklerince tespit edilen ve belirlenecek yasal süre içerisinde destekleme başvurularını yapan kamu kurum ve kuruluşları hariç gerçek ve tüzel kişiler yararlanacak. Yaş çay üreticilerine yapılacak fark ödemesi desteği, belirlenen havzalarda Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan “Çay Tarım Alanlarının Belirlenmesi ve Bu Alanlarda Çay Tarımı Yapan Üreticilere Ruhsatname Verilmesine Dair Karar” ile tespit edilen ve Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR) tarafından ruhsatname verilen alanlarda üretim yapan çiftçilere yapılacak. Karar, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülen karar 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren geçerli olacak.
